Hai loài chuột chù kỳ lạ

Chuột chù anh hùng

Đó là tên riêng các nhà khoa học dùng để mô tả loài chuột chù khổng lồ Hero Shrewover có cách đây hơn một thế kỷ. Người phát hiện ra loài chuột chù anh hùng là Bill Stanley thuộc Viện Bảo tàng Lịch sử thiên nhiên Chicago (Mỹ). Ông là một giáo sư chuyên về loài gặm nhấm thường tổ chức những chuyến khảo sát đến khắp nơi trên thế giới để tìm ra những con vật lạ như chuột, chuột chù, chuột túi…, nói chung là các loài chuột hay động vật ăn cỏ, đào hang sống sinh con đẻ cái trên những cánh đồng hoặc cánh rừng.

Đồng hành với ông thường là các nhà khoa học kinh nghiệm của Mỹ, trong đó có tiến sĩ Kristofer Helgen - một nhà động vật học thuộc Viện Nghiên cứu Bảo tàng Lịch sử tự nhiên quốc gia. Ngoài những chuyến du khảo khắp châu Phi và châu Mỹ năm 2012, lần đi đáng chú ý nhất của giáo sư Stanley là đến Cộng hòa Dân chủ Congo vào tháng 6 vừa qua. Tại một cánh đồng sát bìa rừng, ông cùng các đồng sự đã phát hiện các bộ xương hóa thạch, thoạt tiên ông tưởng là của loài khủng long đã tuyệt chủng cách đây hơn 75 triệu năm nhưng không phải.

Sau hơn hai tuần nghiên cứu, tìm hiểu, đối chiếu, cuối cùng ông kết luật rằng đó là loài chuột chù anh hùng vốn đã xuất hiện cách đây hơn một thế kỷ, nhiều nhất là tại những cánh rừng và đồng cỏ nhiều nước thuộc châu Phi.

Theo giáo sư Stanley, chuột chù anh hùng còn có tên là Scutisorex thori, thuần chủng giống chuột chù khổng lồ Hero Shrewover, rất to lớn và hung dữ. Nghiên cứu từ các bộ xương hóa thạch, ông cho rằng vào thời kỳ đầu mới sinh ra, một con chuột chù anh hùng lớn nhất có hình dáng giống như loài khủng long ăn thịt với cái đuôi rất dài, sau biến hóa dần, đuôi tự thu ngắn lại, mõm cũng thế, thu ngắn lại và do quá trình đào bới đất đá trong cuộc sinh tồn, mõm không còn nhọn nữa mà trở nên ngang bằng như loài chuột chù ngày nay, mỗi con có thể nặng khoảng 20 kg, và trong quá trình biến hóa, trọng lượng giảm bớt.

Không chỉ phá hại mùa màng, cây cối, chuột chù anh hùng còn tấn công cả những loài bò sát, gặm nhấm khác nhỏ hơn. Theo giáo sư Stanley, khi bản chất hung dữ trỗi dậy, thậm chí chúng tấn công cả con người. Nếu yếu thế hơn hoặc gặp tai nạn té ngã, con người đơn độc có thể bị loài chuột chù hung dữ này xé xác.

Chuột chù viên đạn bạc

Người khám phá, phát hiện ra loài chuột chù viên đạn bạc là bác sĩ, giáo sư Kevin Campbell thuộc Trường đại học Manitoba, Winnipeg (Canada). Vì nó quá nhỏ (con lớn nhất chỉ nặng khoảng 17gr) nên thường được gọi với biệt danh chuột chù viên đạn bạc bé hạt tiêu. Một nửa thân trước từ mỏ đến vai, nhờ lông bao bọc bởi một thứ lân tinh phát sáng nên lúc nào trông chúng cũng lấp lánh ánh bạc, lại nhỏ và nhọn như đầu một viên đạn nên mới có cái tên tượng hình như thế.

Chuột chù viên đạn bạc giống như một viên đạn bạc bay trong thinh không.

Cùng phát hiện và nghiên cứu loài chuột chù bé hạt tiêu với bác sĩ Campbell là giáo sư David Attenborough - người phụ trách đào tìm những bộ xương hóa thạch của loài chuột này tại một số nước thuộc Bắc Mỹ. Tổng cộng số xương mà hai ông tìm thấy được từ cuối năm 2012 là 400 bộ. Sau hơn nửa năm trời nghiên cứu, chiếu tia X-quang vào những bộ xương, rồi so sánh đối chiếu, họ kết luận rằng đó là loài chuột chù bé tí này xuất hiện đồng thời với chuột chù khổng lồ.

Theo Attenborough và Campbell, chuột chù viên đạn bạc phóng rất nhanh trong không gian khi di chuyển nên con người hay kẻ thù rất khó bắt được chúng. Loài chuột chù đặc biệt này cũng là vua ẩn mình ở dưới nước sâu. Do cấu tạo đặc biệt của phổi nên chúng có thể nén được khí oxy trong phổi để thở những khi trú mình ở dưới nước. Một điểm đặc biệt nữa ở loài chuột này, là chúng chịu lạnh rất giỏi, ở nhiệt độ dưới 00c.

Tuy bé nhưng chuột chù viên đạn bạc phá hoại mùa màng bằng cách đào hang trú ẩn trong ruộng trái cây, lúa để ăn lá non hay đòng của lúa, còn trái cây chưa kịp chín, chúng cũng xơi tất tần tật. Tuy nhỏ nhưng vì giống loài chúng đông nên hậu quả của chúng gây ra không phải nhỏ. Có hai sở thích của loài chuột chù bé hạt tiêu này là phóng mình trong không trung và nhảy xuống nước để bơi hoặc tìm mồi. Như rái cá, mồi mà chúng khoái khẩu là cá con hay trứng cá.

Cũng theo giáo sư Attenborough và Campbell, nét giống nhau giữa chuột chù bé tí và chuột chù khổng lồ là phá hoại mùa màng, thích sống từng bầy đàn, rất đoàn kết khi có kẻ thù tấn công, xâm phạm đến vương quốc của chúng và rất thích khí hậu lạnh, ẩm thấp. Hai giáo sư cũng cho rằng, sở dĩ hai loài chuột chù này nay đã tuyệt chủng là bởi con người tiêu diệt chúng vì chúng gây nhiều thiệt hại cho họ cộng với lý do là cả hai loài sinh sản rất ít và bị các loài động vật khác tấn công xem chúng là món ăn khoái khẩu