Canada phá vỡ âm mưu tấn công tàu hỏa của Al-Qaeda

Phần lớn các chi tiết của âm mưu khủng bố vẫn không được phép công bố theo lệnh của tòa án nhằm ngăn ngừa trường hợp báo chí đưa tin về vụ việc tại sao họ muốn giết người Canada. Tuy nhiên, một số tài liệu liên quan đến vụ án mới đây được một thẩm phán đồng ý tiết lộ theo yêu cầu của tờ National Post và các phương tiện truyền thông khác của Canada. 

Theo các tài liệu, các sĩ quan RCMP đã bí mật tiến hành chiến dịch điều tra vụ việc kéo dài qua biên giới vài quốc gia. Trước khi bắt giữ 2 nghi can khủng bố vào tháng 4/2013, các sĩ quan RCMP đã nhiều lần gặp một thẩm phán ở Ontario để tranh thủ các giấy phép cho phép họ làm mọi thứ, từ sử dụng loại mực vô hình để thu thập bằng chứng cho đến quyền bí mật lục soát các căn nhà và ôtô cá nhân, giám sát điện thoại, máy tính và tài khoản ngân hàng của hai nghi can. Một số tài liệu được giải mật mới đây mô tả cuộc điều tra của RCMP là có tính xâm nhập cao, mở rộng và tuyệt mật.

Đại tá Patrick Flannery thuộc Chi đội sân bay Toronto của RCMP viết trong một bức thư gửi đến tòa án: "Đây là cuộc điều tra phức tạp. Cuộc điều tra này của RCMP dính dáng đến các tòng phạm khác (chưa xác định danh tính) của Jaser và Esseghaier".

Cuộc điều tra bí mật của RCMP - gọi là "Kế hoạch Êm ả" - được tiến hành vào đầu tháng 9/2012. Ngày 4/9/2012, Cảnh sát Canada bắt đầu theo dõi chặt chẽ căn nhà của Jaser ở Toronto. Cảnh sát cũng nghiên cứu kỹ lưỡng lai lịch của các nghi can, kiểm tra bằng lái ôtô và hồ sơ nhập cư.

Đối tượng Chiheb Esseghaier nhập cư vào Canada năm 2008, là sinh viên Khoa Công nghệ sinh học nano và lấy bằng tiến sĩ Viện Nghiên cứu khoa học Quốc gia (INRS) - một nhánh của Đại học Quebec. Hai năm trước khi bị bắt giữ, Esseghaier từng bay đến Zahedan, thành phố Iran mà các thành viên Al-Qaeda thường xuyên lui tới và được coi là cửa ngõ để chiến binh Hồi giáo cực đoan xâm nhập vào Afghanistan.

Các tài liệu giải mật của tòa án chỉ ghi sơ lược là "Esseghaier bay đến Iran", trong khi RCMP cho biết 2 nghi can nhận được "sự chỉ đạo và hướng dẫn" từ "các yếu tố" Al-Qaeda ở Iran.

Lực lượng cảnh sát vũ trang RCMP của Canada.

Sinh ra ở UAE, cha mẹ là người Palestine, Raed Jaser sống ở Đức trước khi nhập cư vào Canada cùng với gia đình vào năm 1993. Năm 2004, Cơ quan Nhập cư Canada cố gắng trục xuất Jaser vì là người có tiền án, song không thành công vì hắn không thuộc quốc gia nào - nghĩa là không được quốc gia nào công nhận là công dân và do đó không có nơi nào để trục xuất hắn đến. Cũng giống như Esseghaier, mới đây Jaser chính thức được nhập cư Canada. Cả hai nghi can đều bộc lộ rõ quan điểm cực đoan về các vấn đề Hồi giáo. Một đồng nghiệp tại nơi làm việc mô tả Esseghaier là một phần tử Hồi giáo "được tẩy não".

Tương tự, quan điểm cực đoan của Jaser cũng gây bối rối cho giáo sĩ Mohammed Ali ở thánh đường Masjid Al-Faisal, Toronto. Một giáo sĩ khác, Mohammed Robert Heft, cho biết cha của Jaser thường gặp ông để than thở về tính khí của người con trai "quá cứng rắn, quá tự cao tự đại và tự cho mình là kẻ thấu suốt mọi sự trên đời".

Khi RCMP bắt đầu vào cuộc điều tra, Chiheb Esseghaier đến Toronto và lưu lại nhà của Jaser. Ngày 17/9/2012, cả hai lái ôtô đến Jordan Station thuộc tỉnh Ontario, nơi mà chuyến tàu hỏa tuyến New York - Toronto chạy ngang hằng ngày vào khoảng 6h15.

Sau chuyến đi thăm Jordan Station 4 ngày của Esseghaier và Jaser, giới chức RCMP tìm đến tòa án để xin lệnh cho phép bí mật đột nhập nơi ở và ôtô của hai nghi can để lục tìm "các bản đồ, tài liệu, sách vở" cũng như các giấy tờ khác ghi chép về "hệ thống đường sắt của Canada".

Cảnh sát cũng cố gắng xác định bất cứ đồng minh nào của bọn họ. Một hạ sĩ RCMP cho biết: "Ý tưởng đằng sau kế hoạch đột nhập bí mật là thu thập thông tin mà không đánh động Esseghaier và Jaser hay bất cứ ai khác về cuộc điều tra mà cảnh sát đang tiến hành". Nếu phát hiện thấy súng hay chất nổ, cảnh sát được phép vô hiệu hóa chúng hay thay thế bằng "thứ khác vô hiệu".

Cảnh sát cũng được phép "đánh dấu các đồ vật bằng loại mực đặc biệt, chỉ nhìn thấy được dưới ánh sáng cực tím, để có thể nhanh chóng xác định chúng về sau". Lúc đó, Jaser đang làm việc cho Công ty dịch vụ xe buýt học đường Aplus School Services Ltd., lái xe đưa trẻ em đến trường học ở vùng ngoại ô Markham của Toronto.

Được cấp giấy phép của tòa án, ngày 2/10/2012 Cảnh sát RCMP bí mật kiểm tra chiếc ôtô chở trẻ em của Jaser nhưng không tìm thấy bằng chứng phạm tội nào. Ngày hôm sau, họ tiếp tục lục soát chiếc ôtô riêng của hắn. Lần này, cảnh sát tìm thấy những bức ảnh chụp một cuốn sách viết bằng tiếng Arập cũng như các ảnh chụp màn hình về các vị trí được lưu giữ trên thiết bị định vị GPS.

Chiheb Esseghaier (trái) và ảnh họa chân dung Raed Jaser.

Ở Montreal, cảnh sát tiến hành cuộc đột nhập căn hộ của Esseghaier vào ngày 22/10/2012 và sao chép ổ cứng máy tính của hắn. Nhưng với thời hạn ngắn ngủi của giấy phép, các nhà điều tra chỉ có được vài cơ hội để bí mật tiến hành những cuộc lục soát của họ. Do đang chuẩn bị cho một kỳ thi nên Esseghaier ở nhà nhiều hơn so với dự kiến của cảnh sát, thêm vào đó người bạn ở chung với hắn lại bất ngờ trở về sớm hơn sau chuyến đi xa.

Cảnh sát hy vọng tìm kiếm trong phòng thí nghiệm của Esseghaier nhưng nơi đây phải đóng cửa do bị ô nhiễm và các nhà điều tra cũng "lo ngại về mức độ đáng tin cậy của đội ngũ an ninh" ở đây. Kế hoạch đột nhập căn hộ của Jaser cũng không hề dễ dàng bởi vì vợ của Jaser hiếm khi rời khỏi nơi ở và hai vợ chồng sống trong chung cư cho nên khó tiến hành lục soát mà không bị ai phát hiện.

Sau khi giấy phép tòa án hết hiệu lực vào ngày 8/11/2012, giới chức RCMP lại phải xin giấy phép khác và nó được phê chuẩn vào ngày 12/11 cùng năm. Hai ngày sau đó, cảnh sát bắt đầu lục soát nơi ở của Jaser, sao chép các hình ảnh từ video camera mà họ tìm thấy. Cảnh sát có được lệnh tòa án cho phép giám sát các cuộc gọi điện thoại và nhắn tin SMS giữa Esseghaier và Jaser.

Sau khi RCMP hoàn thành "Kế hoạch Êm ả", lệnh bắt giữ hai nghi can được ấn định vào ngày 6/4/2013. Vào hôm đó, Esseghaier bay từ thành phố New York của Mỹ đến Toronto để gặp Ahmed Abassi, người Tusinia có thời gian sống ở Quebec.

Theo Cục Điều tra liên bang Mỹ (FBI), trong thời gian lưu lại ở Mỹ, Esseghaier đã bàn thảo kế hoạch đánh bom làm trật đường ray tàu hỏa và giết chết khoảng 100.000 người bằng cách đầu độc không khí và nguồn nước. Nhưng RCMP đã phải tạm thời hoãn cuộc bắt giữ hai nghi can.

Đại tá Flannery giải thích với tòa án ở Toronto: "Do FBI đang trong thời gian điều tra về đối tượng Esseghaier cho nên RCMP buộc phải tạm thời chưa bắt giữ ngay Esseghaier và Jaser nhằm tránh gây ảnh hưởng đến công việc của FBI".

Đến ngày 22/4/2013, RCMP mới chính thức bắt giữ Esseghaier và Jaser vì tội âm mưu giết người và khủng bố. Còn Abassi cũng bị FBI bắt giữ tại New York vào cùng ngày. Hiện nay, cả nhóm đang bị giam giữ chờ ngày xét xử