Phía sau cuộc gặp ông Donald Trump của Tổng thống Ba Lan
Những cam kết tại Vườn Hồng
Chuyến thăm của ông Duda dường như nhằm thúc đẩy chiến dịch tái tranh cử của ông trong bối cảnh cuộc bầu cử Tổng thống Ba Lan diễn ra vào ngày 28-6. Nhà lãnh đạo Ba Lan theo chủ nghĩa dân tộc này đã nổi lên trở thành một trong các đối tác nước ngoài được ông Trump ưa thích. Hai nhà lãnh đạo đã có ít nhất 5 cuộc gặp trực tiếp.
Thỏa thuận quân sự mới sẽ triển khai thêm binh sĩ Mỹ tới Ba Lan, thúc đẩy hợp tác quân sự giữa hai đồng minh trong Tổ chức Hiệp ước Bắc Đại Tây Dương (NATO) và đóng vai trò đối trọng lớn hơn chống lại sự xâm lược của Nga. Phát biểu trong cuộc họp báo với ông Duda tại Vườn Hồng của Nhà Trắng, ông Trump nói: “Tôi cho rằng nó phát đi một thông điệp mạnh mẽ tới Nga”. Cũng trong sự kiện này, ông Trump đã chỉ trích các nước châu Âu khác vì mua năng lượng của Nga.
Ông Duda cho biết việc thảo luận về các bước tiếp theo trong quan hệ hai nước tại Nhà Trắng là một niềm vinh dự. Ông nói: “Ngày hôm nay (24-6), chúng ta đang bước vào một giai đoạn mới, cụ thể là có khả năng quân đội Mỹ sẽ được tăng cường tại đất nước chúng tôi”.
Tổng thống Trump cho biết ông có thể chuyển quân Mỹ từ Đức sang Ba Lan. Tổng thống muốn rút hàng nghìn binh sĩ Mỹ khỏi Đức bởi ông cho rằng Mỹ hiện gánh chịu quá nhiều gánh nặng tài chính cho việc triển khai quân này và chỉ trích chính phủ tại Berlin vì mua năng lượng của Nga.
Phát biểu tại cuộc họp báo, ông Trump nói: “Chúng tôi sẽ cắt giảm lực lượng của chúng tôi tại Đức. Một số sẽ về nước và một số sẽ chuyển sang những nơi khác, Ba Lan sẽ là một trong các địa điểm đó”. Ông Trump cũng phát biểu tại cuộc họp báo rằng Mỹ và Ba Lan đã thảo luận về một dự án xây dựng nhà máy điện hạt nhân ở Ba Lan.
Theo truyền thông Ba Lan, Mỹ có thể đề xuất điều 2.000 binh sĩ sang Ba Lan, hơn 1.000 quân so với thỏa thuận được nhất trí hồi tháng 6-2019. Các binh lính được bổ sung sẽ bao gồm Quân đoàn 5 từ Kentucky và phi đội máy bay F-16 từ Đức. Năm 2018, ông Duda đã đề nghị xây dựng “Pháo đài Trump”, cho phép quân đội Mỹ đồn trú ở Ba Lan. Trong cuộc họp báo ngày 24-6, ông Duda cho biết sẽ xây dựng một liên minh mạnh mẽ hơn với Mỹ trong khi ông Trump nhận định ông Duda sẽ thành công trong cuộc bầu cử.
 |
| Mỹ có thể sẽ chuyển số quân rút từ Đức sang Ba Lan. |
Bước đệm cho bầu cử
Giới chỉ trích đã lên án ông Duda và ông Trump vì sắp xếp chuyến thăm này trước thềm cuộc bầu cử tại Ba Lan nhằm gia tăng khả năng giành chiến thắng của nhà lãnh đạo cánh hữu này, trong bối cảnh tỷ lệ ủng hộ ông trong các cuộc thăm dò đã sụt giảm trong những tuần gần đây.
Ngày 28-6, các cử tri Ba Lan bắt đầu bỏ phiếu để bầu vị tổng thống tiếp theo của nước này, một vị trí có quyền quyết định đối với luật phủ quyết. Nếu không có ứng cử viên nào chiếm được hơn 50% phiếu bầu, vòng bầu cử thứ hai sẽ diễn ra vào ngày 12-7 tới. Hiện Tổng thống Andrzej Duda đương nhiệm, người đã liên minh với đảng Luật pháp và Công lý (PiS) cầm quyền, vẫn nhận được nhiều sự ủng hộ. Tuy nhiên, kể từ tháng trước, ứng cử viên thuộc đảng đối lập Civic Platform, Thị trưởng Vácsava Rafa Trzaskowski, đang nổi lên trong các cuộc thăm dò.
Các cuộc thăm dò hồi tháng 4 vừa qua dự báo ông Duda sẽ giành chiến thắng trong vòng đầu tiên với hơn 50% phiếu bầu. Tuy nhiên, một cuộc khảo sát trong tháng 6 này do công ty dữ liệu Kantar thực hiện cho thấy sự ủng hộ đối với ông Duda đã giảm xuống còn 38%, trong khi ông Trzaskowski nhận được 27%, tăng 9% so với hồi tháng 5.
Kết quả cuộc thăm dò trên đã buộc ông Duda phải hành động củng cố khả năng tái đắc cử của mình, ví dụ thông qua cách thể hiện mối quan hệ chặt chẽ với Mỹ. Việc tái đắc cử có thể giúp ông Duda sử dụng quyền phủ quyết và thông qua các cải cách tư pháp gây tranh cãi ở trong nước. Một tuyên bố về thỏa thuận quân sự có thể là mối lợi lớn cho ông Duda trong cuộc bầu cử bị trì hoãn hơn 1 tháng do đại dịch COVID-19.
Ông Trzaskowski đặt câu hỏi rằng liệu có phải ông Duda muốn giành được các vũ khí hạt nhân từ Mỹ hay không và liệu cuộc họp diễn ra chỉ vài ngày trước cuộc bầu cử có giúp Ba Lan ở vị thế đàm phán có lợi hay không. Thị trưởng Trzaskowski viết: “Tôi hy vọng rằng Tổng thống Duda sẽ không tới Washington chỉ vì mục tiêu vận động chính trị, cho dù phục vụ lợi ích của ông ta hay của Tổng thống Trump”.
Tổng thống Trump cũng chứng kiến tỷ lệ ủng hộ sụt giảm khi số người thất nghiệp Mỹ gia tăng và những lời chỉ trích về cách xử lý của ông trước các cuộc biểu tình về hành vi hung bạo của cảnh sát dâng cao. Tỷ lệ ủng hộ ông đã tụt sau đối thủ đảng Dân chủ - cựu Phó Tổng thống Joe Biden - trong cả các cuộc thăm dò toàn quốc và khảo sát tại các bang chiến trường quan trọng.
Tổng thống Mỹ đã tìm cách đảo ngược xu thế này với việc cho phép người dân Mỹ trở lại trạng thái bình thường, ngay cả khi tình trạng lây nhiễm bắt đầu tăng cao tại một số bang dẫn đầu tiến trình mở cửa trở lại. Ngày 20-6, ông đã tổ chức cuộc tuần hành đầu tiên trong 3 tháng qua ở Tulsa, Oklahoma và vào ngày 23-6, ông đã phát biểu với một nhóm thanh niên tại một nhà thờ ở Phoenix sau chuyến đi tới biên giới Mexico để trình bày về kế hoạch Bức tường biên giới.
