Canada: Xét xử vụ án giết người vì danh dự

Tại phiên tòa xét xử công khai ở Kingston, phía đông tỉnh Ontario, người đàn ông tên Mohammad Shafia 58 tuổi bị buộc tội giết chết 3 cô con gái và người vợ thứ nhất tên Rona Amir Mohammad 52 tuổi. Cùng ngồi ghế bị cáo là người con trai 20 tuổi tên Hamed của Shafia và người vợ thứ hai của ông ta tên Tooba Mohammad Yahya 41 tuổi, tức mẹ ruột của 3 cô gái bị sát hại. Bị cáo Shafia được cho là đã dìm chết các nạn nhân. Sau đó các thi thể bầm tím khắp người được tìm thấy bị nhét trong một chiếc ôtô nằm dưới đáy con kênh Rideau ở Kingston vào ngày 30/6/2009.

Cả 3 cô gái nạn nhân - Zainab 19 tuổi, Sahar 17 tuổi và Geeti 13 tuổi - bị cha giết chết vì họ dám ăn mặc thời trang hở hang, không chịu mang khăn che mặt (hijab) và giao du với bạn trai theo lối sống của người phương Tây, trong khi người vợ đầu Rona Aamir của Shafia luôn ra mặt bênh vực 3 cô con gái.

Gia đình Shafia rời khỏi Afghanistan năm 1992 đến sống ở Pakistan, Australia và Dubai (Các tiểu vương quốc Arập thống nhất) trước khi định cư ở Canada năm 2007. Khi nhập cư vào Canada, Shafia khai báo Rona Amir là "cô" của những người con. Shafia là một doanh nhân giàu có, cưới bà vợ thứ hai Yahya vì người vợ đầu Rona Amir không có con. Cuộc hôn nhân thứ hai này sinh ra 7 người con cho Shafia. Đa thê được coi là bất hợp pháp ở Canada cho nên điều này có thể dẫn đến việc gia đình Shafia sẽ bị trục xuất khỏi nước này.

Theo công tố viên Laurie Lacelle, nhiều tháng trước khi bị giết chết, cả 3 cô con gái có báo cáo với nhân viên hoạt động xã hội, ban lãnh đạo trường học và cảnh sát về việc họ thường xuyên bị ngược đãi ngay tại nhà nhưng họ đã không được giúp đỡ rời khỏi gia đình. Zainab khai báo cô bị nhốt trong phòng ngủ một thời gian dài và hai tháng trước khi chết, cô đã tìm đến một ngôi nhà mở của chính quyền Canada dành cho những phụ nữ bị ngược đãi 5 tuần trước khi bị sát hại, Zainab đã trốn khỏi nhà để kết hôn với bạn trai trong một thánh đường Hồi giáo ở Montreal, nhưng cuộc hôn nhân bị hủy bỏ vào ngày hôm sau dưới sức ép của cha mẹ cô gái.

Còn Sahar luôn đến trường với những vết thương bầm tím trên người. Có lần cô đã thổ lộ với hạn học về ý muốn tự sát. Geeti cũng ăn mặc theo thiếu nữ phương Tây, bị gia đình nghi ngờ có bạn trai và có vài lần xin được ở trong trung tâm cứu giúp những trẻ em có hoàn cảnh khó khăn song không được chấp nhận.

Tại phiên tòa, các bị cáo không nhận tội vì cho rằng những cái chết là do tai nạn. Theo lời họ, trong chuyến đi chơi đến thác Niagara trở về Montreal, Zainab lái ôtô chở hai em gái và "cô" Rona Amir quá tốc độ nên xe bị đâm xuống con kênh trong khi những thành viên còn lại của gia đình lái chiếc xe khác về motel nghỉ ngơi. Nhưng cảnh sát ngay từ đầu đã nghi ngờ đây là vụ giết người hàng loạt có chủ mưu từ trước. Bằng chứng cho thấy những mảnh vỡ đèn pha chiếc Lexus của Shafia được tìm thấy ở hiện trường, còn phần đầu xe bị hư hỏng của ông ta lại trùng khớp với dấu vết như bị đâm ở đuôi xe chở 4 nữ nạn nhân.

Mohammad Shafia (trái) cùng với người vợ thứ hai Tooba Mohammad Yahya (phải) và con trai Hamed (phía sau) trên đường đến tòa án.

Theo biên bản khám nghiệm tử thi, cả 4 phụ nữ bị chết đuối nhưng cảnh sát nghi ngờ họ đã bị giết chết trước khi chiếc ôtô lao xuống con kênh bởi vì các thi thể được tìm thấy như bị nhét vào xe. Cảnh sát cho biết không ai trong số nạn nhân thắt dây đai an toàn và mặc dù cửa sổ xe bên người lái mở toang nhưng không có dấu hiệu cho thấy họ cố gắng thoát khỏi chiếc xe bị ngập nước.

Do nghi ngờ án mạng nên ngày 18/7/2010 cảnh sát bí mật lắp thiết bị nghe lén vào trong chiếc Lexus của Shafia để thu thập bằng chứng buộc tội trước tòa. Cuối cùng băng ghi âm nghe lén cho thấy Shafia có một số cuộc nói chuyện giận dữ với con trai và người vợ thứ hai về tư cách của 3 cô con gái và Rona Amir. Trong cuộc nói chuyện khác, ông ta đã tiết lộ quyết định giết chết họ.

Từ năm 2002 đến 2010 ở Canada có 12 phụ nữ trở thành nạn nhân của giết người vì danh dự. Một vụ án được xét xử công khai năm 2010 cho thấy bị cáo gốc Pakistan Muhammad Parvez đã siết cổ con gái ruột Aqsa đến chết vì cô gái không chịu đeo mạng che mặt, không ăn mặc quần áo truyền thống của người Pakistan và giao du với những cô gái không phải người Pakistan. Người con trai 29 tuổi của Parvez cũng liên quan đến vụ giết hại Aqsa.

Cũng giống như vụ án Parvez, phiên tòa xét xử Shafia dẫn đến cuộc tranh luận về chính sách đa văn hóa tồn tại đã 40 năm của Canada. Một số người lập luận chính quyền đã có sự khoan dung đối với những khác biệt về văn hóa dẫn đến việc dung túng cho những hành vi ngược đãi phụ nữ. Mới đây chính quyền Canada đã cho xem xét lại vấn đề và tuyên bố sẽ không khoan dung đối với tập tục văn hóa chống con người - như là "giết người vì danh dự", cắt xẻo cơ quan sinh dục nữ, cưỡng bức hôn nhân hay bạo lực chống phụ nữ