Cuộc chuyển giao thế hệ ở Qatar

Hãng Thông tấn quốc gia Qatar (QANA) hôm 27/6 đưa tin, trước đó một ngày, tân Quốc vương Tamim bin Hamad al-Thani đã chính thức làm lễ đăng quang. Tân Quốc vương đã công bố danh sách nội các mới, với Sheik Abdullah bin Nasser bin Khalifa al-Thani làm Thủ tướng.

Việc truyền ngôi của Quốc vương Qatar được chú ý không chỉ bởi người lên nối ngôi còn rất trẻ, mà còn bởi sự thay đổi quan trọng trong Hoàng gia và trong nội các chính phủ. Dòng họ al-Thani đã thống trị ngôi báu Qatar từ hơn 150 năm qua, và bây giờ là thời điểm để chuyển giao quyền điều hành đất nước cho thế hệ trẻ. Bởi thế, trong nội các mới, hơn ½ thành viên là người trẻ. Sheik Tamim chỉ giữ lại những trụ cột là những người thân tín của vua cha.

Một thay đổi quan trọng về phong cách lãnh đạo của Sheik Tamim chính là việc lần đầu tiên trong nội các có một vị bộ trưởng là phụ nữ, đó là bà Hessa Sultan al-Jaber, Bộ trưởng Truyền thông và Công nghệ thông tin. Đây là một sự cởi mở về đường lối, chính sách đối với phụ nữ ở một quốc gia Hồi giáo. Một thay đổi nữa: Qatar chưa bao giờ tổ chức bầu cử Quốc hội, và tân vương Sheik Tamim đã hứa sẽ tổ chức bầu cử vào cuối năm nay.

Năm nay 33 tuổi, tân Quốc vương Tamim bin Hamad al-Thani là người kế vị lãnh đạo quốc gia trẻ tuổi nhất khu vực Trung Đông (người thứ hai là Tổng thống Syria Bashar al-Assad, kế vị khi 35 tuổi). Việc Sheik Tamim được chọn làm người kế vị cũng là điều bất thường. Năm 2003, khi mới 23 tuổi, Sheik Tamim được vua cha chọn đặc cách làm Hoàng thái tử mà không phải theo thứ tự thừa kế, vượt qua 3 người anh lớn hơn mình.

Thực tế cho thấy, Sheik Tamim đã thể hiện mình hoàn toàn xứng đáng với sự tin cậy của vua cha. Không ham mê ăn chơi, hưởng thụ như một số hoàng tử trẻ trong khu vực, Sheik Tamim sống rất nghiêm túc, chuyên chú vào việc học hành, được đào tạo tại các trường trung học và đại học danh tiếng ở Anh, như Trường Harrow, rồi đến Học viện Quân sự Hoàng gia Sandhurst.

Ngay sau khi tốt nghiệp ra trường, thay vì tiếp tục rong ruổi trời Tây để hưởng thụ xa hoa như nhiều ông hoàng khác, Sheik Tamim quay trở về nước ngay để đảm nhận những trọng trách to lớn vượt quá tầm tuổi của mình. Thế là trong suốt một thập niên qua, Sheik Tamim được vua cha kèm cặp bên cạnh trong tất cả những sự kiện đối nội lẫn đối ngoại, được cha giao đại diện Qatar tại các sự kiện quốc tế và được giao chủ trì dự án Tầm nhìn 2030 để biến Qatar thành một nước phát triển phồn vinh.

Bây giờ, khi đã ở ngôi vị Quốc vương, Sheik Tamim được cho là sẽ mang theo dòng máu tiến bộ của mẹ, tập trung mạnh vào việc phát triển nguồn nhân lực để đầu tư cho tương lai của đất nước. Với việc đăng cai World Cup 2022, Qatar đang bùng nổ đầu tư xây dựng, thu hút nguồn lao động nước ngoài rất lớn trong khi dân số Qatar chỉ có 2,5 triệu người.

Tân Quốc vương được trông đợi sẽ phải làm rất nhiều việc để thoát khỏi cái bóng quá lớn của cha mình. Lên ngôi từ năm 1995, cựu vương Hamad bin Khalifa al-Thani được tôn vinh là một nhà lãnh đạo giàu năng lực và rất tiến bộ. Trong gần 20 năm cầm quyền, ông đã biến Qatar từ một đất nước tuy giàu dầu mỏ nhưng yếu thế về mặt chính trị, ngoại giao thành một trong những quốc gia đóng vai trò nổi bật trong nhiều vấn đề của khu vực, cạnh tranh trực tiếp với các "ông lớn" khác như Ai Cập, Thổ Nhĩ Kỳ, Arập Xêút.

Tuy nhiên, Qatar mà vua cha Sheik Hamad để lại cho Sheik Tamim bên cạnh những thành tựu vượt bậc về nhiều mặt, cũng để lại những khó khăn, mặt trái của việc triển khai quá quyết liệt các chính sách đối ngoại theo kiểu "nước lớn".

Qatar cũng từng có những động thái, chủ trương bất thường, không giống đa số quốc gia trong khu vực, như việc công khai ủng hộ thành phần phiến quân nổi dậy ở Syria, hay như Qatar là quốc gia đi đầu ủng hộ phương Tây can thiệp vào Libya năm 2011,… Với tất cả sự bề bộn này, tân vương Sheik Tamim chắc chắn sẽ phải sáng suốt khi tiếp tục theo đuổi đường lối, chính sách đối ngoại của vua cha