Chính trường Đức thoát khủng hoảng
Ngày 7-2-2018, liên đảng CDU/CSU (gồm Dân chủ Thiên Chúa Giáo-CDU và Xã hội Cơ đốc giáo-CSU) của Thủ tướng Đức Angela Merkel và đảng Xã hội Dân chủ (SPD) đã đạt được thỏa thuận thành lập chính phủ liên hiệp. Đây là kết quả đạt được sau 4 tháng đàm phán cam go, kể từ sau cuộc bầu cử Quốc hội Đức vào tháng 9-2017.
Nhượng bộ và thắng lợi
Thông tin trên được truyền thông Đức loan tải, nhưng chưa có thông báo chính thức từ chính phủ. Truyền thông Đức cho biết các bên đã được thỏa thuận về các vấn đề trước đó còn tranh cãi, gồm luật lao động, y tế, tài chính. Một trong những trở ngại chính cuối cùng là việc phân chia các bộ, ngành quan trọng và các vị trí lãnh đạo chủ chốt trong chính phủ - vốn luôn là vấn đề gai góc và thường là một trong những nội dung cuối cùng được xác nhận - cũng đã được giải quyết.
Cụ thể, bản thỏa thuận nêu rõ bà Merkel, đại diện cho liên đảng CDU, sẽ tiếp tục đảm nhiệm vị trí thủ tướng nhiệm kỳ thứ 4 liên tiếp của mình, trong khi vị trí phó thủ tướng sẽ do SPD phụ trách. Ngoài ra, đảng CDU cũng sẽ đảm nhận vị trí lãnh đạo trong một số bộ ngành chủ chốt trong nội các mới. CDU sẽ tiếp nhận lãnh đạo Bộ Quốc phòng, Bộ Kinh tế và Năng lượng, Bộ Giáo dục và Nghiên cứu, Bộ Nông nghiệp, Bộ Văn hóa và Truyền thông cũng như Bộ Phụ trách vấn đề người nhập cư.
Trong khi đó, vị trí lãnh đạo các Bộ Nội vụ, Bộ Xây dựng, Bộ Giao thông và Cơ sở hạ tầng kỹ thuật số, Bộ Phát triển và Hợp tác kinh tế sẽ do CSU đảm trách. Ngoài ra, vị trí Chánh văn phòng Thủ tướng Đức cũng thuộc về đảng CDU.
Về phần mình, đảng trung tả SPD sẽ đứng đầu các Bộ Ngoại giao, Bộ Tài chính, Bộ Lao động và Xã hội, Bộ Tư pháp, Bộ Gia đình và Bộ Môi trường, Bảo vệ thiên nhiên và An toàn hạt nhân. Truyền thông Đức đưa tin, ông Martin Schulz nhiều khả năng sẽ từ chức lãnh đạo đảng SPD để tiếp nhận cương vị Ngoại trưởng Đức trong Chính phủ mới của Thủ tướng Merkel. Trong khi đó, cùng với vị trí hiện nay là người đứng đầu nhóm nghị sĩ đảng SPD trong Quốc hội Liên bang, bà Andrea Nahles cũng đã sẵn sàng tiếp quản vị trí Chủ tịch SPD từ ông Schulz.
Nhiều nguồn tin cho biết bà Ursula von der Leyen vẫn sẽ tiếp tục giữ cương vị Bộ trưởng Quốc phòng Đức, trong khi quyền Bộ trưởng Tài chính Peter Altmaier sẽ nắm giữ chức Bộ trưởng Kinh tế.
Bà Merkel đã hoan nghênh thỏa thuận thành lập chính phủ liên minh. Phát biểu tại thủ đô Berlin, Thủ tướng Merkel nhấn mạnh: "Tôi tin tưởng rằng thỏa thuận liên minh mà chúng ta vừa nhất trí có thể hình thành nên nền tảng cho một chính phủ ổn định và xuất sắc mà đất nước chúng ta đang rất cần lúc này cũng như nhiều nước khác kỳ vọng.
 |
| Thủ tướng Merkel (giữa) cùng lãnh đạo đảng CSU, Horst Seehofer và lãnh đạo đảng SPD, Martin Schulz. |
Theo đánh giá của giới quan sát, việc SPD được trao quyền phụ trách 3 bộ quan trọng Bộ Tài chính, Bộ Ngoại giao, Bộ Lao động và ông Martin Schulz trở thành tân Ngoại trưởng là thắng lợi lớn đối với SPD và bản thân ông Schulz. Ngược lại, đây có thể coi là sự nhượng bộ rất lớn từ phía CDU/CSU và bà Merkel. Kết quả này phản ánh những phát biểu của Thủ tướng Merkel vào ngày 6-2 rằng "mỗi người trong chúng ta sẽ có lúc phải đưa ra những thỏa hiệp đau đớn và tôi đã sẵn sàng cho điều đó".
Theo bà Merkel, các cuộc đàm phán thành lập chính phủ kéo dài đã ảnh hưởng tới thị trường và tâm lý các nhà đầu tư, do đó việc nhanh chóng đạt được một thỏa thuận chính là điều cần thiết nhất trong lúc này. Bà cũng nhận thức rõ được hậu quả của viễn cảnh hai bên không thể đạt được một thỏa thuận chung. Khi đó, những khát vọng hoàn thành nhiệm kỳ thủ tướng thứ 4 liên tiếp của bà sẽ bị hủy hoại bởi một chính phủ thiểu số.
Sau cuộc tổng tuyển cử tháng 9-2017, liên đảng CDU/CSU, đảng Xanh và đảng Dân chủ tự do (FDP) tiến hành đàm phán về khả năng thành lập liên minh cầm quyền song thất bại, do FDP tuyên bố rút lui khỏi cuộc đàm phán. Đây là điều chưa từng có tiền lệ trong lịch sử chính trị Đức. Lý do là các đảng không thể tìm ra tiếng nói chung trong những vấn đề thiết yếu như nhập cư và môi trường.
Vì một Chính phủ ổn định
Tuy vẫn còn một cửa ải nữa phải vượt qua, đó là thỏa thuận giữa giới lãnh đạo các đảng còn phải được đưa ra trước khoảng 400.000 đảng viên SPD để bỏ phiếu thông qua trong những ngày tới, nhưng đây vẫn thường được coi là thủ tục mang tính hình thức. Song, kết quả cuối cùng vẫn chỉ có thể được thông báo vào đầu tháng 3-2018.
Một số tờ báo Đức cho rằng cho đến giờ, một số đảng viên SPD vẫn còn lưỡng lự trước việc có nên tiếp tục liên minh với CDU/CSU hay không, vì họ cảm nhận là sẽ tiếp tục bị lép vế. Báo chí Pháp thì nói đến kịch bản nếu đảng viên SPD bác bỏ thỏa thuận vừa đạt được với CDU/CSU, thì Thủ tướng Đức Merkel hoặc là phải chấp nhận lập một chính phủ không vững chắc (tức chính phủ chỉ có được thiểu số trong Quốc hội), hoặc cho tổ chức lại cuộc bầu cử Quốc hội. Nhưng xem ra đây là kịch bản khó diễn ra. Tổng thống Đức Frank-Walter Steinmeier không muốn bầu lại Quốc hội và ông thẩm định rằng những nhà chính trị phải biết thỏa thuận với nhau.
Cho đến lúc này có thể nói, cuộc khủng hoảng chính trị ở Đức đã ảnh hưởng đến châu Âu bởi việc nước Đức hơn 4 tháng qua không có một chính phủ ổn định khiến cho không chỉ chiến lược phát triển của nước Đức bị treo mà ngay cả các kế hoạch cải tổ tham vọng của Liên minh châu Âu cũng bị đình trệ, do Đức là cường quốc kinh tế số 1 của khối.
Các nhà lãnh đạo Đức của tất cả các đảng phái đều ý thức rõ điều này. Họ hiểu rằng sự kiên nhẫn của người dân Đức cũng như của các đối tác châu Âu đều sắp cạn kiệt nên việc sớm đạt được một thỏa thuận là điều bắt buộc.
Cao ủy châu Âu phụ trách Kinh tế và Tài chính Pierre Moscovici ngày 7-2-2018 hoan nghênh thỏa thuận, cho rằng đây là một thông tin tốt lành không chỉ đối với người dân Đức mà còn cả châu Âu. “Thỏa thuận liên minh này rất cần thiết cho nước Đức vì một chính phủ ổn định. Thỏa thuận đạt được sẽ giúp họ có nhiều thời gian hơn tập trung vào châu Âu”, ông Moscovici nói.
