Tổng thống xuất thân từ phong trào bảo vệ môi trường

Thứ Tư, 08/07/2015, 20:10
Ông Raimonds Vejonis, 49 tuổi, ứng viên của đảng Xanh được bầu làm Tổng thống Cộng hòa Latvia vào đầu tháng 6 vừa qua, được xem là vị nguyên thủ quốc gia đầu tiên ở châu Âu xuất thân từ phong trào bảo vệ môi trường.

Tân Tổng thống R. Vejonis sinh ngày 15/6/1966 tại thành phố Pskov, Liên bang Nga. Cha ông là sĩ quan phục vụ trong quân đội Liên Xô, còn mẹ là người Nga gốc vùng Pskov. Ông theo học Khoa Sinh học của Trường đại học Tổng hợp Latvia (LU) và tốt nghiệp với tấm bằng hạng ưu vào năm 1989.

Sau khi ra trường, Vejonis trở về quê nhà làm giáo viên dạy môn sinh học, đồng thời được bổ nhiệm giữ chức Phó Giám đốc Ủy ban Bảo vệ môi trường khu vực Madona từ năm 1989-1996. Từ năm 1996-2002, Vejonis là Giám đốc Ủy ban Bảo vệ môi trường Madona, kiêm nhiệm chức vụ đại diện phần vốn nhà nước tại Hãng Quản lý chất thải Getlini Eko, tỉnh Vidzeme.

Năm 1990, Vejonis là một trong những người đồng sáng lập đảng Xanh Latvia (LZP), được tín nhiệm bầu làm Bí thư Đảng bộ LZP ở tỉnh Vidzeme. Tại Đại hội toàn quốc của LZP năm 2002, Vejonis đắc cử chức Chủ tịch, mở đường cho vị thủ lĩnh trẻ tuổi tham gia vào đời sống chính trị của đất nước trên cương vị đại diện LZP tại Saeima (Quốc hội Latvia).

Vợ chồng Tổng thống Vejonis xuất hiện lần đầu trên diễn đàn Quốc hội.

Trong thành phần Chính phủ liên minh được thành lập vào tháng 11/2002, Thủ tướng Einars Repse đã bổ nhiệm  Vejonis làm Bộ trưởng Bộ Môi trường và Phát triển khu vực, rồi liên tục giữ vị trí này qua nhiều đời Thủ tướng khác nhau từ năm 2003-2011, trở thành vị bộ trưởng tại nhiệm lâu nhất trong lịch sử Latvia. Tháng 1-2014, Vejonis được bầu làm Bộ trưởng Bộ Quốc phòng.

Trong kỳ bầu cử tổng thống vừa qua, ngoài ứng viên R. Vejonis của LZP ra còn có 3 đối thủ "nặng ký" khác là luật sư Egils Levits 60 tuổi, thẩm phán Tòa án Công lý châu Âu (ECJ) ứng viên của đảng Liên minh Quốc gia (NA); cựu Phó Thị trưởng Riga Sergejs Dolgopolovs 74 tuổi, ứng viên của Liên minh Xã hội Dân chủ (SDPS) và nhà tài phiệt ngân hàng Martins Bondars 44 tuổi, ứng viên của đảng Liên minh các khu vực (LRA), người từng là Cố vấn cao cấp về Kinh tế và Tài chính cho cựu Tổng thống Vaira Vike-Freiberga. Ứng viên Vejonis cuối cùng đã giành đa số phiếu bầu, trở thành vị Tổng thống thứ 9 trong lịch sử Cộng hòa Latvia.

Bộ trưởng R. Vejonis tại trụ sở Bộ Quốc phòng.

Chức danh Tổng thống trong hệ thống tam quyền phân lập ở Latvia là người có quyền thật sự. Ngoài vai trò là Tổng tư lệnh Tối cao Các lực lượng vũ trang ra, Tổng thống có quyền chỉ định người giữ chức Thủ tướng mà không cần phải thông qua Quốc hội, cũng như có đặc quyền ban hành các điều luật bổ sung vào Hiến pháp khi cần.

Giới quan sát chính trị nhận định vị nguyên thủ quốc gia mới của Latvia vốn sinh trưởng tại Nga, lại có mẹ là người gốc Nga nên có quan điểm đối ngoại ôn hòa hơn với quốc gia láng giềng, chứ không quyết liệt "bài Nga" như những người đồng nhiệm ở Estonia hay Litva, từng là 3 nước Cộng hòa thuộc vùng Baltic trong thành phần Liên bang Xôviết trước đây.

Trần Hồng (tổng hợp)
.
.