Thời khắc quyết định của Brexit

Thứ Năm, 18/10/2018, 16:50

Vương quốc Anh và Liên minh châu Âu, đã cố gắng đàm phán tới khuya ngày 14-10 về Brexit trước khi Hội nghị thượng đỉnh EU về vấn đề này diễn ra. Nhưng đến phút cuối, hai bên cũng không đạt được thỏa thuận về quy chế biên giới giữa Bắc Ireland và Cộng hòa Ireland .

Nỗ lực cuối cùng thất bại

Chỉ còn 6 tháng nữa, ngày 29-3-2019, nước Anh sẽ chính thức rời khỏi Liên minh châu Âu cũng như thị trường trong liên minh thuế quan. Nhưng, các cuộc đàm phán "dữ dội" vào phút chót, ngày 14-10 tại Brussels, đã không đủ để mở nút thắt về số phận của biên giới Ireland.

"Mặc dù đã có những nỗ lực lớn nhưng một số vấn đề chính vẫn chưa được giải quyết, trong đó có vấn đề mạng lưới an ninh để tránh một đường biên giới cứng" giữa Bắc Ireland và Cộng hòa Ireland, trưởng đoàn đàm phán EU Michel Barnier cho biết trên tài khoản Twitter của mình sau một cuộc họp bất ngờ với Bộ trưởng phụ trách Brexit của Anh Dominic Raab.

Các đại sứ của 27 quốc gia châu Âu tại Liên minh châu Âu (EU) đã được ông Michel Barnier thông báo ngay sau đó rằng sẽ không có bất cứ cuộc đàm phán nào giữa Anh và EU trong khoảng thời gian từ nay cho đến khi diễn hội nghị thượng đỉnh châu Âu, khai mạc tại Brussels ngày 17-10 bàn về Brexit, một số nguồn tin ngoại giao cho AFP biết.

Chủ tịch Ủy ban châu Âu Jean-Claude Juncker và Thủ tướng Anh Theresa May tại thượng đỉnh ở Salzbourg (Áo) ngày 20-9.

Cánh cửa vẫn mở

Tối ngày 14-10, Bộ trưởng Dominic Raab thừa nhận rằng vấn đề Ireland vẫn "chưa được giải quyết". Tuy nhiên, "cánh cửa vẫn còn mở" để tìm một thỏa thuận với nước Anh nhưng một số quốc gia "nhấn mạnh rằng EU hiện đang tăng cường chuẩn bị cho kịch bản no-deal", tức là một ly dị giữa Anh và EU mà không có thỏa thuận nào, một nhà ngoại giao châu Âu nói.

Ngoại trưởng Anh Jeremy Hunt cho biết hôm 8-10 rằng việc ký kết một thỏa thuận Brexit là "cần thiết cho tất cả chúng ta". Ngày 15-10, Jeremy Hunt sẽ có cuộc họp với các ngoại trưởng EU tại Luxembourg. Tại đây, ông dự kiến sẽ nhấn mạnh sự cần thiết phải duy trì "hợp tác chặt chẽ" giữa Anh và EU để chống lại "các mối đe dọa toàn cầu mới như di dân hoặc tấn công mạng", Bộ Ngoại giao Anh cho biết.

Một ngày trước khi hội nghị thượng đỉnh EU diễn ra, ngày 16-10, Thủ tướng Anh Theresa May sẽ triệu tập các bộ trưởng quan trọng của mình để thảo luận về vấn đề biên giới giữa Bắc Ireland và Cộng hòa Ireland, trở ngại chính trong đàm phán với EU và là nguồn cơn của những chia rẽ nội bộ trong Chính phủ Anh.

Michel Barnier, trưởng đoàn đàm phán của châu Âu về Brexit.

Thủ tướng May có nguy cơ mất chức

Ngày 11-10-2018, đảng cực kỳ bảo thủ của Bắc Ireland, DUP đã đe dọa rút sự ủng hộ đối với Thủ tướng Anh Theresa May nếu bà chấp nhận một thỏa hiệp với Bruxelles bất lợi cho Bắc Ireland trong các cuộc đàm phán Brexit.

Đại diện đàm phán của châu Âu về Brexit, Michel Barnier, khẳng định, trong quyết định chia tay với Liên minh châu Âu, London sẽ áp đặt kiểm soát hành chính đối với các hàng hóa trao đổi giữa Anh và Bắc Ireland. Đây là điều mà Bắc Ireland không chấp nhận.

Giải pháp châu Âu đưa ra là duy trì Bắc Ireland trong liên minh thuế quan để tránh phải thiết lập lại đường biên giới với Bắc Ireland trong lòng Vương quốc Anh.

Phát ngôn viên của đảng DUP chuyên trách về Brexit, Sammy Wilson tuyên bố: “Chúng tôi sẽ không ủng hộ bất kỳ một thỏa thuận nào có sự dàn xếp bất lợi về kinh tế và thể chế” cho Bắc Ireland. Đại diện của DUP dọa nếu Thủ tướng Anh chấp nhận những điều kiện hà khắc của EU, đảng này sẽ rút sự ủng hộ với Chính phủ Anh.

Hiện tại, chính phủ của bà Theresa May đang dựa vào 10 nghị sĩ của DUP để có đa số tuyệt đối tại Quốc hội. Thiếu liên minh này có thể dẫn đến chính phủ bị đổ.

Bà Theresa May nhắc lại bà sẽ không chấp nhận một thỏa thuận nào dẫn đến việc tạo ra “biên giới trên biển với Ireland” nhưng chính phủ của bà có vẻ vẫn sẵn sàng thỏa hiệp với Brusels để thúc đẩy các cuộc đàm phán Brexit tiến triển.

Một số bộ trưởng Anh đang đe dọa từ chức nếu bà Theresa May không xem xét lại kế hoạch của bà. Cựu Bộ trưởng Brexit David Davis, người đã từ chức vào tháng 7-2018, kêu gọi các thành viên chính phủ "thực thi quyền lực tập thể của họ" trước "những sai sót cơ bản" trong chiến lược của Thủ tướng.

Theo các phương tiện truyền thông Anh, trong tương lai gần, khả năng từ chức tiếp theo của các thành viên chính phủ không bị loại trừ, đặc biệt là đối với những người không đồng ý với ý định của thủ tướng là Anh sẽ rời vô thời hạn khỏi liên minh thuế quan và Bắc Ireland thì ở lại trong thị trường chung EU. Họ tin rằng điều này sẽ ngăn cản London kết thúc hiệp định thương mại tự do với các nước khác, được coi là một trong những thành tựu có giá trị nhất của cuộc trưng cầu dân ý năm 2016.

Theo tờ The Sunday Times, cho đến nay đã có 44 đại biểu từ đảng cầm quyền tuyên bố bỏ phiếu không tín nhiệm Thủ tướng May. Như vậy, chỉ cần có thêm bốn phiếu bầu nữa là đủ để bắt đầu thủ tục chính thức loại bỏ thủ tướng ra khỏi chức vụ. Điều đó cho thấy rõ rằng giờ đây bất kỳ bước đi không thận trọng hoặc bất kỳ sự sơ suất nào về ngôn từ trong các cuộc đàm phán Brexit đều có thể khiến cho bà May mất ghế thủ tướng.

Hội nghị thượng đỉnh EU ngày 17-10

Hội nghị thượng đỉnh ngày 17-10 đã được các bên xác định trước đó như là một thời hạn để đạt được một thỏa thuận, sau đó phải được tất cả các nghị viện của các nước EU và Vương quốc Anh cũng như Nghị viện châu Âu phê chuẩn. Và họ cần có thời gian để làm điều này cho đến trước ngày 29-3-2019, khi Vương quốc Anh rốt cuộc cũng rút khỏi EU.

M.T. (tổng hợp)