Thất thoát nguồn nhân lực du lịch sau đại dịch

Theo GS.TS Đào Mạnh Hùng, Chủ tịch Liên Chi hội Đào tạo Du lịch Việt Nam, khách quốc tế đến Việt Nam còn ít, khách sạn 4-5 sao chưa thể hoạt động bình thường trở lại. Việc khôi phục chậm của các khách sạn 4-5 sao sẽ khiến cho lao động có chất lượng cao không thể tiếp tục chờ đợi, chuyển sang các ngành khác và có thể không quay trở lại ngành du lịch. Do đó, thời gian tới có thể xảy ra khả năng thiếu hụt nhân lực, nhất là nhân lực chất lượng cao trong hoạt động lưu trú.

Số liệu từ Vụ Khách sạn, Tổng cục Du lịch cũng cho thấy, hiện nay ngành du lịch cần khoảng 485.000 lao động trong cơ sở lưu trú du lịch cho công suất trên 70%, trong đó nhân sự quản trị cần khoảng 45.000 người. Dự báo tăng trưởng du lịch Việt Nam 10 năm tới khá lạc quan, đến năm 2025 khối cơ sở lưu trú du lịch cần hơn 800.000 lao động và năm 2030 cần hơn 1 triệu lao động; giai đoạn 2022 - 2030, cần bổ sung trung bình mỗi năm trên 60.000 lao động.

Tuy nhiên, theo nhận định của Vụ Khách sạn, nhân lực du lịch hiện tại suy giảm cả số lượng và chất lượng so với thời điểm năm 2019. Lực lượng lao động trực tiếp khối cơ sở lưu trú du lịch hiện chưa đến 400.000 người, đáp ứng hơn 70% nhu cầu với công suất buồng trung bình dưới 50%, định mức chưa tới 0,6 lao động/buồng. Tại các cơ sở lưu trú du lịch đạt tiêu chuẩn, định mức trung bình chỉ khoảng 0,4 lao động/buồng.

Đặc biệt, thiếu trầm trọng nhân lực có chuyên môn cao, nhất là quản trị cấp cao. Sự mất cân đối nhân lực theo vùng miền khiến nhiều khu vực tăng trưởng nóng về khách du lịch nhưng chất lượng dịch vụ thấp hơn khu vực khác và không ổn định. Vì vậy, việc khôi phục và phát triển nhân lực cơ sở lưu trú du lịch cho phù hợp yêu cầu thực tiễn đang rất cấp bách.

Khẳng định việc khôi phục, phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao trong du lịch là hết sức quan trọng và cần thiết, TS Nguyễn Anh Tuấn, Viện trưởng Viện Nghiên cứu Phát triển Du lịch nhận định: Ngành du lịch cả nước đang chứng kiến cuộc "đại tuyển dụng" quy mô lớn bậc nhất từ trước đến nay, khi rất nhiều đơn vị lữ hành, khách sạn, nhà hàng, cơ sở dịch vụ ráo riết tìm kiếm lao động.

Trong khi đó, nguồn nhân lực du lịch chất lượng cao của Việt Nam đã được đào tạo cơ bản, đáp ứng được những yêu cầu về nghề du lịch ASEAN, đáp ứng yêu cầu du lịch quốc tế,  có nhiều cơ hội mở rộng nghề nghiệp ra thị trường quốc tế với mức lương cao, sự hấp dẫn trong phương pháp làm du lịch chuyên nghiệp… Thực trạng này dẫn đến thiếu hụt nguồn nhân lực quản trị chất lượng cao của Việt Nam.

Ông Tuấn cũng khuyến nghị, để duy trì phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao đáp ứng xu hướng phát triển hiện nay, các cơ sở lưu trú cần có các chính sách đãi ngộ tốt để giữ chân lao động giàu kinh nghiệm, chất lượng cao, khuyến khích, thu hút, kêu gọi người lao động đã có kinh nghiệm trở lại làm việc, tăng cường đào tạo lao động tại chỗ, chủ động kết nối với cơ sở đào tạo du lịch trong việc cập nhật thông tin, hợp tác, liên kết đào tạo nhân lực theo yêu cầu của doanh nghiệp.

Các cơ sở đào tạo cũng cần tăng cường đầu tư cơ sở hạ tầng, nâng cao chất lượng đội ngũ giảng dạy, có chương trình, phương pháp đào tạo khoa học, tích cực tham gia liên kết, hợp tác đào tạo nhân lực du lịch theo đơn đặt hàng của các bên có nhu cầu. Bên cạnh đó, người lao động cần chủ động học hỏi, tăng cường nghiệp vụ, các kỹ năng ứng dụng công nghệ số, chuyển đổi số, phân tích dữ liệu, vận hành và tăng cường, trau dồi, nâng cao các kỹ năng mềm.

Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch cần phối hợp với các Bộ, ngành liên quan tiếp tục đề xuất ban hành các chính sách hỗ trợ các doanh nghiệp du lịch phục hồi hoạt động kinh doanh, thu hút trở lại lực lượng lao động chuyên nghiệp và hỗ trợ đào tạo nguồn nhân lực cho ngành du lịch…