Thú chơi tranh tại Nhà Trắng

Thứ Sáu, 25/12/2009, 14:30
Từ khi vợ chồng Tổng thống Barack Obama bước chân vào Nhà Trắng đã có nhiều điều thay đổi ở nơi này. Nào là bố cục phòng ốc lại, nào là trồng rau... nhưng điều đáng chú ý hơn cả là gu thẩm mỹ của cặp vợ chồng da màu này cũng đã ảnh hưởng rất nhiều tới phong cách nghệ thuật của Nhà Trắng.

Điều này âu cũng là lẽ tự nhiên vì Nhà Trắng chưa một lần có chủ là người da màu. Nhiều người tò mò muốn biết rằng vợ chồng ông Obama làm tất cả những điều đó nhằm mục đích gì? Và vì sao Nhà Trắng lại treo các bức họa khác nhau tùy theo mỗi vị khách mời?

Trang trí lại Nhà Trắng

Không lâu sau khi đắc cử, cả hai vợ chồng Tổng thống Obama đều đưa ra lời kêu gọi các bảo tàng, các galleries và các nhà sưu tầm tư nhân rằng họ muốn mượn cho Nhà Trắng các tác phẩm mỹ thuật của các nghệ sĩ Mỹ gốc Phi, châu Á và gốc Tây Ban Nha để thế vào chỗ các tác phẩm tĩnh vật, tranh đồng quê và các bức chân dung của thế kỷ XIX ngự trị tại các phòng ốc trong Nhà Trắng.

Họ muốn tuyển chọn các tác phẩm mỹ thuật trừu tượng táo bạo và độc đáo. Việc thay đổi toàn bộ mỹ thuật trong Nhà Trắng là một sự kiện quan trọng đối với thị trường mỹ thuật. Sự tuyển chọn của vợ chồng Tổng thống Obama có thể ảnh hưởng tới giá trị trên thị trường của các tác phẩm và các nghệ sĩ mà họ quyết định trưng bày.

Các viện bảo tàng và các nhà sưu tầm tư nhân đã và đang hoạt động ráo riết mời chào các tác phẩm để được tuyển chọn và trưng bày tại không gian đầy chất tượng trưng này. Thể theo lời kêu gọi trên, Bảo tàng Hirshhorn và Công viên Điêu khắc ở Washington đã cho mượn 7 tác phẩm để treo trong khu nhà riêng của Nhà Trắng. Viện Bảo tàng Quốc gia đã cho gia đình ông Obama mượn ít nhất 5 tác phẩm trong năm nay. Các tổng thống phải hoàn trả các tác phẩm đã mượn vào cuối nhiệm kỳ cuối cùng của mình.

Mối quan tâm tới mỹ thuật hiện đại của vợ chồng ông Obama thể hiện trước khi họ chuyển đến Washington. Ngôi nhà của cặp vợ chồng này ở Công viên Hyde, Chicago, treo các tác phẩm mỹ thuật hiện đại, các bức ảnh đen-trắng. Vào một trong những cuộc hẹn hò đầu tiên, Obama đã dẫn Michelle Robinson tới thăm Viện Mỹ thuật Chicago.

Một nữ phát ngôn Nhà Trắng cho biết, vợ chồng Tổng thống Obama thưởng thức tất cả các loại hình mỹ thuật nhưng muốn bổ sung cho đầy đủ bộ sưu tập thường trực trên của Nhà Trắng và phát lên những tiếng nói mới về các nghệ sĩ Mỹ hiện đại thuộc tất cả các chủng tộc và tất cả các thành phần xã hội.

Những thay đổi về mỹ thuật của Nhà Trắng diễn ra trong lúc chính quyền Obama tìm mọi cách vận động tài trợ cho mỹ thuật. Ông Obama đã gộp khoản 50 triệu USD trong gói kích cầu kinh tế của ông cho Chương trình Quốc gia đầu tư cho nghệ thuật, và mở cửa trở lại bộ phận dành cho mỹ thuật Mỹ của Viện Bảo tàng Mỹ thuật thành phố New York.

William Allman, phụ trách mỹ thuật Nhà Trắng, cho biết, vợ chồng Tổng thống Obama đã bắt đầu triển khai cuộc săn lùng các tác phẩm mỹ thuật ngay sau cuộc bầu cử tổng thống và Michael Smith, một họa sĩ trang trí nội thất, trụ sở ở Los Angeles, đã được vợ chồng ông Obama thuê trang trí lại khu nhà riêng, cộng tác với Allman, nhằm xác định xem những tác phẩm nào sẽ giúp gia đình Tổng thống Obama sống tại Washington mà vẫn cảm thấy tự nhiên như ở nhà.

Ngoại giao tranh ảnh

Tổng thống có thể treo bất cứ thứ gì ông muốn trong khu nhà riêng và các văn phòng, nhưng những tác phẩm mỹ thuật đặt trong phòng tiếp đón các nguyên thủ nước ngoài, trước hết phải được sự chấp thuận của người phụ trách mỹ thuật Nhà Trắng và Ủy ban Bảo tồn Nhà Trắng, là ban tư vấn, có Đệ nhất phu nhân làm Chủ tịch danh dự.

Bất cứ những tác phẩm nào dự kiến đưa vào bộ sưu tầm thường trực của Nhà Trắng đều phải thông qua sự xem xét ngặt nghèo và thường kéo dài rất lâu trước khi Nhà Trắng chấp nhận chúng là tặng phẩm, hoặc có khi mua sắm chúng làm quà tặng cá nhân.

Dĩ nhiên các quyết định của vợ chồng Tổng thống Obama cũng hàm chứa nhiều ý nghĩa chính trị nữa và có thể là một công cụ đầy hiểu biết nhằm phát đi một thông điệp về một chính quyền rộng mở vòng tay đoàn kết hơn. Mỗi bức tranh là một ẩn ý.

Và người đứng đằng sau tất cả những quyết định lựa chọn đó chính là Đệ nhất phu nhân Michelle Obama. Khiếu thẩm mỹ của bà Michelle cũng được đánh giá rất cao. Bà nhận ra rằng nếu áp dụng uyển chuyển, những bức tranh cũng có thông điệp riêng dành cho vị khách mời của chồng chứ không nên phó mặc hết cho bộ phận lễ tân của Nhà Trắng lo liệu.

Mới đây nhất, sau buổi gặp gỡ ở Phòng Bầu Dục, khi Tổng thống Obama tổ chức buổi trà thân mật tiếp đón vị khách từ Trung Đông, Thủ tướng Benjamin Netanyahu, bà Michelle chỉ đạo sử dụng bức tranh "The Peacemakers" (Người kiến tạo hòa bình).

Đây là tác phẩm của họa sĩ George P.A. Healy được bổ sung vào bộ sưu tập tranh của Nhà Trắng từ thời Tổng thống Truman cho tới Tổng thống Kennedy và tới cả Tổng thống George W. Bush. Bức vẽ khắc họa hình ảnh Tổng thống Lincoln đầy suy tư trong cuộc họp ngày 27/3/1865 với tướng William Sherman, Ulysses S. Grant và Đô đốc David Porter trên tàu River Queen.

Chỉ sau cuộc gặp gỡ này 2 tuần, Tổng chỉ huy khu vực miền Nam nước Mỹ - tướng Lee đồng ý đầu hàng, kết thúc cuộc nội chiến kéo dài 4 năm. Tại sao vợ chồng Obama quyết định trưng bức tranh này? Giới quan sát cho rằng, đó hàm chứa một câu hỏi dành cho Thủ tướng Benjamin Netanyahu hay cũng có thể gián tiếp gửi tới nhà lãnh đạo Palestine, ông Mahmoud Abbas (người mới đe dọa rút ra khỏi quá trình đàm phán hòa bình tại Trung Đông) rằng: "Khi nào thì mới ổn định?".

Còn theo cựu chuyên gia đàm phán hòa bình Aaron David Miller thì Nhà Trắng chọn cách hòa giải với Israel: "Gây căng thẳng với Israel bây giờ là hoàn toàn không có lợi. Washington còn rất nhiều thời gian để làm việc đó. Hiện thời, ông Obama muốn tìm ra giải pháp thuận lợi cho cả hai quốc gia".

Nhưng tại cuộc hội kiến ngày 21/4/2009 với nhà vua Abdullah của Jordan, người ta lại thấy một loạt các bức tranh đồng quê xuất hiện trong các bức ảnh chụp Tổng thống Obama và nhân vật quyền lực này. Nên nhớ đây là thời điểm Washington mới ra thông báo lạc quan về tình hình thúc đẩy hòa bình Trung Đông.

Nhà Trắng chưa bao giờ chính thức trả lời về mục đích hoán đổi tranh ảnh là gì. Trước báo giới, mọi câu trả lời đều được khéo léo đưa trở về ý chủ chốt: "Đó là khiếu thẩm mỹ của đương kim Đệ nhất phu nhân, Michelle Obama". Khác hoàn toàn với khi tiếp các nguyên thủ quốc gia, bà Michelle Obama chọn trưng bức họa "Nice" vuông vắn, rạch ròi khi chồng tiếp đãi họa sĩ Nicolas de Stael.

Bà công khai bày tỏ tình yêu đối với châu Âu và hội họa theo trường phái trừu tượng. Đây cũng là một trong số những điểm tương đồng của ông bà chủ Nhà Trắng. "Nice" tuyệt đối không thể hiện bản sắc Mỹ đến nỗi mà đảng Cộng hòa thốt lên rằng: "Không thể giải mã mục đích của vị Tổng thống da màu là gì".

Nhưng dẫu sao thì thông qua hội họa nói riêng và nghệ thuật nói chung, Tổng thống Obama đã thể hiện mình là người thuộc hàng ngũ cấp tiến. Ông Obama đã nhiều lần chọn các tác phẩm điêu khắc của Degas hay tranh tĩnh vật của Morandi để trang trí nội thất. Ông tỏ ra thân ái với châu Âu. Điều này đối ngược với chính quyền Clinton hay cả cha con nhà Bush

Giang Khuê (tổng hợp)
.
.