Stephen Miller, người xây dựng chính sách cốt lõi của ông Trump

• 30 ngày điều hành nước Mỹ của tân Tổng thống Donald Trump
• Ông Trump hứa diệt xong IS sẽ tiếp nhận người nhập cư Syria-Iraq

Từ “ruồi trâu” thành cố vấn cấp cao

Nhân viên Đồi Capitol vẫn còn nhớ Miller từ khi ông này làm phụ tá thân cận trong văn phòng của thượng nghị sĩ bảo thủ bang Alabama, ông Jeff Sessions. Đầu năm 2013, việc của Miller lúc đó là “dội bom” hàng chục thư điện tử cho các thành viên Quốc hội và phóng viên khi Thượng viện cân nhắc cải tổ luật nhập cư.

Trong thư, Miller chỉ trích những điều xấu xa của “lao động nước ngoài”.

Alex Conant, cựu trợ lý của Thượng nghị sĩ Marco Rubio, nhớ lại hồi ông và Miller tranh luận gay gắt tại một cuộc họp của phe Cộng hòa về vấn đề nhập cư: “Miller là người sẵn sàng tranh luận lý tưởng một cách quyết liệt trước đông đảo mọi người”. Nhiều người coi Miller là một người làm việc không biết mệt mỏi.

Khi Miller thăng tiến từ vị trí một “ruồi trâu” mang tư tưởng cực hữu và ít kinh nghiệm chính trị lên chức cố vấn chính sách cấp cao của ông Trump, nhiều người quen Miller trong 7 năm ở Thượng viện đã rất ngạc nhiên. Những bức thư điện tử mà nhiều đồng nghiệp phe Cộng hòa coi là thư rác nay lại đang định hình các chính sách đối nội cốt lõi của chính quyền ông Trump, trong đó có chủ nghĩa dân tộc và quan điểm cứng rắn với vấn đề nhập cư.

Miller hiện đang ở khu vực “tâm chấn” của một trong số những động thái gây tranh cãi nhất của chính quyền mới Mỹ, từ thúc đẩy xây bức tường dọc biên giới với Mexico, đe dọa các thỏa thuận thương mại mà Mỹ tham gia hay ban hành sắc lệnh cấm nhập cảnh với công dân 7 quốc gia Hồi giáo.

Stephen Miller.

Làm việc trong một chính quyền tức là “không đến đây để làm chuyện nhỏ”. Với Miller, công việc đó dường như đã được chuẩn bị từ trước tới nay. Từ những ngày còn học trung học ở Nam California, Miller đã phản đối kịch liệt thứ gọi là “tính đúng đắn chính trị” hay chủ nghĩa tự do. Khi học Đại học Duke, Miller đã nổi tiếng với những bài viết gây tranh cãi trên báo sinh viên. Trong suốt cuộc đời mình, Miller luôn hào hứng khi thách thức những thứ chính thống. Có lần, Miller từng tuyên bố: “Tên tôi là Stephen Miller, tôi tới từ Los Angeles, và tôi thích súng”.

Miller nâng tầm ảnh hưởng của mình một cách thuận lợi trong “quỹ đạo” của ông Trump cho tới khi có sắc lệnh cấm nhập cư. Theo một số quan chức Nhà Trắng, Miller luôn giữ kín các chi tiết quan trọng về các sắc lệnh hành pháp nhằm tránh rò rỉ và vì thế đôi lúc cản trở hợp tác giữa các cơ quan phải thực thi các sắc lệnh. Ví dụ như thời gian xử lý những rắc rối xung quanh sắc lệnh cấm nhập cư, Chánh Văn phòng Nhà Trắng Reince Priebus đã thiết lập quy tắc 10 điểm, yêu cầu mọi hành động hành pháp quan trọng phải được làm rõ với bộ phận truyền thông và các nhân viên cấp cao Nhà Trắng trước khi thực hiện. Tuy nhiên, Miller lại muốn giấu kín các sắc lệnh.

Người hiểu thấu ông Trump

Thế nhưng, sự tự tin tuyệt đối của Miller lại rất được lòng ông Trump, người lần đầu quen biết năm 2015, khi Miller giúp đưa ông Sessions (giờ là Bộ trưởng Tư pháp) vào “vòng tay” của ông Trump. Sau Đại hội Toàn quốc của đảng Cộng hòa hồi tháng 7-2016, Miller đã trở thành người viết diễn văn chính của ông Trump.

Thông điệp trong các bài diễn văn phản ánh quan điểm của ông Trump sát tới mức Miller được ông Trump đưa đi để phát biểu khởi động trước các cuộc tuần hành trong chiến dịch tranh cử.

Một trong số đó là bài phát biểu ở bang Wisconsin trong giai đoạn bầu cử sơ bộ. Khi đó, Miller đã chỉ trích đối thủ chính của ông Trump là Thượng nghị sĩ Ted Cruz vì đã ủng hộ tăng tiếp nhận người nhập cư hợp pháp, cho rằng điều này sẽ khiến nhiều người Hồi giáo vào nước Mỹ. Miller cho rằng ông Cruz không quan tâm tới việc này sẽ ảnh hưởng tới an ninh của mọi người như thế nào.

Dần dần, lời của Miller đã trở thành lời của ông Trump. Nhiều lúc khó có thể phân biệt được giọng điệu của ông Trump và Miller. Miller thường nói: “Chúng ta sẽ xây bức tường đó và chúng ta sẽ xây tường xuất phát từ tình yêu”.

Một trong số những bài phát biểu nổi bật nhất mà Miller từng viết cho ông Trump là bài diễn văn đọc khi chấp nhận đề cử ứng cử viên tổng thống của đảng Cộng hòa tại Đại hội toàn quốc. Trong đó, ông Trump tuyên bố: “Không ai hiểu hệ thống này tốt hơn tôi, đó là lý do tại sao mình tôi có thể chỉnh sửa nó”.

Miller (giữa) cùng các cố vấn của ông Trump tại Nhà Trắng.

Theo Jason Miller, người làm việc với Miller trong chiến dịch của ông Trump, Miller là người tin tưởng chân thành vào từng lời nói của ông Trump, không chỉ là những thông điệp dân túy mà còn tin ông Trump với tư cách là một lãnh đạo. Jason nói: “Miller trung thành dữ dội và hiểu về quan điểm của Tổng thống hơn hầu hết mọi người”.

Trong vài tháng cuối chiến dịch tranh cử, Miller là một trong ba nhân viên bay khắp nơi cùng ông Trump. Ông Trump thường khăng khăng là mọi lời của mình nói ra phải được ghi lại trong dự thảo bài phát biểu và mắng những người nào dám thay đổi một từ hay thêm vào một quan điểm chính trị quá phức tạp.

Đối với Miller, được làm việc trong Nhà Trắng của ông Trump là đỉnh điểm sự nghiệp non trẻ. Từ lâu, Miller luôn mong có cơ hội làm việc cho một tổng thống có cùng sở thích: chọc giận đối thủ chính trị. Elder, người dẫn chương trình trò chuyện ở Los Angeles và được Miller coi là người thầy, nói: “Miller quan ngại nhất về cách mà những người cánh tả lạm dụng và chỉ trích người cánh hữu”. Miller coi là thiếu công bằng khi phe cánh tả áp đảo giới học thuật, giới truyền thông và Hollywood.

Theo tờ Sydney Morning Herald, vai trò hiện nay của Miller trong Nhà Trắng chính là một chuyến đi của một nhà hoạt động coi bản thân là một người đại diện cho phe thiểu số chính trị bị đàn áp. Giờ Miller đã có quyền lực trong định hình chính sách của Chính phủ Mỹ và có thể anh sẽ tận dụng mọi ưu thế hiện có để biến quan điểm của ông Trump, cũng là quan điểm của mình, thành hiện thực.

Tuy nhiên, mọi chuyện không đơn giản chỉ là một người soạn sắc lệnh hành pháp, một người ký ban hành là xong. Cuộc chiến pháp lý quanh sắc lệnh cấm nhập cư của ông Trump hiện nay là một minh chứng rõ nhất cho thấy điều đó.