Người giật dây các cuộc đảo chính tại Mỹ Latinh

Otto Juan Reich sinh năm 1945 tại Cuba trong một gia đình mà cha là người  Australia, còn mẹ là người Cuba. Năm 1960, Otto Reich vượt biên sang Mỹ, sau đó lấy bằng đại học chuyên ngành quốc tế tại Đại học Bắc Carolina. Đến năm 1973, Otto Reich lấy bằng thạc sĩ chuyên ngành Mỹ Latinh học tại Đại học Georgetown. Chính trong thời gian học tập tại đây, Otto được Frank Calzon, một chuyên gia về thao túng thông tin của Cục Tình báo trung ương Mỹ (CIA), tuyển dụng.

Sau đó hai người cùng đưa ra những đường lối cơ bản để cải tổ Freedom House - một tổ chức nghiên cứu chính trị có ảnh hưởng lớn đối với chính sách ngoại giao của Mỹ hiện do James Woolsey, cựu Giám đốc CIA, lãnh đạo. Sau khi trở thành sĩ quan chính thức của quân đội Mỹ, Otto được cử đến Panama hoạt động từ năm 1967 - 1969 và bắt đầu một sự nghiệp hoạt động ngoại giao bí mật tại Mỹ Latinh.

Từ năm 1983 - 1986, Reich được Walter Raymond, cựu nhân viên CIA và cũng là tay chuyên tung tin đồn nhảm, giao nhiệm vụ điều hành một đơn vị bí mật chuyên về chiến tranh tâm lý và lừa đảo thông tin (OPD). Trong tình hình Mỹ đứng đằng sau quân nổi dậy Contras chống lại chính quyền do dân bầu ở Nicaragua thì vai trò của OPD là cung cấp những thông tin sai lệch cho báo giới Mỹ và quốc tế để tạo dư luận tốt cho Contras.

Dưới thời TT Bush-cha, Otto Reich được cử làm đại diện Mỹ tại Ủy ban Nhân quyền Liên Hiệp Quốc từ năm 1991 - 1992. Những năm sau đó, Otto Reich tham gia tích cực vào phong trào chống phá Cách mạng Cuba cùng với những kẻ phản động người Cuba tại bang Florida, Mỹ. Đến năm 1994, Reich tham gia Hội Những công dân vì một nước Cuba tự do với các thành viên gồm đa phần là những nhân vật chính trị bảo thủ Mỹ và những người Mỹ gốc Cuba. Những mối quan hệ với cộng đồng người Cuba phản động tại Miami và đặc biệt với Bacardi đã mở đường cho Otto Reich bước vào thế giới thương gia (Bacardi là một người gốc Cuba sống lưu vong tại Mỹ và là tay đầu sỏ chống đối chính quyền cách mạng của Chủ tịch Fidel Castro). Ngày 30/6/1995, Reich là một trong những người đầu tiên đứng ra trước Quốc hội Mỹ lên tiếng ủng hộ đạo luật Helms-Burton với tư cách là Chủ tịch Hội đồng doanh nhân Mỹ tại Cuba.

Năm 1996, Reich thành lập một tổ chức quan hệ cộng đồng và vận động hành lang chính trị mang tên RMA International. Tổ chức này đặc biệt đã nhận trên 600 nghìn USD từ phía Bacardi để phục vụ cho các hoạt động vận động chống phá chính quyền Cuba. Tháng 3/2001, TT Bush-con, lúc đó mới lên nắm quyền, đã chọn Otto Reich làm Thứ trưởng Ngoại giao phụ trách khu vực Mỹ Latinh. Sự lựa chọn này ngay lập tức bị phía Cuba phản đối kịch liệt. Quốc hội Mỹ cũng chống lại việc đề cử trên.

Tuy nhiên, đến tháng 1/2002, Otto Reich chính thức được bổ nhiệm chức vụ này. Việc chọn Otto Reich vào vị trí này cho thấy thái độ cứng rắn của Mỹ đối với các nước Mỹ Latinh. Tháng 3/2002, Otto Reich tuyên bố Bộ Ngoại giao Mỹ sẽ không cấp visa cho giới lãnh đạo Mỹ Latinh mà Mỹ cho là có dính dáng tới tham ô và rửa tiền.

Tháng 4/2002, sau thất bại của cuộc đảo chính do Reich giật dây chống lại TT Venezuela Hugo Chavez, một nguồn tin mật từ Bộ Ngoại giao Mỹ tiết lộ, Otto Reich đã báo trước cho Pedro Carmona - lãnh đạo đảng đối lập với TT Chavez, thời điểm để tuyên bố lật đổ ông Chavez. Trong bài viết "Chính quyền Hugo Chavez tìm cách tránh gây căng thẳng với Washington" đăng trên bản tin của Hãng AFP ngày 17/4/2002, nhà báo Jacques Thomet viết: "Điều này cho thấy rõ ràng Washington đã biết trước và trù liệu toàn bộ sự việc".

Một thời gian sau vụ đảo chính bất thành, báo chí thế giới mới bắt đầu quan tâm tới vai trò của Washington. Các báo Pháp cho biết, vài tuần trước khi xảy ra cuộc chính biến trên, Otto Reich đã tiếp rất nhiều chính khách của Venezuela tại Washington, đặc biệt là Elias Santana thuộc đảng đối lập. Việc đi lại của những nhân vật này do Viện Quốc tế về dân chủ thuộc Quỹ dân chủ quốc gia Mỹ đài thọ.--PageBreak--

Trong vụ đảo chính bất thành tại Venezuela, Otto Reich đóng vai trò chính trong việc thao túng thông tin với sự tiếp tay của trùm truyền thông Gustavo Cisneros - người hiện nay nắm giữ khoảng 300 kênh phát thanh và truyền hình tại 28 nước trên thế giới.

Thông qua các kênh như AOL Latin America, DIRECT TV Latin America và Univision (kênh truyền hình nói tiếng Tây Ban Nha của Mỹ) của Gustavo tại Mỹ Latinh, Otto Reich đã phao tin giả rằng TT Hugo Chavez đã ra lệnh cho quân đội bắn vào các đối thủ của ông ta.

Nhưng đến tháng 3/2003, trước sự phản đối quá kịch liệt của Thượng viện Mỹ, TT Bush-con đã phải thay Otto Reich bằng Roger F. Noriega, Đại sứ Mỹ tại Tổ chức các nước châu Mỹ, còn Reich được cử làm đặc phái viên riêng của TT phụ trách khu vực Mỹ Latinh - một chức vụ không cần sự chấp thuận của Thượng viện Mỹ. Mặc dù ở cương vị mới, song Otto Reich vẫn thực hiện theo các đường lối chính sách trước đó.

Tháng 12/2003, vị đặc phái viên TT này tuyên bố rằng, Venezuela của TT Hugo Chavez đang trong tình trạng khủng hoảng nhất so với các nước khác thuộc Mỹ Latinh và 2/3 người dân nước này không đồng tình với vị TT của họ và rằng, phe đối lập đã tập hợp được 4 triệu chữ ký cần thiết cho một cuộc trưng cầu dân ý nhằm phế truất ông Hugo Chavez.

Không chỉ có dính dáng tới các âm mưu đảo chính tại Cuba và Venezuela, Reich còn tham dự cả vào tình hình chính trị tại Haiti. Tháng 3/2002, Reich tuyên bố trên tờ Wall Street rằng, Haiti dưới sự lãnh đạo của TT Jean-Bertrand Aristide là thiếu dân chủ, kinh tế không phát triển được, tình hình tội phạm hình sự cùng nạn tham nhũng gia tăng mạnh. Ngay sau đó, Reich đã bay tới Haiti để giám sát các cuộc thương thảo giữa TT Aristide với phe đối lập được sự hậu thuẫn của Washington. Trong thời gian ở lại đây, Reich tham gia vào các chiến dịch tung tin đồn nhằm kích động dân chúng Haiti biểu tình đòi TT Aristide phải từ chức.

Ngày 4/5/2004, Otto Reich tuyên bố từ chức đặc phái viên để đứng ra thành lập công ty riêng chuyên về tư vấn chính trị, đồng thời cho phép ông ta cống hiến toàn tâm toàn lực cho chiến dịch vận động tranh cử của TT Bush-con trong nhiệm kỳ II. Sau khi giúp vị chủ nhân được toại nguyện, Otto Reich vẫn điều hành công ty riêng của mình nhưng hoạt động chính của ông ta hiện nay lại là tiếp tục vạch các kế hoạch chống phá chính quyền các nước Mỹ Latinh mà trước hết là Cuba và Venezuela