Chính khách cực hữu trở thành Bộ trưởng Quốc phòng Israel

• Israel phát triển thành công công nghệ phát hiện đối tượng khủng bố
• Israel: Thủ tướng “ấm ức” vì Bộ trưởng Quốc phòng bất ngờ từ chức

Moshe Yaalon, Bộ trưởng Quốc phòng (từ năm 2012) tuyên bố từ chức hôm 20-5-2016, cảnh báo rằng chính quyền đang trao quyền lực vào tay "những yếu tố cực đoan và nguy hiểm" trong một khu vực đầy rẫy xung đột. Avigdor Lieberman được giới bình luận coi là sự bổ sung đầy màu sắc cho liên minh cầm quyền Israel.

Avigdor Lieberman.

Nhà đàm phán hàng đầu Pestine Saeb Erekat cảnh báo: Việc chỉ định Avigdor Lieberman là Bộ trưởng Quốc phòng sẽ đưa Israel vào con đường "cực đoan về chính trị, tôn giáo, phân biệt chủng tộc và chủ nghĩa Apartheid". Giới chức Palestine cũng nhận định tân Bộ trưởng Quốc phòng Lieberman là mối đe dọa thực sự cho sự ổn định trong khu vực. Còn cựu Bộ trưởng Quốc phòng Israel Moshe Arens (người từng giữ chức vụ này 3 lần) mô tả sự chỉ định Lieberman là "sai lầm". 

Avigdor Lieberman chào đời năm 1958 ở Kishinev thuộc Liên Xô cũ (nay là thủ đô Chisinau của Moldova) và di cư đến Israel lúc 20 tuổi theo Luật Hồi hương. Từ năm 1989 cho đến nay, Luật Hồi hương của Israel mở đường cho hơn 1 triệu người ở Liên Xô cũ được sinh sống ở Israel và mang quốc tịch Do Thái. Lieberman được đánh giá là sinh viên tích cực tham gia hoạt động chính trị trong thời gian theo học Đại học Hebrew ở Jerusalem. Giữa những năm 1993 - 1996, Lieberman phục vụ đảng theo đường lối trung hữu Likud.

Moshe Yaalon.

Năm 1996, Lieberman trở thành tham mưu trưởng của Netanyahu trong suốt nhiệm kỳ thủ tướng đầu tiên của người này. Sau đó, Lieberman rời khỏi đảng Likud và thành lập tổ chức chính trị riêng của mình gọi là Yisrael Beiteinu - đảng phái nhận được sự ủng từ hơn 1 triệu người Do Thái nói tiếng Nga trở về Israel sau khi Liên Xô tan rã. Trong cuộc bầu cử năm 1999, đảng của Lieberman giành được 4 ghế trong Knesset, Quốc hội Israel.

Từ năm 1999 đến 2002, Lieberman giữ chức Bộ trưởng Cơ sở hạ tầng quốc gia, và từ năm 2003 đến 2004 ông đảm nhận chức vụ Bộ trưởng Giao thông. Năm 2006, Lieberman trở thành chính khách nổi cộm nhất ở Israel khi đảng Yisrael Beiteinu giành được 11 ghế trong Knesst. Chiến thắng này mở đường cho Lieberman trở thành phó thủ tướng và bộ trưởng các vấn chiến lược trong liên minh của Thủ tướng Ehud Olmert do đảng Kadima lãnh đạo.

Trong cuộc bầu cử năm 2009, Lieberman tiếp tục đưa đảng Yisrael Beiteinu lên vị trí thứ 3 với 15 ghế do ông kiểm soát trong Knesset. Lieberman cố gắng ngăn cản nỗ lực thành lập chính quyền liên minh của Kadima - đảng lớn nhất Israel - đồng thời tuyên bố ủng hộ đảng Likud. Nhờ đó, Lieberman được Netantyahu chỉ định vào chức vụ Bộ trưởng Ngoại giao (từ năm 2009 đến 2015). Với vị trí nhà ngoại giao quyền lực hàng đầu của Israel, Lieberman bắt đầu đề ra những chính sách cứng rắn, không khoan nhượng gây lo ngại cho giới chính khách trong nước lẫn quốc tế.

Avigdor Lieberman cũng là nhân vật ủng hộ chương trình ám sát những lãnh đạo Hamas - phong trào Hồi giáo Palestine có ảnh hưởng lớn ở Gaza - đồng thời tuyên bố tán thành án tử hình đối với các phần tử khủng bố - trong đó bản án chỉ dành cho những người Palestine sát hại người Israel chứ không phải ngược lại.

Lieberman cũng là chính khách nổi tiếng với những bình luận mang tính khiêu khích và chủ chiến chống người Palestine. Lieberman, người sống trong khu định cư Do Thái ở Bờ Tây, nhiều lần lên tiếng bày tỏ hoài nghi về sự theo đuổi hòa bình với người Palestine. Hồi tháng 4 vừa qua, Lieberman đe dọa sẽ giết chết một lãnh đạo Hamas - phong trào Hồi giáo vũ trang ở Gaza bị chính quyền Israel xếp vào danh sách các nhóm khủng bố - nếu nhóm này không chịu trao trả thi thể những binh sĩ Israel bị giết chết trong cuộc chiến tranh năm 2014 ở Dải Gaza. Do nghi ngờ sự trung thành của người Israel gốc Palestine (chiếm 20% dân số Israel), Lieberman buộc họ phải ký tên vào bản cam kết trung thành với Nhà nước Do Thái nếu không sẽ bị tước quyền công dân nước này.

Đánh giá về Avigdor Lieberman, nhà khoa học chính trị Shmuel Sandler thuộc Đại học Bar-Ilan của Israel và là người theo dõi sát sao con đường hoạt động chính trị của Lieberman, phát biểu: "Theo tôi, Lieberman không phải là nhà tư tưởng. Về cơ bản, Lieberman là người rất thực dụng".

Sandler cũng mô tả Lieberman là Ariel Sharon thứ 2. Sharon (mất năm 2014) là cựu thủ tướng Israel gây nhiều tranh cãi, nhân vật nổi tiếng quyết đoán, nhiều tham vọng và không hề cảm thông hay nhượng bộ người Palestine. Khaldoun Barghouti, biên tập tin tức quốc tế cho tờ Al-Hayat al-Jadida - nhật báo liên kết với Tổ chức Giải phóng Palestine (PLO) của Mahmoud Abbas - nhận xét: "Avigdor Lieberman đã gây ra nhiều rối rắm cho Israel và bây giờ ông còn là chỉ huy quân đội Israel".