Brazil: Cuộc chiến cam go chống tội phạm băng nhóm

Thứ Sáu, 01/02/2019, 14:31
Viết tắt là PCC, Primeiro Commando da Capital (Bộ Tư lệnh Thủ đô thứ nhất) hiện là băng nhóm tội ác khét tiếng nhất Brazil. Với 30.000 thành viên, ngoài việc làm mưa làm gió trong lĩnh vực buôn bán ma túy, bảo kê các cơ sở kinh doanh, bắt cóc đòi tiền chuộc, cướp ngân hàng, PCC còn gây ra những vụ tàn sát để tranh giành lãnh địa với các băng nhóm khác như Terceiro Commando, Amigos dos Amigos…


Từ một vụ cướp…

9 giờ sáng chủ nhật ngày 6-3-2018, một chiếc ô tô với màu sắc và phù hiệu của lực lượng an ninh sân bay Viracopos, nằm cách thành phố Sao Paulo, Brazil 86km về phía nam, vượt qua cánh cổng rồi chạy thẳng vào khu trung chuyển hàng hóa. Khi thấy chiếc xe xuất hiện, 2 cảnh sát bảo vệ rất ngạc nhiên vì thông thường, họ đều được báo trước mỗi khi an ninh sân bay có việc cần phải đến.

Giây lát, chiếc xe dừng lại trước trạm kiểm soát. Từ trong xe bước ra 5 gã đàn ông với súng ngắn trên tay, mặt mũi bịt kín bằng mấy cái khăn sặc sỡ, chỉ hở ra đôi mắt. Và trong khi 2 cảnh sát chưa kịp phản ứng thì những họng súng đen ngòm đã dí vào đầu họ. Sau vài phút, 5 gã đàn ông đã trói gô họ lại rồi ném họ vào thùng sau của một chiếc bán tải đậu gần bên. 

Cách trạm kiểm soát khoảng 1km, một chiếc máy bay vận tải của Hãng Hàng không Lufthansa, Đức, đang đậu trên đường lăn. Cửa bụng máy bay lúc ấy đã mở ra, tạo thành lối đi vào trong khoang. Và trong khi 2 nhân viên ở trong khoang đang chuyển những túi tiền từ xe bọc thép lên máy bay thì bất ngờ họ thấy chiếc ô tô mang phù hiệu lực lượng an ninh sân bay lao vào. Trong  nháy mắt, 5 gã đàn ông trên ô tô đã khống chế 2 nhân viên cùng tài xế xe bọc thép và 2 người hộ tống, cướp những túi vải chứa 5 triệu USD rồi lên xe tẩu thoát. Sau này cảnh sát bang Sao Paulo, Brazil, xác định bọn cướp đã ngụy trang màu sơn và phù hiệu giống hệt như xe an ninh nên vì thế, bảo vệ ở trạm kiểm soát không kịp phản ứng vì bất  ngờ.

Vụ cướp ở sân bay Viracopos chỉ là một trong những vụ xảy ra gần đây, do băng nhóm PCC thực hiện. Với nhiều người dân Brazil, đường cao tốc dài 86km từ thành phố Sao Paulo đến sân bay Viracopos từ lâu đã nổi tiếng là "con đường tội phạm" bởi PCC liên tục thực hiện những vụ bắt cóc, tống tiền, chặn xe cướp hàng hóa. 

Theo số liệu của cảnh sát Sao Paulo, trong năm 2017, thành phố này đã xảy ra 10.500 vụ trộm cướp - một con số kỷ lục! Việc vận chuyển bằng đường bộ tồi tệ đến mức nhiều công ty đã phải chọn phương án máy bay dù chi phí đắt hơn nhưng sau vụ cướp ở sân bay Viracopos thì hàng không chưa chắc đã là giải pháp an toàn.

PCC và cuộc nổi loạn trong nhà tù

Ngày 31-8-1993, 8 phạm nhân trong nhà tù Piranhão ở Sao Paolo là Misael Aparecido da Silva, Wander Eduardo  Ferreira, Antônio Carlos Roberto da Paixão, Isaías Moreira do Nascimento, Ademar Bícho Feio, Carlos dos Santos, Augusto Roris da Silva và José Geleião Márcio Felício, sau một trận bóng đá trong sân nhà tù với các phạm nhân khác, đã thành lập một nhóm lấy tên là "Primeiro Commando da Capital - Bộ Tư lệnh thủ đô thứ nhất - PCC".

Marcola, tức "Tay chơi", kẻ cầm đầu PCC hiện nay (ảnh trái); Nhà tù Piranhão, nơi "Tay chơi" dùng điện thoại di động chỉ đạo phạm nhân ở 70 nhà tù trong bang Sao Paulo nổi loạn.

Mục đích của nhóm này nhằm chống lại sự đàn áp của nhà tù và để trả thù cho cái chết của 111 phạm nhân, đã bị cảnh sát bắn chết trong vụ nổi loạn xảy ra vào ngày 2-10-1992. Dần dà, PCC chiêu mộ được nhiều phạm nhân khác. Áp dụng "Luật im lặng" của mafia Italia, mọi liên lạc giữa các thành viên PCC với nhau diễn ra trong bí mật nên cảnh sát nhà tù Piranhão hầu như không biết gì về sự ra đời của nhóm này.

Tháng 2-2001, Idemir "Sombra" Carlos Ambrósio, biệt danh "Bóng tối" trở thành thủ lĩnh của PCC. Và mặc dù Piranhão nổi tiếng là một trong những nhà tù an ninh nghiêm ngặt nhất Brazil nhưng "Bóng tối" vẫn giấu được nhiều chiếc điện thoại di động. Bằng phương tiện này, "Bóng tối" đồng thời cùng một lúc tổ chức 29 cuộc nổi loạn ở 29 nhà tù trong bang Sao Paulo. Kết quả là 6 cảnh sát chết, 27 bị thương. Về phía phạm nhân có 18 người chết - chủ yếu là lợi dụng lúc hỗn loạn, các phe nhóm thanh toán lẫn nhau, 48 bị thương vì hơi cay, dùi cui và súng phóng điện của cảnh sát khi họ tiến hành lập lại trật tự.

5 tháng sau vụ nổi loạn, nội bộ PCC nổ ra một cuộc tranh giành quyền lực khiến nhiều kẻ bị giết. Đến tháng 12-2002, Marcola - còn được gọi là "Playboy - Tay chơi", bị kết án 25 năm vì tội cướp ngân hàng, ngoi lên cầm đầu PCC. Lúc này, nhiều thành viên PCC đã được tự do nhưng vẫn trung thành với băng nhóm. Tháng 3-2003, từ trong nhà tù Piranhão, "Tay chơi" dùng điện thoại di động, ra lệnh cho các đàn em ngoài xã hội giết chết Thẩm phán Antônio José Machado Dias. 

Theo quy định của "Tay chơi", mỗi tháng mỗi thành viên nếu còn ở trong tù đều phải đóng vào quỹ PCC 12,90USD, còn nếu đã tự do thì phải đóng 129USD. Số tiền ấy được PCC sử dụng vào việc buôn bán ma túy - cả ở trong tù lẫn ngoài đời, mua súng đạn, tài trợ cho các thành viên trong các hoạt động tội ác, thuê mướn luật sư nếu thành viên bị bắt. Theo số liệu của cảnh sát Sao Paulo, cuối năm 2015, số thành viên của PCC đã lên đến 20.000 người, trong đó 2/3 đã mãn án.

Tuyên chiến với cảnh sát

Bắt đầu từ ngày 12-5-2006 và kéo dài cho đến cuối năm 2010, vẫn từ trong tù, "Tay chơi" chỉ đạo cho các thành viên ngoài xã hội tổ chức 209 cuộc tấn công vào đồn cảnh sát, trạm xe bus, trụ sở các cơ quan tư pháp, làm chết hơn 150 người. Đến cuối tháng 5, khi cảnh sát chuyển "Tay chơi" cùng một số đầu sỏ PCC đến nhiều nhà tù khác nhau, những kẻ còn lại của PCC đã ra lệnh bạo loạn cùng một lúc tại 70 nhà tù trong bang Sao Paulo. Hậu quả là 40 sĩ quan cảnh sát và giám thị đã bị giết.

 Ở bên ngoài, thành viên PCC hưởng ứng bằng cách tấn công và đốt cháy gần 100 xe, nhắm vào lực lượng an ninh Brazil. Đầu năm 2012, một làn sóng tấn công khác chống cảnh sát lại diễn ra, phát xuất bởi một thông báo gửi đi từ nhà tù, rằng PCC bị tổn thất là do cảnh sát Sao Paulo. Thông báo nêu rõ cứ mỗi thành viên PCC bị giết thì 1 cảnh sát phải đổi mạng.

30 ngày kể từ khi bản thông báo phát hành, ở Sao Paulo mỗi ngày lại có 1 hoặc 2 cảnh sát bị giết, kể cả những người đã nghỉ hưu. Nhiều người bị giết trong tư thế không phòng bị, chẳng hạn như đang ăn ở nhà hàng, đi mua sắm, đưa con đến trường. Có những cảnh sát bị giết ngay trước mặt vợ con họ. Để trả thù, cảnh sát tổ chức những cuộc bao vây các điểm nóng về ma túy ở thành phố Sao Paulo, bắn chết bọn buôn bán ma túy mà không cần bắt giữ. 

Năm 2013, các vụ giết cảnh sát đột nhiên chấm dứt nhưng băng nhóm PCC ngày càng mạnh hơn, thậm chí họ còn lên kế hoạch ám sát Thống đốc bang Sao Paulo là Geraldo Alckmin, người quyết tâm tiêu diệt bọn tội phạm. Hầu hết các bang ở Brazil đều có sự hiện diện của PCC. Tại thành phố Rio de Janeiro, PCC sau khi triệt hạ các băng nhóm  Comando Vermelho (Bộ chỉ huy đỏ), Amigos dos Amigos (Những người bạn của bạn) và Terceiro Comando (Bộ chỉ huy thứ ba) bằng những cuộc đấu súng đẫm máu, đã giành quyền kiểm soát thị trường ma túy ở địa bàn này.

Vươn vòi ra nước ngoài

Không chỉ hoạt động ở trong nước, PCC còn vươn vòi ra các quốc gia láng giềng. Tháng 4-2017, Công ty Prosegur - là đơn vị liên doanh giữa Brazil, Afgentina và Paraguay, trụ sở đặt tại Ciudad del Este, Paraguay đã bị một nhóm gồm 30 thành viên PCC vũ trang bằng hỏa lực mạnh, cướp 8 triệu USD, giết chết 1 sĩ quan cảnh sát, 4 người khác bị thương. 

Một số cảnh sát trong Lực lượng đặc nhiệm chống PCC.

Một sĩ quan may mắn sống sót kể lại: "Thoạt đầu bọn chúng chặn một số xe đi trước chúng tôi khoảng 2km rồi đốt cháy để tạo chướng ngại vật. Khi chúng tôi dừng lại, chúng xông ra với súng trường có gắn ống ngắm hồng ngoại, súng phóng lựu, chất nổ. Khi đã cướp được 8 triệu USD, chúng bỏ chạy bằng xe chống đạn rồi sau đó là tàu cao tốc. Đây là vụ cướp lớn nhất ở Paraguay từ xưa đến nay…".

Trước đó, trong 2 năm 2015, 2016, vẫn với thủ đoạn đi thành từng nhóm lớn, hỏa lực mạnh, bắn trước cướp sau, PCC cũng là tác giả của các vụ cướp ở Campinas, Uruguay, Ribeirao Preto, Peru và Santos, Bolivia. Sự phân nhánh của PCC từ Brazil đến các quốc gia láng giềng đã khiến các băng nhóm địa phương tức giận bởi "miếng bánh trên tay đã bị kẻ khác hớt mất".  Hậu quả là ngoài việc tuyển thêm thành viên để có đủ lực lượng đối phó, các băng nhóm này còn tìm mọi cách ngăn chặn sự bành trướng của PCC.

Tại một khu vực được gọi là Amazonas, nơi có con sông Amazon trên lãnh thổ Brazil chảy vào Colombia,  Peru, trong một trận đấu súng giữa băng nhóm Gia đình phương Bắc với PCC, đã kết thúc với 63 người chết. Và cũng như PCC, "Luật im lặng" được bọn họ triệt để tuân thủ nên khi bắt được các thành viên của cả hai bên, lời khai của chúng chỉ là "một vụ xích mích bình thường!".

Hiện tại, PCC đã lên đến con số 30.000 người, trong đó 4/5 ở ngoài xã hội. Bằng kỹ thuật nghe lén, cảnh sát Sao Paulo nắm được quy trình tuyển dụng nhân sự của PCC, cung cấp một cái nhìn hiếm hoi về thị trường ma túy ở Brazil và sự điều hành hoạt động của những ông trùm trong nhà tù. Trong một cuộc nghe lén, cảnh sát thu được cuộc trò chuyện của một thành viên PCC là Gilmar với ông trùm "Tay chơi" trong nhà tù.

Nội dung cho thấy Gilmar lo lắng vì PCC không có đủ thành viên để đối phó với những băng nhóm ở các bang xa xôi, nơi mạng lưới của PCC vẫn còn rất mỏng. Điều đó cho thấy PCC vẫn quyết tâm bành trướng thế lực của mình trên khắp đất nước Brazil. Tuy nhiên, nền kinh tế trì trệ của Brazil đã khiến vấn đề tội phạm trở nên tồi tệ hơn, đồng thời ngân sách dành cho cảnh sát hầu như  cạn kiệt nên bạo lực càng có đất sống.

Để đối phó, Viện Công tố liên bang quyết định chuyển "Tay chơi" Marco và 14 người khác từ nhà tù Piranhão sang nhà tù liên bang vì tin tình báo cho biết PCC đang có kế hoạch giải cứu "Tay chơi" cùng một số lãnh đạo của họ. Bên cạnh đó, ngoài việc tăng cường kiểm soát đến mức tối đa nhằm ngăn chặn các thành viên PCC nhận điện thoại di động do thân nhân đến thăm, tuồn vào, chính quyền có lúc còn ra lệnh đóng cửa tạm thời sân bay nhằm ngăn cản việc giải thoát tù nhân bằng đường hàng không. Các công tố viên cũng ra tối hậu thư cho những kẻ lãnh đạo PCC: "Hoặc đầu hàng, hoặc chúng tôi sẽ tiếp tục chiến đấu".

Tuy nhiên, xem ra PCC phớt lờ cảnh báo này mặc dù theo ghi nhận của những người lãnh đạo Chiến dịch Echelon - là chiến dịch nhằm tiêu diệt tận gốc các băng nhóm tội phạm, các cuộc điện thoại bằng máy di động gọi từ trong tù ra hầu như không còn nữa nhưng nhà riêng của một số sĩ quan cảnh sát trong nhóm Can thiệp nhanh gần đây đã bị tấn công ở Regente Feijó, và một người lạ bị phát hiện khi đang chụp ảnh nơi cư trú của 3 cảnh sát. Những chỉ dấu đó cho thấy cuộc chiến chống lại các băng nhóm tội ác ở Brazil khó có thể kết thúc một sớm một chiều…

Vũ Cao (theo InSight Crime)
.
.