Chông gai chờ đón tân Tổng thống Mexico Enrique Pena Nieto

Tổng thống từng mơ làm... Thống đốc

Tân Tổng thống Enrique Pena Nieto sinh năm 1966, vốn là luật sư và chính trị gia. Không giống những tổng thống tiền nhiệm, Nieto chưa hề được tiếp cận nền giáo dục Mỹ mà chỉ chuyên tâm học tập trong nước. Xuất thân trong một gia đình bình thường, từ thời tiểu học, Nieto đã có thiên hướng lãnh đạo khi liên tục được lựa chọn làm lớp trưởng. Nieto có bằng cử nhân luật của Đại học Panamerican và thạc sĩ kinh doanh từ Viện Công nghệ Monterrey. Ông khá khó tính và từng bị coi là "thành phần ngớ ngẩn" khi tuyên bố với giáo viên trường đại học rằng, ông mong muốn trở thành thống đốc của bang Mexico.

Ít ai biết rằng người đàn ông này có quan hệ họ hàng với 4 cựu thống đốc bang Mexico, trong đó nhận được ưu ái và quan tâm đặc biệt từ ông chú Montiel, người sau này đã đưa Nieto vào chiếc ghế cao nhất của bang năm 2005.

Chiến thắng của Pena Nieto đã được tiên liệu từ trước bởi vì ông luôn chiếm trọn cảm tình của người dân nhờ đầu tư mạnh mẽ vào các công trình công cộng và thành công to lớn trong cải cách y tế, giáo dục và chống đói nghèo. Là một người điển trai và chồng của một diễn viên nổi tiếng, tài hùng biện của ông trở thành "vũ khí sắc bén", thuyết phục dư luận rằng, chính phủ mới sẽ đối phó tốt hơn với nhiều thách thức đang cận kề, bao gồm suy thoái kinh tế, giá cả tăng vọt và tỷ lệ thất nghiệp cao. Là một nhà vận động tranh cử hiệu quả, "cái được" lớn nhất của Nieto là hoàn thành rất nhiều lời cam kết với người dân bang Mexico, rằng ông đã xây bệnh viện, đường sá và tạo hàng chục nghìn việc làm cho thanh niên khi giữ chức thống đốc cho tới năm 2011.

Tân Tổng thống Mexico Enrique Pena Nieto.

Con đường còn nhiều chông gai

Chiến thắng của ông Nieto đã đưa đảng Cách mạng hiến pháp (PRI) trở lại nắm quyền sau 12 năm để lọt ghế tổng thống vào tay các đối thủ chính trị. PRI trở lại quyền lực có thể làm người ta dễ dàng kết luận rằng sẽ xuất hiện ít thay đổi ở Mexico. Đánh giá này sẽ sai bởi vì không chỉ bản thân Tổng thống 46 tuổi cam kết tập trung cải cách mà đất nước Mexico ngày nay cũng khác xa với thời mà PRI cũ cầm quyền. PRI giờ đây sẽ được Nieto gọt giũa để trở nên minh bạch hơn trong các hoạt động kinh tế, chính trị và đặc biệt là có thể trở nên "miễn dịch" với tham nhũng - căn bệnh trầm kha đang làm biến dạng bộ máy chính quyền Mexico nhiều năm qua.

Áp lực rất lớn đặt lên Nieto khi mà PRI luôn gắn liền với nhiều cáo buộc thông đồng với các tập đoàn ma túy khét tiếng. Nếu Tổng thống đắc cử cố gắng thực hiện lời hứa đưa ra trong suốt chiến dịch vận động tranh cử, ông sẽ phải thực hiện cải cách quyết liệt và đối phó với nguy cơ chia rẽ nội bộ.

Nieto hứa sẽ giúp người dân Mexico có thu nhập cao hơn và tạo sự cạnh tranh bình đẳng trong hoạt động kinh tế. Tại Mexico lúc này, phần lớn quyền lực kinh tế tập trung vào tay của chỉ một vài người, cụ thể là Carlos Slim, ông trùm trong ngành viễn thông và là người giàu nhất thế giới. Một trong những hành động cụ thể đầu tiên của tân Tổng thống là tăng cường tính hiệu quả của hệ thống thuế khóa và cho phép tư nhân tham gia đầu tư vào Pemex, tập đoàn dầu khí lớn nhất Mexico hiện nay. Nếu thành công, kinh tế Mexico nhiều khả năng sẽ gia tăng tỷ lệ tăng trưởng và tạo ra nhiều việc làm cho người dân hơn, góp phần giảm tỷ lệ tội phạm.

Mục tiêu ưu tiên khác của Nieto là cải thiện đà tăng trưởng kinh tế của Mexico. Vào lúc này, lạm phát đã được kiềm chế, tỷ lệ nợ công của Mexico vẫn ở mức thấp. Tuy nhiên, tỷ lệ tăng trưởng kinh tế của Mexico chỉ đạt mức trung bình dưới 2% trong thời gian 12 năm nắm quyền của đảng PAN.

Làm thế nào để khởi động một chiến lược kiểm soát ma túy mới và tốt hơn cũng là một câu hỏi thử tài trí lực và tính cách của Nieto. Cuộc chiến chống ma túy đang nhận được sự ủng hộ rất tích cực của Mỹ, nước đã viện trợ tới 400 triệu USD mỗi năm để cắt giảm các kênh vận chuyển ma túy từ Mỹ Latinh vào Mỹ. Ngay sau khi nhậm chức, Nieto đã phác thảo hoàn chỉnh chiến lược chống tội phạm ma túy.

Trả lời tờ Washington Post, ông Nieto khẳng định tiếp tục hợp tác với Mỹ trong cuộc chiến chống tội phạm ma túy, nhưng cũng nhấn mạnh không cho phép lính Mỹ mặc quân phục đi lại trên lãnh thổ Mexico. Nieto hướng đến tính hiệu quả của mối quan hệ hợp tác song phương trong lĩnh vực này và dựa trên sự tôn trọng về toàn vẹn lãnh thổ và quy định của từng nước.

Nieto cũng hứa sẽ giảm thiểu tình trạng bạo lực dẫn đến cái chết của hơn 60.000 người trong nhiệm kỳ 6 năm của ông Calderon, phần lớn liên quan đến cuộc chiến giữa cảnh sát và băng đảng mua bán ma túy. "Thật đáng tiếc, điều này làm xấu đi hình ảnh của đất nước Mexico trong cái nhìn của thế giới. Đó là lý do khiến tôi xem cuộc chiến với những kẻ sống ngoài vòng pháp luật là một trong những ưu tiên lớn nhất của mình vào lúc này", ông Nieto khẳng định