Chuyến thăm Minsk của Tổng thống Putin: Nên móng đầu tiên của Liên bang Nga-Belarus

Thứ Ba, 25/12/2007, 10:21
Chuyến viếng thăm Belarus vừa qua của Tổng thống Putin đã thu hút được sự chú ý đặc biệt do nó có ý nghĩa khác hẳn so với một chuyến công du thông thường. Đơn giản vì đây là một bước đi quan trọng đầu tiên trong lộ trình hình thành một liên bang Nga - Belarus trong tương lai.

Trong khuôn khổ phiên họp của Hội đồng tối cao liên bang Nga - Belarus, hai tổng thống Vladimir Putin và Aleksander Lukashenko cùng khẳng định quyết tâm phát triển một quan hệ song phương thân thiện theo xu hướng hình thành một nhà nước liên bang trong tương lai.

Ngoài thành công trong việc giải quyết những khúc mắc trước đây về giá khí gas, những vấn đề khác thu hút được sự quan tâm chính là một cơ cấu chính trị tương lai của Nhà nước liên bang mới...

Kế hoạch về một liên bang Nga - Belarus thật ra từ lâu đã được nhắc tới tại nước Nga, khi ý tưởng về nó đã nảy sinh từ thời Boris Eltsin còn làm tổng thống. Tuy nhiên, những bước đi cụ thể của cả hai nước chỉ thực sự được xúc tiến dưới thời của người kế nhiệm Vladimir Putin.

Một liên bang mới đúng theo ý nghĩa sẽ giúp cho cả Nga và Belarus có được một không gian kinh tế rộng lớn, cộng với sức mạnh và ảnh hưởng đáng kể về mặt chính trị và quân sự. Đó cũng chính là mục tiêu và kỳ vọng trong chuyến đặt chân tới Minsk lần này của Tổng thống Nga Putin.

Hai bên đã ra thông báo chung khẳng định: tiến trình xây dựng liên bang vẫn đang phát triển theo đúng nhịp độ đã định (theo đúng thỏa thuận thành lập liên bang đã ký từ ngày 8/12/1999).

Trong khuôn khổ các cuộc hội đàm, hai tổng thống đã tập trung bàn bạc về bước đi quan trọng đầu tiên đặt nền móng cho nhà nước liên bang  - đó là xây dựng một không gian kinh tế chung. Phía Belarus quan tâm đầu tiên tới những bước phát triển tiếp theo trong mối quan hệ song phương, sau khi Tổng thống Putin mãn nhiệm vào năm tới.

Về mặt này, Minsk đã nhận được lời đảm bảo từ phía ông Putin về tính kế thừa trong chính sách hiện nay của Nga, kể cả khi Moskva có một nhà lãnh đạo mới.

Kết quả quan trọng nhất mà Belarus có được trong những cuộc hội đàm này chính là vấn đề giá khí gas, trong quá khứ từng gây sóng gió trong mối quan hệ song phương Nga - Belarus.

“Để đảm bảo cho những bước chuyển tiếp trôi chảy theo các nguyên tắc thị trường, có tính toán đến cam kết của cả hai bên từ những thỏa thuận và hợp đồng đã ký trước đó, Nga quyết định sẽ cung cấp cho Belarus khoản tín dụng trị giá 1,5 tỉ USD” – Tổng thống Vladimir Putin đã phát biểu như vậy sau khi kết thúc phiên họp của hội đồng liên bang.

Khoản tiền này thực chất là số tiền hỗ trợ cho Minsk trước quyết định tăng giá bán khí gas của Moskva theo xu hướng tiệm cận gần hơn với giá thị trường.

Như vậy, Nga một mặt vẫn tiếp tục tăng giá bán gas cho Minsk, nhưng một mặt sẽ hỗ trợ tài chính cho Belarus trong giai đoạn khó khăn ban đầu, đúng như Tổng thống Putin phát biểu: “Việc tăng giá gas vẫn tiếp tục đúng như các hợp đồng đã ký trước đây”.

Đây sẽ là một tín hiệu đáng mừng mới, nếu tính đến cả những phát triển nhanh chóng trong quan hệ hợp tác kinh tế giữa cả hai nước. Thống kê cho thấy, tổng giá trị hàng hóa trao đổi giữa Nga và Belarus cho đến cuối năm nay sẽ lên tới con số 24 tỉ USD. 

Việc giải tỏa được căng thẳng về khí gas giữa Nga và Belarus đã giúp cho châu Ââu có thể thở phào nhẹ nhõm. Cả hai tổng thống đều thống nhất cam kết cung cấp ổn định dầu và khí gas của Nga cho châu Âu.

“Liên minh châu Âu sẽ cảm thấy an tâm về vấn đề này” – Tổng thống Lukashenko giải thích, sau khi hứa sẽ đảm bảo khả năng trung chuyển ổn định nhiên liệu cho thị trường châu Âu từ Nga.

Một trong những vấn đề thu hút được sự quan tâm nhất chính là những thỏa thuận ban đầu của cả hai bên về cơ cấu chính trị của một liên bang Nga - Belarus trong tương lai.

Phiên họp của hội đồng liên bang với sự tham gia của hai tổng thống, nhiều quan chức hàng đầu trong chính phủ và Quốc hội của cả hai nước, đã tập trung bàn bạc về một loạt các vấn đề liên quan đến dự thảo hiến pháp và ngân sách chung.

Theo Thư ký Hội đồng liên bang Pavel Borodin, hiện có tới 5 phương án khác nhau về dự thảo hiến pháp. Một trong số đó đề xuất khả năng tổng thống của hai nước sẽ luân phiên nhau đảm nhiệm cương vị người đứng đầu nhà nước liên bang theo một nhiệm kỳ 7 năm.

Chủ đề quan trọng này hiện vẫn đang được khẩn trương bàn bạc ở nhiều cấp khác nhau, dù về cơ bản vẫn chưa có được sự thống nhất.

Về dự kiến của khoản ngân sách chung, hai nước tạm thời thỏa thuận ở mức hơn 4 tỉ rúp, tức là nhiều hơn 10% so với con số dự kiến của năm ngoái. Cụ thể là Moskva và Minsk sẽ lần lượt đóng góp vào ngân quỹ chung của liên bang này với tỉ lệ tương ứng 65 và 35%.

Số tiền trong ngân sách này sẽ được chi phí cho việc thực thi 38 chương trình khác nhau, trong đó có các dự án trong lĩnh vực công nghiệp, năng lượng, chính sách xã hội, hợp tác quân sự, và an ninh v.v...

Theo đánh giá của các chuyên gia, để đạt được mục tiêu cuối cùng của một liên bang Nga - Belarus theo đúng ý nghĩa, vẫn còn phải đòi hỏi rất nhiều thời gian cũng như những nỗ lực chung của cả hai bên.

Những khó khăn hàng đầu liên quan đến sự chênh lệch về tiềm lực kinh tế, quân sự của cả hai nước sẽ là những rào cản không dễ vượt qua trước khi có thể đạt được bước đồng thuận cuối cùng

Kim Lai (tổng hợp)
.
.