Ông Trudeau vướng bê bối với tổ chức từ thiện WE
“WE Charity không nhận được đối xử ưu đãi nào cả - kể cả từ tôi hay từ bất cứ ai khác” - ông Trudeau nói trong cuộc điều trần dài 90 phút được truyền hình trực tuyến.
Thủ tướng Trudeau nói lời xin lỗi đã không rút khỏi các cuộc bàn bạc của nội các về hợp đồng của WE Charity. Ông Trudeau được cho là đã cố gắng để sớm giải quyết êm xuôi vụ việc. Một cuộc điều tra về đạo đức công vụ đối với ông cũng đang được tiến hành và việc ông phải ra điều trần trước Ủy ban Tài chính Hạ viện là để phục vụ cho cuộc điều tra này. Đây được xem là vụ lùm xùm gây tai tiếng thứ ba của ông Trudeau trên cương vị Thủ tướng Canada khiến cho ông bị điều tra về vấn đề đạo đức. Và cũng từ vụ lùm xùm này mà ông Trudeau và Bộ trưởng Tài chính của ông đang bị các đảng phái đối lập yêu cầu từ chức.
Vụ việc khiến Thủ tướng Trudeau bị điều tra bắt nguồn từ một chương trình tình nguyện hè dành cho các thanh niên tình nguyện Canada. Kinh phí để thực hiện chương trình này lên đến 912 triệu đôla Canada, với sự tham gia của khoảng 100.000 sinh viên tình nguyện Canada và tổ chức từ thiện WE Charity được giao hợp đồng quản lý chương trình. Mọi rắc rối bắt đầu xuất hiện cho Thủ tướng Trudeau khi nội các chính phủ của ông thông báo rộng rãi về việc ký hợp đồng quản lý chương trình cho WE Charity hồi cuối tháng 6-2020.
 |
| Thủ tướng Canada Justin Trudeau tại Quốc hội. |
WE Charity là một tổ chức từ thiện do anh em Craig và Marc Kielburger sáng lập từ khi còn là thiếu niên, đặt trụ sở làm việc ngay tại nhà của bố mẹ mình ở thành phố Toronto. Kể từ đó đến nay, tổ chức này đã phát triển thành một mạng lưới các tổ chức chuyên xây dựng trường học và đào giếng nước ngọt cho các quốc gia nghèo, đang phát triển như Keya, Nicaragua,...
Nhưng WE Charity được biết đến nhiều nhất là bởi nó đã tạo cảm hứng cho giới trẻ Canada tham gia vào các hoạt động xã hội thiện nguyện, các vấn đề công lý xã hội thông qua các chương trình trong trường học các sự kiện tập hợp số đông giới trẻ, với sự tham gia diễn thuyết của các nhân vật nổi tiếng, như Hoàng tử Harry, Malala Yousafzai, ông Trudeau và cả vợ ông, bà Sophie Gregoire Trudeau. WE Charity gây quỹ cho các hoạt động của mình qua nhiều nguồn.
Tại buổi điều trần, ông Trudeau nói rằng ông không hay biết các công chức của ông đã đề xuất việc giao cho WE Charity quản trị chương trình tình nguyện hè và chỉ biết đến việc đó khi được báo cáo tại cuộc họp nội các ngày 8-5. Ông tưởng rằng Canada Service Corps, tổ chức thanh niên của chính phủ, sẽ được giao quản trị chương trình nhưng lại được báo cáo rằng tổ chức này không đủ năng lực.
Vậy gia đình ông Trudeau dính líu gì đến WE Charity không? Vấn đề khiến dư luận băn khoăn chính là việc ông Trudeau từng có vài lần nói chuyện tại các sự kiện do WE Charity tổ chức, còn vợ ông thì cũng đang là “đại sứ từ thiện” của WE Charity. Tổ chức WE Charity cho biết vợ chồng ông Trudeau tình nguyện tham gia các hoạt động của tổ chức này và không nhận thù lao nhưng mẹ của ông Trudeau, cựu Đệ nhất phu nhân Margaret Trudeau và em trai Alexandre của ông được nhận thù lao hơn 220.000 USD cho việc tham gia diễn thuyết trong 4 năm qua.
Cũng có một lần ngoại lệ, đó là vào năm 2012, vợ ông Trudeau được trả 1.000 USD cho một cuộc nói chuyện, lúc đó ông chưa là Thủ tướng Canada. Ông Trudeau nói rằng, ông đã đề nghị đưa vấn đề WE Charity ra khỏi nghị trình làm việc của nội các và yêu cầu các cơ quan chức năng bảo đảm mọi việc phải được thực hiện đúng quy định. Khi vấn đề được đưa trở lại nội các bàn bạc vào ngày 22-5, cơ quan chức năng đảm bảo tự tin về đề xuất của họ.
Các nhân chứng điều trần trước Quốc hội Canada rằng ông Trudeau không tham gia việc chọn WE Charity điều hành chương trình và việc chọn lựa này do các cơ quan công vụ (không dính líu đến chính trị) thực hiện, đề xuất lên nội các phê chuẩn.
Về phần Bộ trưởng Tài chính Bill Morneau, vài giờ trước khi điều trần cùng với Thủ tướng Trudeau đã thông báo rằng ông đã ký một tấm séc trị giá 41.366 đôla Canada trả cho tổ chức WE Charity, cho rằng ông đã không biết rằng ông và gia đình đã không trả đủ số tiền chi phí trong 2 chuyến đi cùng tổ chức này. Morneau cũng thông báo trong những năm qua gia đình ông đã quyên góp cho tổ chức này 100.000 đôla Canada. Tuy nhiên, việc này lại bị giới quan sát cho là có xung đột lợi ích, bởi con gái ông Morneau hiện đang làm việc cho WE Charity.
Tuy nhiên, giới chuyên gia chính trị cho rằng chưa có bằng chứng nào cho thấy ông Trudeau hay ông Morneau đã trục lợi tài chính từ hợp đồng giao cho WE Charity quản trị chương trình tình nguyện hè. Nếu có đi chăng nữa thì chỉ có thể là những thành viên trong gia đình ông Trudeau hay ông Morneau hưởng lợi gián tiếp.
Nói chung, chính phủ của Thủ tướng Trudeau hiện đang được công chúng Canada đánh giá cao cho việc đối phó với đại dịch COVID-19, với tỉ lệ ủng hộ trên 70%. Nhưng, tỉ lệ ủng hộ đó đang giảm dần do vụ việc WE Charity thường xuyên lên mặt báo vài tuần gần đây.
Do dư luận lùm xùm nhiều quá, Chính phủ Canada đã thu hồi hợp đồng với WE Charity. Đồng thời, vụ việc cũng khiến cho nhiều nhà tài trợ lớn cắt quan hệ với WE Charity. Craig Kielburger, nhà đồng sáng lập WE Charity, cho rằng vụ việc lùm xùm này có thể hủy hoại tổ chức từ thiện của anh em ông.
