Thủ tướng Israel Netanyahu bị “đâm sau lưng”

Việc kiểm tra của Bộ trưởng Tư pháp Israel Avichai Mendelblit được thông báo trước công chúng hôm 10-7. Thông báo xác định rõ việc “kiểm tra” của Bộ trưởng Tư pháp là một hình thức điều tra sơ bộ đối với những thông tin về việc Thủ tướng Netanyahu nhận số tiền lớn từ một doanh nhân nước ngoài trong các cuộc tranh cử vừa qua.

Vụ việc xuất phát từ lời khai của Arnaud Mimran, một doanh nhân người Pháp bị tòa án Israel cáo buộc tội gian lận thuế môi trường. Trong lời biện hộ nhằm chạy tội cho mình, ông Mimran đã tiết lộ rằng ông ta đã tài trợ một số tiền lớn cho chiến dịch tranh cử của ông Netanyahu, và việc này nếu có thật sẽ vi phạm pháp luật Israel.

Về phần Netanyahu, ông chỉ thừa nhận đã nhận 40.000 USD của các doanh nhân trong thời gian không đảm nhận chức vụ nào. Tuy nhiên, lời khai của ông Mimran đã được cơ quan chức năng Israel đánh giá là đầu mối để điều tra về những khuất tất bên trong dẫn đến những cáo buộc trong dư luận lâu nay về những khoản tài trợ không minh bạch của các doanh nhân nước ngoài cho cá nhân ông Netanyahu và gia đình ông.

Thủ tướng Israel Benjamin Netanyahu cùng vợ, Sara, và hai con trai.

Song song với việc Bộ trưởng Tư pháp kiểm tra thông tin, chứng cứ, một cuộc điều tra bí mật của cảnh sát đang được tiến hành không chỉ đối với cáo buộc liên quan “khoản tiền lớn” mà doanh nhân Mimran đã khai trước tòa án, mà còn mở rộng đối với tất cả những khoản tiền mà ông Netanyahu đã nhận từ nước ngoài kể từ khi ông nhậm chức vào năm 2009.

Báo chí Israel từng nói nhiều đến những bê bối của vợ chồng Thủ tướng Israel liên quan đến tiền bạc, thậm chí có một số tờ báo còn đặt vấn đề tham nhũng đối với ông Netanyahu. Cách đây không lâu, báo chí từng làm rùm beng chuyện vợ chồng ông Netanyahu ăn xài xa xỉ, chi tiêu hoang phí tiền ngân sách công trong chuyến đi New York 5 ngày của vợ chồng ông vào năm 2015.

Hai người đã tiêu phí tiền công quỹ đến 600.000 USD, trong đó có khoản tiêu xài “chóng mặt” của bà vợ Sara là một lần làm tóc tốn hết 1.600 USD! Báo chí, giới chính trị đối lập đã chỉ trích ông Netanyahu kịch liệt vì khoản chi tiêu quá lãng phí này, nó vượt ngoài tầm với của ngay cả tầng lớp trung lưu Israel.

Đó chưa phải là tất cả câu chuyện. Vợ chồng Thủ tướng Netanyahu từng gây ra vụ bê bối khá ầm ĩ trong dư luận Israel cách đây gần 10 năm, bằng chuyến thăm Anh, đến Số 10 phố Downing, trong khoảng thời gian từ năm 2003 đến năm 2005. Đây là giai đoạn Netanyahu làm Bộ trưởng Tài chính Israel.

Một báo cáo của kiểm toán nhà nước công bố hồi tháng 5-2016 đã làm rõ những khoản chi tiêu lãng phí của gia đình Netanyahu trong chuyến đi này. Tuy nhiên, trong thời gian từ khi ông lên làm Thủ tướng (năm 2009) đến trước khi Tổng kiểm toán Joseph Shapira vào cuộc kiểm tra, vụ việc đã bị Netanyahu và bộ sậu thân tín của ông dùng mọi thủ đoạn làm cho “chìm xuồng”.

Sau khi báo cáo điều tra sơ bộ được công bố vào năm 2011, cảnh sát chính thức bắt đầu tiến hành cuộc điều tra toàn diện, nhưng ngay sau đó, cuộc điều tra đã bị Bộ trưởng Tư pháp khi đó là Yehuda Weinstein chặn lại. Kết quả điều tra ban đầu đã được Tổng kiểm toán khi đó là Thẩm phán Micha Lindenstrauss trao cho Bộ trưởng Weinstein, kèm theo lời đề xuất “mở cuộc điều tra hình sự”, nhưng Weinstein đã tìm đủ mọi cách để trì hoãn cuộc điều tra và cuối cùng nó đã bị đình chỉ vào năm 2014.

Bộ trưởng Tư pháp Israel Avichai Mendelblit đang nắm trong tay “sinh mệnh” chính trị của ông Netanyahu.

Bước sang năm 2016, cơ quan Tổng kiểm toán nhà nước Israel đã mở lại hồ sơ vụ việc và xác định rằng ông Netanyahu đã bí mật nhận tiền tài trợ bất hợp pháp từ giới doanh nhân nước ngoài, bao gồm các nhà từ thiện, các tỉ phú, và doanh nhân và các khoản tài trợ đó được chi trả cho các chuyến đi này.

Báo cáo của Tổng kiểm toán Shapira đã phơi bày kế hoạch của ông Netanyahu: xây dựng một hệ thống gây quỹ bao gồm những khoản tài trợ từ các doanh nhân nước ngoài có mối làm ăn kinh tế ở Israel. Một số hoạt động diễn ra trong thời gian ông Netanyahu làm Bộ trưởng Tài chính, một số khác trong lúc ông làm Chủ tịch đảng đối lập.

Một số thông tin, dữ liệu đã được Tổng kiểm toán Shapira chuyển cho Bộ trưởng Tư pháp Mendelblit kèm theo lời đề xuất mở cuộc điều tra hình sự đối với ông Netanyahu. Và lần này, Bộ trưởng Tư pháp Mendelblit có vẻ quan tâm thật sự.

Việc Thủ tướng Netanyahu bị điều tra đang đặt ra một khả năng biến động lớn trên chính trường Israel. Không như trước đây, cuộc điều tra hiện tại của cảnh sát cũng như việc Bộ trưởng Tư pháp Mendelblit kiểm tra những nghi vấn liên quan đến ông Netanyahu thể hiện một sự nghiêm túc và khách quan của cơ quan chức năng Israel đối với những bê bối của Thủ tướng Netanyahu.

Báo chí Israel cho rằng tương lai chính trị của ông Netanyahu giờ đây nằm trong tay Bộ trưởng Tư pháp Mendelblit; ông Netanyahu tiếp tục ngồi ghế Thủ tướng hay buộc phải từ chức sẽ tùy thuộc rất nhiều vào kết luận của vị Bộ trưởng này.

Khi những thông tin về việc Bộ trưởng Tư pháp kiểm tra các nghi vấn xung quanh Thủ tướng Netanyahu được báo chí đưa tin, một số nghị sĩ thuộc đảng Liên minh Zionist đã lên tiếng kêu gọi ông Netanyahu hãy “tự đình chỉ chức vụ”, nói cách khác đó là lời kêu gọi ông Netanyahu từ chức. Mặc dù ông Netanyahu khẳng định mình “trong sạch” và bác bỏ lời kêu gọi từ chức, nhưng khả năng cuộc điều tra đang diễn ra có thể dẫn đến việc buộc tội ông Netanyahu giống như cựu Thủ tướng Ehud Olmert đã làm dấy lên những động thái “tìm người thay thế”.

Hiện tại, một số cái tên trong hàng ngũ “trung thành” với ông Netanyahu đã được nhắc đến, trong đó có cựu Bộ trưởng Quốc phòng Moshe Yaalon, Giám đốc Cơ quan Tình báo quốc gia Israel Katz, Bộ trưởng An ninh Công cộng Gilad Erdan,… Theo luật Israel, trong tình huống Thủ tướng bị phế truất do phạm tội hoặc tạm đình chỉ chức vụ trong thời gian bị điều tra, Phó Thủ tướng Thường trực sẽ tự động lên thay thế, không cần bầu cử hay phê chuẩn của Quốc hội.

Để “lách” quy định này, ông Netanyahu đã không bổ nhiệm Phó Thủ tướng Thường trực, vì vậy, nếu ông bị tù hoặc bị tạm đình chỉ chức vụ, chiếc ghế Thủ tướng Israel nhiều khả năng sẽ để trống, hoặc Quốc hội sẽ phải giải tán để tổ chức cuộc bầu cử mới.