Tổng thống Ukraina muốn xây dựng một liên minh cầm quyền
Chính vì vậy, hôm 4/10, ông kêu gọi “Liên minh tất cả các đảng có đại biểu trong Quốc hội” đã làm cho cả các chiến hữu lẫn các đối thủ chính trị của ông trở nên rất bất ngờ.
Về thực chất ông Yushenko đề nghị thành lập một “liên minh chính thức” và sẽ không có một liên minh không chính thức nào khác. Chỉ có điều làm cho người ta phải suy ngẫm là trong lời kêu gọi nhân dân của Tổng thống, được phát trực tiếp trên Đài Truyền hình quốc gia, ông đã không có bất cứ một lời giải thích nào về vấn đề này.
Nguồn tin từ Văn phòng tổng thống cho biết, nguyên nhân đầu tiên là vì cuộc gặp không chính thức của Tổng thống với Thư ký Hội đồng An ninh quốc gia kiêm Bộ trưởng Quốc phòng Ivan Plyusch, người mà lâu nay vẫn bảo vệ ý tưởng thành lập một liên minh, trong đó có khối thân Tổng thống và đảng Các địa phương của Thủ tướng V.Yanukovich.
Sau đó, Tổng thống Yushenko cũng đã có cuộc gặp riêng không chính thức với ông Yanukovich. Trong khi đó bà Yulia Timoshenko ngay cả việc muốn nói chuyện qua điện thoại với Tổng thống cũng không thể được.
Trong bài phát biểu của Tổng thống với nhân dân cũng không có một lời nào nói tới “liên minh dân chủ” hay “liên minh da cam”.
Trái lại, Tổng thống kêu gọi thống nhất tất cả các đảng có đại biểu trong Quốc hội. Ông tuyên bố: “Từ cuộc bầu cử này cần phải xây dựng một nước Ukraina thống nhất, chứ không thể có hai nước Ukraina”.
Trong khi trách bà Timoshenko đã lên án ông “phản bội”, Tổng thống Yushenko kêu gọi các chiến hữu hãy “vì lợi ích quốc gia, chứ đừng vì những ý nghĩ và quyền lợi cá nhân”.
Ngay sau tuyên bố này, ông Yanukovich đã công khai hoan nghênh kế hoạch của Tổng thống thành lập “Một liên minh rộng rãi”. Còn bà Timoshenko thì cho rằng tất cả đã hiểu không đúng Tổng thống, nhưng chính bà lại tâm niệm rằng tuyên bố của Tổng thống là muốn nói tới việc liên minh giữa đảng Các địa phương (PR, của Yanukovich) và khối “Ukraina của chúng ta - Tự vệ nhân dân” (NU-NS, thân Tổng thống).
Bà Timoshenko kiên quyết từ chối tham gia một liên minh như vậy, bởi theo lời bà, “liên minh đó sẽ trở thành cái vỏ chính trị bao che cho bọn mafia”. Bà Timoshenko cũng đã có cuộc gặp hơn 2 tiếng đồng hồ với Chủ tịch đảng NU-NS Vyacheslav Kirilenko.
Sau cuộc gặp này, Kirilenko khẳng định “Sẽ không có gì thay đổi, khối thân Tổng thống sẽ liên minh với khối Timoshenko”, chính vì vậy tình hình càng trở nên rối rắm hơn.
Mãi tới khuya ngày 4/10, khi đang ở thăm
Điều đó mâu thuẫn với Hiến pháp Ukraina, nhưng đã có những tiền lệ như vậy: Ông Yanukovich đã từng điều hành một chính phủ, trong đó có một số bộ trưởng thuộc “phái da cam” không nằm trong liên minh Quốc hội trước đây.
Tổng thống Yushenko cho rằng trong tình hình hiện nay hoàn toàn có thể chấp nhận “một bước đi” như vậy, bởi điều đó sẽ tránh được cuộc khủng hoảng mới của chính quyền.
Đại diện đảng PR Yuri Miroshnichenko xác nhận những giải thích đó của Tổng thống Yushenko, nhưng đảng của ông cho rằng, trong Quốc hội có thể hình thành hai liên minh: Một “liên minh chính trị công khai” dưới danh nghĩa phe đa số da cam và “một liên minh thực tế” có sự tham gia của đảng PR, trong những điều kiện nhất định đảng PR sẽ không đối lập với khối da cam, ngược lại sẽ ủng hộ các nghị sĩ da cam trong khi xem xét những vấn đề có tính nguyên tắc.
Theo các nhà phân tích chính trị, trong bất cứ trường hợp nào, Quốc hội Ukraina cũng không thể thiếu sự ủng hộ của các nghị sĩ đối lập.
Theo kết quả bầu cử, đảng PR được 175 ghế, khối Timoshenko được 156 ghế, đảng NU-NS được 72 ghế, Đảng Cộng sản - 27 ghế và Khối Vladimir Litvin - 20 ghế. Quốc hội Ukraina gồm 450 đại biểu.
Như vậy, các lực lượng da cam (gồm khối Timoshenko và đảng NU-NS) chiếm “đa số giản đơn” (228/450 ghế), trong khi 3 đảng còn lại dù có liên minh với nhau cũng vẫn là thiểu số (222/450 ghế).
Thế nhưng cả hai phe đều không thể giành đủ “đa số pháp định” (theo Hiến pháp) 300 phiếu (2/3 số phiếu của Quốc hội) để thông qua những vấn đề quan trọng nhất - vượt qua sự phủ định của Tổng thống đối với các đạo luật, hay sửa đổi bổ sung Hiến pháp.
Sau khi giải tán Quốc hội, Tổng thống Yushenko hứa sẽ không để lặp lại cuộc khủng hoảng, bởi vì Quốc hội mới sẽ thông qua những sửa đổi bổ sung Hiến pháp, phân định rành mạch quyền hạn của tổng thống và thủ tướng. Thế nhưng, để làm được điều đó rõ ràng Tổng thống rất cần có sự giúp đỡ của đảng PR.
Hơn nữa, như ông Vadim Karasyev - Viện trưởng Viện chiến lược toàn cầu Ukraina nêu rõ, Tổng thống Yushenko còn khôn khéo nhằm tới cái đích xa hơn - cuộc bầu cử tổng thống nhiệm kỳ tới, vì vậy sau khi thành lập liên minh với đảng PR và đẩy Timoshenko vào địa vị đối lập, ông sẽ bổ nhiệm một “tân thủ tướng kỹ trị ít nổi tiếng”.
Trong trường hợp đó, những đối thủ chủ yếu của ông trong cuộc bầu cử tổng thống vào năm 2010, như Yanukovich và Timoshenko sẽ mất điểm tựa là ghế thủ tướng để tham gia tranh cử
