Guatemala: Tổng thống bị bắt giữ vì dính líu tham nhũng

Phó Tổng thống, bà Roxana Baldetti cũng bị bắt giữ trước đó 2 tuần.

Ngày 1/9, Quốc hội Guatemala lần đầu tiên thông qua quyết định tước quyền miễn truy tố đối với Perez Molina đồng thời cấm ông rời khỏi đất nước.

Tổng thống Otto Perez Molina.

Trong bức thư gửi đến Chủ tịch Quốc hội Guatemala, Tổng thống Otto Perez Molina tuyên bố ông từ chức "để đối mặt với công lý và giải quyết tình thế cá nhân của tôi". Phó Tổng thống Alejandro Maldonado được cho là sẽ đảm nhận chức vụ tổng thống thay thế ông Molina cho đến hết nhiệm kỳ vào tháng 1/2016. Tuyên bố từ chức của Perez Molina được đánh giá là thắng lợi của luật pháp trong một đất nước tồn tại dai dẳng quyền miễn trừ dành cho các quan chức chính trị và doanh nghiệp.

Cách đây 2 tuần, sau khi các công tố viên lần đầu tiên chính thức buộc tội Perez Molina chủ mưu hệ thống lừa đảo hải quan, ông đã bị các đồng minh trong nội các cũng như liên minh doanh nghiệp đầy thế lực rời bỏ và những cuộc biểu tình chống tổng thống cũng bùng nổ dữ dội trên đường phố. Các luật sư của Molina cho biết, lúc đầu thân chủ của họ sẽ không có ý định từ chức, song sau đó ông đã thay đổi quyết định.

Alejandro Maldonado mới ngồi vào chiếc ghế phó tổng thống hồi giữa tháng 5 thay thế bà Roxana Baldetti sau khi người này từ chức cũng do liên quan đến mạng lưới tham nhũng của Perez Molina. Manuel Baldizon - ứng cử viên tổng thống hàng đầu và là doanh nhân giàu có - cũng dính líu đến vụ bê bối tham nhũng của Molina, trong khi ứng cử viên trong liên danh tranh cử của ông ta thì bị buộc tội trong một vụ án tham nhũng khác! Đảng của Baldizon được cho là liên minh chặt chẽ với đảng của Perez Molina.

Theo Hiến pháp Guatemala, Perez Molina không được quyền tái tranh cử tổng thống sau khi dính líu đến bê bối. Cuộc bầu cử tổng thống diễn ra vòng đầu tiên vào hôm 30/8 và vòng hai dự kiến sẽ được tổ chức vào ngày 25/10 tới. Các nhóm nhân quyền và trí thức Guatemala yêu cầu tạm hoãn cuộc bầu cử tổng thống nhưng đã không được tòa án chấp nhận.

Phó Tổng thống Alejandro Maldonado tuyên thệ trước Quốc hội Guatemala khi thay thế bà Roxana Baldetti.

Sinh năm 1950 ở thủ đô Guatemala City của Guatemala, Perez Molina theo học tại Học viện Quân đội Quốc gia và School of Americas của Mỹ (trường huấn luyện chiến đấu của Mỹ dành cho các nhà độc tài Mỹ Latinh) trước khi trở thành sĩ quan tình báo quân đội. Perez Molina nằm trong nhóm sĩ quan quân đội đứng đằng sau cuộc đảo chính năm 1983 của Bộ trưởng Quốc phòng Oscar Mejia chống lại nhà độc tài quân sự Efrain Rios Montt. Chế độ này từng bị Liên Hiệp Quốc (LHQ) cáo buộc phạm tội ác chống loài người trong cuộc nội chiến ở Guatemala.

Bản thân Perez Molina cũng phủ nhận mọi cáo buộc dính líu đến vi phạm nhân quyền khi ông ta làm tướng quân đội. Khi lãnh đạo cơ quan tình báo quân đội quyền lực của Guatemala, Perez Molina nắm giữ vai trò chủ chốt trong âm mưu phế truất Tổng thống Jorge Serrano vào năm 1993, người giành được quyền lực đặc biệt sau khi giải tán Quốc hội và chỉ định các thành viên mới cho Tòa án Tối cao nước này.

Perez Molina đại diện cho quân đội trong những cuộc thương lượng hòa bình dẫn đến kết thúc cuộc nội chiến (kéo dài 36 năm) vào năm 1996. Ông ta cũng là người thành lập đảng Ái Quốc năm 2001, được bầu vào Quốc hội trong cùng năm.

Người dân biểu tình rầm rộ bên ngoài dinh tổng thống đòi Perez Milina từ chức.

Vụ bê bối tham nhũng dẫn đến kết cuộc đắng ngắt cho Perez Molina, bắt đầu từ tháng 4/2015, khi các công tố viên lần đầu tiên tiết lộ về sự tồn tại của hệ thống tham nhũng trong Cơ quan hải quan, trong đó các doanh nghiệp chi tiền hối lộ giới chức chính phủ cũng như hải quan để trốn thuế nhập khẩu.

Được biết một nhóm công tố viên quốc tế do LHQ bảo trợ đã giúp Văn phòng Bộ trưởng Tư pháp Guatemala Thelma Aldana xử lý vụ án tham nhũng phức tạp liên quan đến mạng lưới "La Linea" (Ranh giới) của Otto Perez Molina đang điều hành đất nước với bàn tay sắt.

Cựu tướng quân đội Perez Molina đắc cử Tổng thống Guatemala vào tháng 11/2011. Ông ta là cựu lãnh đạo quân đội đầu tiên trở thành Tổng thống sau khi đánh bại doanh nhân theo chủ nghĩa dân túy Manuel Baldizon và giành được gần 54% số phiếu bầu.

Sau khi đắc cử, Perez Molina hứa hẹn sẽ cương quyết kéo giảm tỷ lệ án mạng xuống đến một nửa trong đất nước bị xâu xé bởi tội phạm băng nhóm, tội phạm có tổ chức và bọn buôn lậu ma túy quốc tế.