"Phù thủy" Ozawa - Tướng quân trong bóng tối

Thứ Năm, 21/01/2010, 10:35
"Phù thủy" của quyền lực là biệt danh của Ichiro Ozawa trong nội bộ đảng Dân chủ Nhật Bản (DPJ), còn báo giới nước này thì hay gọi ông là "tướng quân trong bóng tối" để chỉ quyền hành và ảnh hưởng cực lớn của Ozawa trong mọi mặt hoạt động của đảng DPJ cũng như Chính phủ Nhật Bản.

Chức vụ thực tế Ozawa chỉ là Tổng thư ký đảng DPJ, nhưng hỏi bất cứ ai ở Tokyo hiện nay "ai là người quyền lực nhất Nhật Bản", câu trả lời đa số là "phù thủy” Ozawa. Quyền lực "trong bóng tối" của Ozawa thể hiện bằng ảnh hưởng của ông đối với mọi mặt hoạt động của chính phủ, nhúng tay vào rất nhiều sự kiện chính trị tại Tokyo.

Yukihisa Fujita, phụ trách đối ngoại của DPJ, thì giải thích về vai trò của Ozawa như sau: "Các chính sách của Chính phủ do nội các của Thủ tướng Hatoyama điều hành là chính, còn bên đảng thì do Tổng thư ký Ozawa điều hành. Giữa 2 người có sự phân công và hợp tác lãnh đạo chặt chẽ".

Còn 2 tờ báo lớn nhất và có ảnh hưởng nhất ở Nhật Bản (không mấy thân thiện với Chính phủ của ông Hatoyama) là Ashi Shimbun và Yomiuri Shimbun thì đưa ra một mô hình mà họ gọi là "chính phủ 2 đầu"; tờ Asahi dùng cách nói "có một thủ tướng thứ hai bên ngoài nội các" để ám chỉ quyền hành và ảnh hưởng của ông Ozawa đối với việc hoạch định và điều hành chính sách của chính quyền Hatoyama.

Nổi tiếng là người chủ trương cứng rắn, chính Ozawa đã đóng vai trò chủ yếu đẩy Hirohisa Fujii "rớt" khỏi ghế Bộ trưởng Tài chính hôm 6/1/2010 (vì lý do sức khỏe chỉ là cái cớ) khi thấy ông này không thể hiện được năng lực trong việc cải thiện tình hình tài chính tồi tệ của nước Nhật.

Cũng chính Ozawa đã ra chỉ thị về các vấn đề xã hội nhức nhối cho Thủ tướng Hatoyama và yêu cầu ông thực hiện ngay. Trước dư luận không tốt về hiệu quả điều hành của chính phủ, Ozawa đã thẳng thắn "trách cứ" Thủ tướng Hatoyama khi 2 người nói chuyện riêng...

Năm nay 68 tuổi (sinh ngày 24/5/1942), Ichiro Ozawa là một chính khách kỳ cựu, phức tạp và huyền bí nhất trên chính trường Nhật, quả đúng như những biệt danh mà người ta đặt cho ông. Ozawa tham gia chính trường từ rất sớm, ngay sau khi cha ông qua đời vào năm 1969, khi đó ông mới 27 tuổi. Tài năng thao túng trong hậu trường chính trị của Ozawa sớm bộc lộ và phát huy hiệu lực trong thời gian đầu khi ông là thành viên đảng Dân chủ tự do (LDP).

Và thập niên 80 thế kỷ XX đã chứng kiến sự thăng tiến quyền lực như vũ bão của ông trong đảng này: làm Tổng thư ký LDP, trở thành một trong những lãnh đạo trẻ giàu uy tín nhất của đảng.

Tuy nhiên, sự thăng tiến nhanh cũng kéo theo nhiều ghen ghét, bực tức của các bậc "trưởng thượng" lâu năm trong đảng, khi phải hạ mình cầu khẩn "ông tổng trẻ". Vậy là xảy ra các trận đấu đá bè phái kịch liệt.

Chán nản cảnh đấu đá, kéo bè kéo cánh trong nội bộ đảng LDP, Ozawa cùng một đồng sự là Tsutomu Hata và các thuộc cấp ly khai khỏi LDP để thành lập đảng mới Japan Renewal Party (JRP) vào năm 1993. Sự ra đi của 2 lãnh đạo trẻ tuổi đang lên đã làm LDP trở nên rối loạn, suy yếu rõ rệt. Đảng mới của Ozawa đã liên kết với các đảng phái nhỏ khác tạo thành liên minh chống LDP và đã đánh bại đảng này trong cuộc bầu cử cùng năm.

Trong ký ức của nhiều người, Ozawa vẫn được biết đến nhiều bởi tài "phù phép" tạo nên những thắng lợi vang dội của DPJ trước một chính đảng hùng mạnh như LDP. Sau chiến thắng năm 1993, Ozawa tiếp tục lãnh đạo đảng mới LP và Sun Party (năm 1996-1998), rồi DPJ (năm 2006) liên tục thách thức quyền lực của LDP.

Và sự thách thức ấy đã từng một lần khiến LDP phải nếm mùi thất bại trước một DPJ tươi mới do Ozawa lãnh đạo trong cuộc bầu cử Thượng viện ngày 29/7/2007. Đó cũng là dấu hiệu báo trước một cuộc “đổi ngôi” trên chính trường Nhật Bản. Và cuộc “đổi ngôi" đó đã đến sau cuộc bầu cử Quốc hội tháng 8/2009 đưa DPJ lên nắm quyền và ông Yukio Hatoyama lên làm Thủ tướng Nhật Bản.

Washington, Ozawa được nhìn nhận bằng thái độ vừa cảnh giác, vừa hiểu biết. Một số người trong chính quyền Obama xem Ozawa là một nhân vật khó hiểu, tự tạo ra bức màn huyền hoặc quanh mình. Một số khác thì tỏ ra "hiểu biết" hơn, cho rằng Ozawa là một mẫu chính khách "cổ lỗ sĩ", người chỉ chuyên chú vào việc giành chiến thắng trong các cuộc bầu cử hơn là các hoạt động ngoại giao quốc tế.

Ngày 24/9/2008, Ozawa được Thượng viện do DPJ kiểm soát đề cử làm Thủ tướng Nhật Bản thay thế ông Yasuo Fukuda. Tuy nhiên, Hạ viện do LDP kiểm soát có quyền hành nhiều hơn đã chọn Taro Aso. Ozawa từ chức Chủ tịch DPJ tháng 5/2009, nhường ghế cho Yukio Hatoyama.

Một điều đáng chú ý là uy tín của Ozawa trong công chúng hiện đang tăng lên mạnh mẽ trùng khớp với tình hình sụt giảm tỉ lệ ủng hộ của ông Hatoyama sau 4 tháng cầm quyền phạm nhiều sai lầm, chưa tạo được chuyển biến đối với nền kinh tế khiến dân chúng thất vọng.

Ozawa là người chủ xướng nhiều chính sách mới của DPJ, trong đó có chính sách cải cách thể chế, tăng cường tính minh bạch trong chi tiêu tài chính của chính phủ và quy trình bầu cử, bổ nhiệm các chức vụ trong chính quyền (vốn lâu nay LDP thực hiện không công khai).

"Chính Ozawa là nhân tố khiến cho dân chúng Nhật Bản tin tưởng rằng DPJ sẽ làm thay đổi nhiều thứ và làm cho cuộc sống của họ tốt hơn" - nhà phân tích chính trị Harumi Arima ở Tokyo nhận định. Đó chính là lý do khiến "phù thủy" Ozawa quyết định bước ra khỏi "bóng tối" để thực hiện nốt vai trò của mình nhằm cứu vãn Chính phủ của ông Hatoyama.

Cuộc chiến mới đối với DPJ sẽ là cuộc bầu cử thượng viện được ấn định vào giữa năm 2010, và DPJ hy vọng sự gia tăng uy tín của Ozawa sẽ giúp ích cho đảng này kiếm thêm một chiến thắng nữa để củng cố quyền kiểm soát Quốc hội thêm vài năm, đảm bảo thuận lợi cho Chính phủ Hatoyama trong điều hành các chính sách mới

An Châu (tổng hợp)
.
.