Vì sao Riyadh tạo được ảnh hưởng trong chính sách của Washington?

Thứ Hai, 12/11/2018, 15:25
Tròn một tháng sau khi nhà báo Jamal Khashoggi bị thừa nhận sát hại bên trong Lãnh sự quán Saudi Arabia ở Istanbul, không có dấu hiệu nào cho thấy nước Mỹ của Tổng thống Donald Trump sẽ hành động để “đáp trả” Saudi Arabia. Bộ trưởng Ngoại giao Mỹ Mike Pompeo thậm chí còn tuyên bố “quan hệ giữa Mỹ và Saudi Arabia vẫn tốt đẹp, bất chấp vụ sát hại nhà báo Khashoggi”.

Dư luận cho rằng chính quyền Mỹ không “khẩn trương” đối với vụ việc trên vì nhiều lý do, trong đó có lý do rất quan trọng là ảnh hưởng của mối quan hệ hậu trường giữa Hoàng gia Saudi Arabia với Washington.

Chiều 12-3-2018, Đại sứ Saudi Arabia triệu tập hàng chục cố vấn, nhà vận động hành lang đến dự cuộc họp khẩn cấp để hội ý chuẩn bị thực hiện một số việc rất quan trọng và nhạy cảm. Đó là chuyến viếng thăm nước Mỹ của Hoàng thái tử Mohammed bin Salman. Và, tiếp theo là việc Quốc hội Mỹ bỏ phiếu thông qua một nghị quyết nhằm chấm dứt sự ủng hộ của Mỹ cho chiến dịch quân sự của Saudi Arabia tại Yemen.

Tại cuộc họp, Đại sứ Khalid bin Salman bày ra trước mắt các vị cố vấn lịch trình chuyến viếng thăm nước Mỹ của Hoàng thái tử, những nơi nào ông sẽ đi qua và những nhân vật nào ông sẽ tiếp xúc. Ngay sau cuộc họp, guồng máy vận động hành lang lập tức vận hành.

8 ngày sau cuộc họp đó, nghị quyết về cuộc chiến tại Yemen đã không được Quốc hội thông qua, đồng thời Hoàng thái tử Mohammed bin Salman cũng được Tổng thống Trump tiếp đón nồng hậu tại Nhà Trắng, mở đầu cho chuyến công du nước Mỹ của vị Hoàng thái tử trẻ tuổi, giàu có và quyền lực.

Trước đó, ngay khi đặt chân đến nước Mỹ, Mohammed bin Salman đã được một tổ chức nghiên cứu phi chính phủ chào đón bằng bài viết khá hùng hồn, trong đó có đoạn: “Nước Mỹ và phương Tây nên lưu ý đến những thay đổi xã hội căn bản đang diễn ra tại Saudi Arabia và ủng hộ Hoàng thái tử Mohammed bin Salman”.

Giới phân tích không ngạc nhiên trước 2 sự kiện trên, mà còn xem đó là hiệu quả hoạt động của guồng máy vận động hành lang giúp Riyadh tạo ảnh hưởng lên các chính sách của Washington đối với Saudi Arabia. Thực tế đã chứng minh: trong khoảng thời gian 7 tuần lễ trước chuyến thăm của Hoàng thái tử Mohammed bin Salman và cuộc bỏ phiếu cho nghị quyết Yemen, các nhà vận động hành lang của Saudi Arabia đã hoạt động hết công suất, thực hiện 759 cuộc tiếp xúc với các nghị sĩ, trợ lý của họ, các học giả, nhà nghiên cứu và báo giới. Mục tiêu của chiến dịch vận động là chống lại các nghị sĩ (thuộc cả hai đảng) đang thúc đẩy chấm dứt cuộc chiến tại Yemen.

Đồng tiền đã dẫn đường cho mọi cuộc tiếp xúc và mọi cái bắt tay, gật đầu đồng ý.

Theo thống kê của cơ quan chức năng Mỹ, hoạt động vận động hành lang của Saudi Arabia ở Washington đã có từ nhiều năm qua, từ thời các tổng thống tiền nhiệm của ông Trump. Đến thời ông Trump lên làm tổng thống thì hoạt động gây ảnh hưởng này đã gia tăng mạnh. Nhiều hoạt động ngoại giao đã diễn ra tấp nập ở Washington. Sau chuyến công du để vận động sự ủng hộ của các giới ở Mỹ của Hoàng thái tử Mohammed bin Salman, nhiều quan chức Chính phủ Hoàng gia Saudi Arabia, trong đó có cả cựu Phó Giám đốc Cơ quan Tình báo quốc gia, tướng Ahmed al-Assiri (vừa bị sa thải trong vụ sát hại nhà báo Khashoggi) cũng đến Washington để vận động sự ủng hộ của báo giới và các tổ chức nghiên cứu.

Tổng thống Mỹ Donald Trump tiếp đón Thái tử Mohammed bin Salman.

Tại Washington, Đại sứ Khalid bin Salman thường xuyên tổ chức các bữa ăn tối tại đại sứ quán và các sự kiện dạ hội linh đình tại nhà hát Andrew W. Mellon để chiêu đãi quan chức, nhà báo, doanh nhân giàu có và những người có thể giúp Riyadh tạo ảnh hưởng. Đầu năm nay, các quan chức Saudi Arabia còn tung ra khoản ưu đãi về du lịch, giải trí để mua chuộc các phóng viên, cây bút uy tín của các tờ báo, đài truyền hình uy tín như CNN, Fox News,...

Chi phí cho các hoạt động gây ảnh hưởng năm 2016 là 7,7 triệu USD nhưng đã bật tăng lên 24,3 triệu USD năm 2017. Có đến 200 người ở Mỹ, bao gồm các nhà tư vấn, các chuyên gia vận động hành lang và nhà báo, luật sư,... đã đăng ký làm chuyên gia vận động cho lợi ích của Saudi Arabia tại Mỹ. Ngoài chi phí cho 200 người kể trên, đồng tiền của Saudi Arabia đã chảy vào két của một số tổ chức nghiên cứu, tư vấn, trong đó đáng chú ý nhất là Trung tâm Nghiên cứu chiến lược và quốc tế (CSIS), Viện Brookings và Viện Trung Đông (EMI). Cả 3 tổ chức này đều đang xét lại việc nhận tiền để ủng hộ Saudi Arabia sau vụ Khashoggi.

Hoạt động gây ảnh hưởng của Saudi Arabia được đẩy mạnh trong 2 năm qua dựa trên mối quan hệ khăng khít giữa gia đình Tổng thống Trump với Hoàng gia Saudi Arabia hiện tại. Khi ông Trump mới bắt đầu vận động tranh cử sơ bộ trong đảng Cộng hòa, ông và con rể Jared Kushner đã khởi động kế hoạch xây dựng mối quan hệ thân thiết với các cá nhân chủ chốt của Hoàng gia Saudi Arabia và các lãnh đạo khác ở Trung Đông. Những mối quan hệ này có được chính là nhờ “mai mối” của một người bạn làm ăn trên 30 năm của ông Trump tên là Thomas J. Barrack.

Tháng 5-2016, Barrack giới thiệu Kushner với Đại sứ Các Tiểu vương quốc Arập thống nhất (UAE) tại Mỹ Yousef Al Otaiba, một đồng minh lớn của Saudi Arabia. Rồi Barrack tiếp tục giới thiệu ông Trump với các lãnh đạo Trung Đông khác, trong đó có cả Qatar. Vài tháng sau khi ông Trump nhậm chức, Kushner có cuộc gặp trực tiếp đầu tiên với Mohammed bin Salman, khi đó còn là một hoàng tử bình thường, tại một bữa ăn trưa trong Nhà Trắng.

Vài tháng sau đó, Kushner với vai trò cố vấn đã thuyết phục ông Trump chọn Saudi Arabia làm điểm đến đầu tiên cho chuyến công du nước ngoài đầu tiên của mình...

An Châu (tổng hợp)
.
.