Cựu Thị trưởng Moskva đối mặt với cuộc điều tra tham nhũng và lạm quyền

Trước búa rìu dư luận, hai vợ chồng Luzhkov vẫn khăng khăng bác bỏ mọi cáo buộc. Và Luzhkov chưa bao giờ trở thành đối tượng của bất kỳ cuộc điều tra nào. Nhưng mọi chuyện đã thay đổi khi vào mùa thu năm ngoái, Luzhkov bị Tổng thống Nga Dmitri Medvedev quyết định cách chức thị trưởng Moskva, và chiếc ghế lãnh đạo thành phố tạm giao cho Phó Thị trưởng Vladimir Resin.

Và bất ngờ hơn nữa khi năm nay, các công tố viên dường như đang phát hiện tội tham nhũng lan tràn khắp nơi liên quan đến Luzhkov. Họ đang tiến hành điều tra chi tiết về những người quen biết của Luzhkov, các thành viên gia đình và cả những người ủng hộ ông trong quá khứ.

Từng người một, những đồng minh của Luzhkov đã bị bắt giữ. Hiện thời, ông Luzhkov còn bộc lộ thái độ thách thức, từ chối rời khỏi nước Nga. Các công tố viên đã mở cuộc điều tra những giao dịch kinh doanh diễn ra cách đây 18 năm mà không giải thích tại sao họ làm điều đó quá chậm, sau khi Luzhkov bị cách chức.

Mới đây, vợ chồng Luzhkov bị buộc tội sử dụng Ngân hàng Moskva do thành phố kiểm soát như một quỹ đen cá nhân. Nhóm công tố viên cho biết, khoản tiền vay 449 triệu USD dành cho một dự án bất động sản cuối cùng đã chui vào tài khoản cá nhân của bà Baturina năm 2009. Những đối thủ chính trị nói, hai vợ chồng Luzhkov nắm rất rõ hệ thống tư pháp làm việc như thế nào và họ đã lợi dụng nó để tiêu diệt những đối thủ đồng thời lập những hồ sơ kiện chống lại cả một thế hệ những nhà báo độc lập.

Bà Yelena N. Baturina, vợ của Luzhkov, hiện đang sống bên ngoài nước Nga từ nhiều tháng nay cũng đang lo sợ bị bắt giữ. Bà Baturina đang tạm thời ở lại New York để giao dịch làm ăn. Trong một cuộc phỏng vấn qua điện thoại từ New York, bà tỏ thái độ giận dữ trước những cuộc điều tra đang được tiến hành ở Moskva. Bà nói: "Thay vì tóm cổ những kẻ ăn cắp vặt, các công tố viên lại cố gắng điều tra tiền bạc của tôi. Họ lục lọi trong suốt 6 tháng và cuối cùng tìm thấy tiền trong tài khoản của tôi. Tại sao họ tìm kiếm trong thời gian quá lâu như thế?".

Tổng thống Medvedev đã sa thải Luzhkov sau khi người này công bố bài báo gây tai tiếng cho ông Medvedev trên một tờ báo của chính quyền. Luzhkov đã tạo nên một làn sóng phê phán công khai nhằm vào ông Medvedev, nói hai thị trưởng của St. Petersburg và Moskva được tổng thống bổ nhiệm từ năm 2004 hơn là được bầu lên. Hành động của Luzhkov làm bật lên câu hỏi về lòng trung thành của ông đối với hai lãnh đạo quyền lực: Tổng thống Medvedev và Thủ tướng Vladimir V. Putin. Người ta cho rằng chẳng bao lâu nữa Luzhkov sẽ tiếp bước theo sau những người bị buộc tội khác tra tay vào còng hay phải sống lưu vong khi mà những chi tiết về tội tham nhũng mà nhiều người đã biết bắt đầu hiện ra rõ ràng.

Ủy ban điều tra của Viện Công tố Nga bác bỏ những ám chỉ về động cơ chính trị trong vụ việc đang nóng bỏng này đồng thời tuyên bố họ đã có kế hoạch mở cuộc điều tra về tham nhũng ở Moskva từ sớm, ngay trước khi Luzhkov bị sa thải. Nhóm công tố viên tiết lộ, một quan chức đã bị buộc tội tham nhũng liên quan đến dự án xây dựng đường xe điện ngầm. Họ cũng đã cho điều tra lại vụ sập mái hồ bơi trẻ em năm 2004 giết chết 28 người.

Bộ phận điều tra cũng nói kế hoạch điều tra đã được triển khai vào năm 1999, nhưng chỉ thật sự công bố rộng rãi trong thời gian gần đây. Trong khoảng thời gian này họ thấy rằng tòa nhà có thể thuộc sở hữu của bà Baturina nhưng người này không bị phạt vì vi phạm quy tắc xây dựng. Nhóm công tố viên cũng xem xét vụ giao dịch đất đai từ năm 1993, không lâu sau khi Luzhkov giữ chức vụ thị trưởng Moskva.

Trong một cuộc phỏng vấn qua điện thoại từ New York, Baturina nói bà tin chắc mình sẽ là người bị điều tra kế tiếp. Baturina cho biết các sĩ quan cảnh sát từng chịu ơn của bà ngày xưa đang cố thành lập một vụ án hình sự chống lại bà, đồng thời nói thêm rằng bà ta không tin tòa án ở Moskva sẽ mở một phiên tòa xét xử công bằng. Theo lời bà Baturina, toàn bộ những rắc rối liên quan đến luật pháp của bà xảy ra do "ai đó đã ra lệnh"?

Yelena N. Baturina thành hôn với Yuri M. Luzhkov năm 1991. Cũng trong năm 1991, ngay sau hôn nhân, Baturina bắt đầu thành lập công ty riêng gọi là Inteko, giành được nhiều hợp đồng phát triển thành phố trong những năm tiếp theo. Năm 2010, tạp chí Forbes đánh giá Baturina có khối tài sản trị giá đến 2,9 tỉ USD. Nhưng Baturina khẳng định công cuộc kinh doanh của bà hoàn toàn không nhận được bất cứ sự ưu ái đặc biệt nào từ phía ông Luzhkov - Thị trưởng Moskva. Còn vận may chính trị của Luzhkov bắt đầu tăng lên theo đường xoắn ốc trong thập niên 90 thế kỷ XX, đến mức ông có ý định ra tranh cử tổng thống nước Nga. Nhưng cuối cùng Luzhkov đã từ bỏ tham vọng này khi quyết định kề vai sát cánh với Vladimir Putin, người cùng với ông sáng lập đảng Nước Nga thống nhất đang cầm quyền. Bây giờ Luzhkov nói ông có lẽ sẽ gia nhập phe đối lập chống lại Putin và Medvedev.

Sau khi bị sa thải khỏi chức thị trưởng Moskva, Luzhkov phàn nàn về không khí ngột ngạt trong đảng Nước Nga thống nhất. Luzhkov nói trong tháng 11/2010: "Chúng tôi không bàn luận hay tranh cãi mà luôn tuân theo chính phủ". Trong cuộc phỏng vấn gián tiếp ở New York, Baturina cho rằng bằng chứng chống lại bà là bịa đặt. Vladimir Putin - người giữ thái độ trung lập trong mâu thuẫn giữa Luzhkov và Tổng thống Medvedev - về sau nói ông đã phê chuẩn lệnh sa thải Luzhkov