Mỹ và Trung Quốc tiếp tục “mở lòng”

Người phát ngôn Bộ Quốc phòng Trung Quốc Ngô Khiêm ngày 30/11 cho biết, với sự đồng thuận giữa hai nguyên thủ quốc gia, trên cơ sở bình đẳng và tôn trọng, Trung Quốc và Mỹ sẽ nối lại liên lạc quân sự cấp cao, đàm phán phối hợp chính sách quốc phòng Trung-Mỹ, các cuộc họp của Hiệp định Tư vấn hàng hải quân sự Trung-Mỹ và tiến hành điện đàm giữa các chỉ huy chiến trường.

Quân đội Trung Quốc sẵn sàng hợp tác với đối tác Mỹ để thúc đẩy mối quan hệ quân sự Trung-Mỹ lành mạnh và ổn định. Đây là lần đầu tiên Bộ Quốc phòng Trung Quốc xác nhận Bắc Kinh hợp tác với Washington để khôi phục kênh liên lạc quân sự vốn bị đình trệ trong bối cảnh quan hệ giữa hai cường quốc xấu đi.

Ngoài ra, ông Ngô Khiêm xác nhận, Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình và Tổng thống Mỹ Joe Biden đã thảo luận và nhất trí hơn 20 mục tiêu trong các lĩnh vực khác nhau, động thái này là chỉ dấu cho sự phát triển lành mạnh, ổn định và bền vững của quan hệ giữa hai nước.

Hồi tháng trước, Bộ trưởng Thương mại hai nước cũng đã thống nhất sẽ tổ chức các cuộc thảo luận kỹ thuật về việc tăng cường bảo vệ bí mật thương mại trong quá trình tố tụng vào tháng 1/2024. Ngoài, ra Bộ Thương mại Mỹ có kế hoạch hợp tác với Trung Quốc để thúc đẩy mối quan hệ thông qua việc khôi phục hội nghị lãnh đạo ngành du lịch, dự kiến diễn ra tháng 5/2024 tại Tây An (Trung Quốc).

Điều này cho thấy, từ sau cuộc gặp giữa Tổng thống Joe Biden và Chủ tịch Tập Cận Bình, đã liên tục xuất hiện những tín hiệu đáng mừng cho mối quan hệ Mỹ - Trung. Dù vậy, vẫn có ý kiến cho rằng, mối quan hệ giữa hai nền kinh tế lớn nhất thế giới vẫn khó khăn. Thậm chí, một ý tưởng mới đang ngày càng phổ biến trong số các chính trị gia và nhà hoạch định chính sách ở Washington là Hoa Kỳ đang ở trong một cuộc “Chiến tranh Lạnh” với Trung Quốc. Đó là một ý tưởng tồi trên cả khía cạnh lịch sử lẫn chính trị và không tốt cho tương lai của bất cứ ai. Nó che khuất thực tế và đánh lừa người ta bằng cách khiến họ đánh giá thấp các thách thức thực sự mà họ phải đối mặt, và khiến họ đưa ra những chiến lược không hiệu quả.

Chính Tổng thống Joe Biden cũng đã cho rằng, luận điệu Chiến tranh Lạnh có nhiều tác động tiêu cực hơn tích cực. Trên bình diện kinh tế, Mỹ và Trung Quốc phụ thuộc lẫn nhau sâu sắc. Do đó, dù phân tách một phần (hay “giảm thiểu rủi ro”) về các vấn đề an ninh là một biện pháp hữu ích, việc phân tách toàn bộ nền kinh tế sẽ khiến Mỹ phải trả giá đắt, và rất ít đồng minh sẽ làm theo. Nhiều quốc gia hiện đang xem Trung Quốc là đối tác thương mại hàng đầu của họ, chứ không phải Mỹ.

Các khía cạnh khác của sự phụ thuộc lẫn nhau, chẳng hạn như biến đổi khí hậu và đại dịch, tuân theo các định luật vật lý và sinh học, vì thế cũng khiến cho việc phân tách hoàn toàn là không thể. Không một quốc gia nào có thể một mình giải quyết được những vấn đề xuyên quốc gia này. Dù tốt hay xấu, Mỹ vẫn bị mắc kẹt trong một cuộc “cạnh tranh có tính hợp tác” với Trung Quốc. Điều đó đòi hỏi một chiến lược có thể đạt được hai mục tiêu trái ngược đó - vừa cạnh tranh, vừa hợp tác - cùng một lúc.

Theo giới chuyên gia, chiến lược của Washington đối với Bắc Kinh nên là tránh cả chiến tranh nóng lẫn chiến tranh lạnh, hợp tác khi có thể, và huy động nguồn lực của mình để định hình hành vi đối ngoại của Trung Quốc. Chiến lược này có thể được thực hiện thông qua việc ngăn chặn và tăng cường các liên minh và thể chế quốc tế. Và tựu chung lại, Mỹ nên tập trung vào một chiến lược mang lại nhiều hứa hẹn hơn là tái diễn “Chiến tranh Lạnh”.