Michael Higgins, vị Tổng thống Ailen lãng mạn

3 năm sau khi Nữ hoàng Anh Elizabeth II đặt chân đến Dublin trong chuyến thăm lịch sử (năm 2011), ngày 8/4/2014, đến lượt Tổng thống Higgins làm điều tương tự trong chuyến công du lịch sử đến nước Anh.

Higgins đã trở thành vị Tổng thống Ailen đầu tiên thăm nước Anh, vị Tổng thống Ailen đầu tiên diện kiến Nữ hoàng Anh Elizabeth tại lâu đài Windsor, nơi ở riêng của Hoàng gia trong hơn 10 năm qua, và là vị Tổng thống Ailen đầu tiên phát biểu trước lưỡng viện Quốc hội Anh ở Điện Westminster.

Nếu như cái bắt tay lịch sử với Nữ hoàng Elizabeth hôm 8/4 là thể hiện cột mốc lần đầu tiên giữa 2 nguyên thủ quốc gia láng giềng có lịch sử, văn hóa gắn liền với nhau, thì bài phát biểu của ông tại Hạ viện Anh hôm 9/4 được đánh giá là đã ghi đậm dấu ấn trong giới chính khách Anh quốc, đến nỗi Chủ tịch Hạ viện John Bercow gọi đó là bài phát biểu "lịch sử".

Người Anh chăm chú theo dõi từng bước đi của ông Higgins không chỉ vì những cái "nhất" như đã nói, mà còn vì họ muốn xem ông quan tâm gì nhất khi ở thăm nước Anh. Đó là mối quan hệ truyền thống không thể tách rời gữa hai nước, là mối quan tâm chung ở Bắc Ailen, là những đóng góp không nhỏ của người gốc Ailen trong đời sống kinh tế - xã hội nước Anh.

Higgins nhấn mạnh, Hiệp ước Ngày thứ Sáu Tốt lành năm 1998 như một mốc son trong lịch sử hợp tác giữa 2 nước để giải quyết tất cả những vấn đề cả hai cùng liên quan, là dấu mốc cho sự hòa giải. Higgins đặt vấn đề hòa giải, xây dựng mối quan hệ bền chặt với nước Anh lên hàng đầu trong các mối bận tâm của ông.

Tổng thống Ailen Michael D Higgins.

Năm nay 73 tuổi, Higgins lên làm Tổng thống Ailen sau cuộc bầu cử thắng lợi vào tháng 10/2011. Ông được xem là một người tự lập tiêu biểu ở Ailen, tự học và tốt nghiệp Trường đại học Galway rồi làm giảng viên tại trường này. Ngoài ra, Higgins còn có các học vị sau đại học tại Đại học Manchester (Anh) và làm giảng viên thỉnh giảng tại Đại học Nam Illinois (Mỹ).

Tuy theo quan điểm thiên tả, nhưng Higgins lại phê phán gay gắt bạo lực của thành phần thân cộng hòa ở Ailen trong nhiều thập niên xung đột giữa hai phái thân Anh và thân cộng hòa ở Ailen và Bắc Ailen.

Hai vị tiền nhiệm gần nhất của Higgins là Mary Robinson và Mary McAleese đều là những người "lẳng lặng mà làm", chưa bao giờ sao lãng các vấn đề khó khăn. Nhưng Higgins còn làm hơn cả hai người tiền nhiệm, tấn công vào cả những thành trì kiên cố nhất của chủ nghĩa tự do mới, thứ đã khiến cho Cộng hòa Ailen lâm vào tình trạng mà ông mô tả là "mộng du bước chân vào thảm họa" với tỉ lệ thanh niên thất nghiệp cao.

Đằng sau tất cả những đặc điểm chính trị mang tính đột phá ấy, người ta còn thấy một Higgins hoàn toàn khác, không giống bất kỳ vị Tổng thống nào trước đây của Ailen. Theo truyền thống, một Tổng thống Ailen phải là người chấp hành nghiêm ngặt những quy tắc ứng xử đặc biệt, nhưng Higgins không muốn bị gò bó theo lề lối truyền thống đó.

Thường được gọi bằng cái tên thân mật là "Michael D", Higgins sẵn sàng khiến cho những người tùy tùng, bảo vệ ông phải khốn đốn khi ông bất ngờ tạt vào một quán rượu bình dân ở Galway và trò chuyện với những thường dân đang ngồi trong quán về tình hình thời sự đất nước, về những vấn đề tương lai mà mọi người quan tâm.

Một điểm đặc biệt nữa ở Tổng thống Higgins là khả năng viết sách và một tâm hồn lãng mạn của một thi sĩ. Ông là tác giả của vài quyển sách lý luận về chính trị, xã hội mà ông trước tác trong thời gian làm giảng viên đại học (2007-2011). Nhưng trước đó rất lâu (từ năm 1990), ông đã là một nhà thơ, với 4 tập thơ được xuất bản