Cảnh báo bắt cóc, tống tiền lao động chui tại Trung Quốc

Thứ Sáu, 09/08/2019, 16:22
Thời gian gần đây, hàng nghìn người dân là lao động tự do đã tìm đường sang Trung Quốc lao động bất hợp pháp, gây ra những hệ lụy khôn lường về an ninh, trật tự. Thậm chí, một bộ phận người Việt lợi dụng điều này đã cấu kết, lập băng nhóm bắt cóc những người lao động bất hợp pháp để tống tiền người thân ở Việt Nam.

Tống tiền thân nhân người cư trú bất hợp pháp

Ngày 13-7-2019, trực ban Công an huyện Quỳnh Lưu (Nghệ An) nhận được trình báo của bà Trần Thị Hương (SN 1966), trú tại xã Quỳnh Thắng, huyện Quỳnh Lưu. Nội dung, gia đình vừa nhận được cuộc điện thoại lạ đầu số nước ngoài, thông báo về việc con trai của bà là anh Nguyễn Hữu Quân (SN 1988), hiện đang làm việc tại tỉnh Quảng Đông (Trung Quốc) đang bị bọn chúng bắt giữ, yêu cầu nộp khoản tiền chuộc là 200 triệu đồng. Để gia đình tin tưởng, nhóm người giấu mặt đã gửi hình ảnh anh Quân bị trói chặt tay, bên cạnh là một số người lạ mặt, hung dữ đang làm nhiệm vụ canh giữ.

Bà Hương mếu máo cho biết, mặc dù nhóm người này yêu cầu không được trình báo cơ quan công an, nếu không tính mạng con trai sẽ bị đe dọa, mặt khác anh Quân đi xuất khẩu lao động (XKLĐ) theo con đường bất hợp pháp nhưng vì gia cảnh quá khó khăn nên vợ chồng bà quyết định cầu cứu đến Công an huyện Quỳnh Lưu. 

Cảnh lao động Việt Nam vật vờ tại cửa khẩu sau khi vượt biên trái phép (Ảnh NVCC).

Sau khi tiếp nhận tin báo, Công an huyện Quỳnh Lưu đã phối hợp với Đội Phòng chống tội phạm sử dụng công nghệ cao, Phòng Cảnh sát Hình sự Công an tỉnh Nghệ An, liên hệ với lực lượng chức năng Trung Quốc điều tra, xác minh. Tuy nhiên, 4 ngày sau đó, lợi dụng sự sơ hở của các đối tượng, anh Nguyễn Hữu Quân đã trốn thoát được khỏi nơi giam giữ và tìm đường trở về Việt Nam. Ngay sau khi về nước, anh Quân đã tìm đến cơ quan công an để trình báo toàn bộ sự việc.

Trước đó, vào ngày 30-5-2019, Công an huyện Quỳnh Lưu cũng tiếp nhận tin báo của ông Hồ Hữu Tuân (SN 1966, trú tại xã Quỳnh Thanh, huyện Quỳnh Lưu) về việc con trai ông là Hồ Hữu Thanh (SN 1994), đang lao động bất hợp pháp tại tỉnh Quảng Đông, Trung Quốc thì bị một nhóm gồm 5 đối tượng người Việt Nam bắt cóc và yêu cầu gia đình gửi tiền chuộc 250 triệu đồng vào ngày 25-5-2019.

Lo sợ cho tính mạng của con trai, ông Tuân đã chuyển khoản 250 triệu đồng vào tài khoản mà các đối tượng yêu cầu. Sau khi chuyển tiền, các đối tượng đã thả tự do và đến nay, do áp lực nợ nần nên anh Tuân vẫn đang ở lại lao động “chui” tại một nhà máy gỗ ở tỉnh Quảng Đông, Trung Quốc.

Không chỉ Quỳnh Lưu, tại một số địa phương khác trên địa bàn Nghệ An như các huyện Nam Đàn, Diễn Châu thời gian gần đây cũng xuất hiện tình trạng này. Số liệu thống kê mới đây nhất cho thấy, từ ngày 2-4 đến ngày 13-7-2019, Phòng Cảnh sát Hình sự, Công an các địa phương đã tiếp nhận 4 đơn trình báo của các công dân với nội dung có người thân trong gia đình đi lao động tại Trung Quốc, bị một số người Việt Nam bắt giữ, đe dọa.

Trong số này, có những trường hợp sau khi gia đình chuyển tiền thì các đối tượng thả tự do cho nạn nhân. Nhiều người đã nhanh chóng bỏ về Việt Nam vì lo sợ sẽ trở thành nạn nhân trong các lần tiếp theo, nhưng cũng có một số nạn nhân không trở về Việt Nam mà tìm cách ở lại để lao động kiếm tiền trả nợ.

Đã hơn 3 tháng trôi qua, kể từ ngày chị Nguyễn Thị Hiền (sinh năm 1995), trú tại xã Nam Lộc, huyện Nam Đàn (Nghệ An) bị bắt cóc tống tiền đến nay, mặc dù gia đình đã chuyển đủ số tiền 187 triệu đồng theo yêu cầu, nhưng chúng vẫn không chịu thả người. Thậm chí, từ đó đến nay gia đình không liên lạc được với người thân cũng như các đối tượng khiến ai cũng bất an, lo lắng. Trước đó, chị Hiền cùng chồng là anh Nguyễn Văn Công đi làm việc ở tại một nhà máy gỗ ở Trung Quốc theo con đường không chính ngạch.

Chiều ngày 3-5-2019, trên đường đi làm về, chị Hiền bị 2 đối tượng người Việt Nam (sau này qua xác định của anh Công là Nguyễn Thị Bình, quê ở Nghệ An và Lê Mạnh Chính, quê ở Hải Dương), bắt cóc, yêu cầu tiền chuộc. Thông qua một người quen của hai đối tượng này, gia đình đã lo đủ số tiền chuộc như yêu cầu, nhưng sau khi nhận tiền bọn chúng không trả người, đến nay vẫn chưa thể liên lạc được.

Hằng năm, Cục Lãnh sự (Bộ Ngoại giao) cũng đã phải can thiệp giúp đỡ và xử lý khoảng 20 vụ việc do các đối tượng là người Nghệ An bị bắt giữ tại nước ngoài, bị trục xuất do nhập cảnh trái phép hoặc gặp tai nạn rủi ro tại các nước do tìm cách ra nước ngoài theo con đường không chính thống.

Cạm bẫy nơi xứ người

Chị Vi Thị Huệ (SN 1985), trú tại bản Minh Tiến, xã Châu Hạnh, huyện Quỳ Châu (Nghệ An), một người vừa trở về từ Trung Quốc sau chuyến đi “bão táp” chở theo ước mơ đổi đời xứ người còn dang dở, kể với chúng tôi rằng, thực sự là không dễ dàng gì để kiếm tiền một cách nhanh chóng như lời “cò” đưa ra ban đầu.

Tháng 3-2019, lập bập theo chân nhiều người khác trong bản Minh Tiến, chị từ quê nhà Quỳ Châu bắt xe ra Hà Nội, tiếp tục đón xe đến Móng Cái (Quảng Ninh), sau đó lên thuyền vượt sông, qua đường tiểu ngạch. Sang bên kia biên giới an toàn, chị tiếp tục đón xe ôtô để đến bến xe Đông Hưng của Trung Quốc trước khi có người đưa xe đến đón chị đến một công ty gỗ để làm việc.

Bình quân, một chuyến vượt biên như vậy phải di chuyển qua 8 – 9 lần xe mới đến được nơi cần đến, đó là chưa kể chuyện muốn vượt qua cửa khẩu an toàn phải rình rập sự sơ hở của lực lượng chức năng nên khung giờ để vượt biên thường là lúc nửa đêm về sáng. Toàn bộ chi phí cho chuyến đi đó hết khoảng 5,5 triệu đồng tiền Việt.

Theo chị Huệ, dọc đường đi gặp rất nhiều nguy hiểm và rủi ro, nhưng sợ nhất vẫn là bị lực lượng chức năng phát hiện, bắt giữ hoặc đẩy ngược trở về nước. Đa phần lao động Việt Nam sang Trung Quốc đều phải làm các công việc nặng nhọc, phải làm ca đêm và thường xuyên bị bớt xén tiền lương, bị ngược đãi. Nhiều lao động nữ chịu không được bỏ trốn ra ngoài, bất đồng ngôn ngữ, không thông thạo địa hình nên sớm bị lừa bán vào các động mại dâm hoặc làm vợ đàn ông bản địa.

Lao động Việt Nam xuất cảnh trái phép bị phía Trung Quốc trao trả tại Lạng Sơn.

Đó là chưa kể việc, lao động là người Việt tại Trung Quốc cũng thường xuyên xảy ra xích mích, mâu thuẫn với nhau trong sinh hoạt và trong làm ăn, có nhiều vụ việc phải đưa ra giải quyết bằng pháp luật, cá biệt có trường hợp người Việt với nhau nhưng sát hại nhau ngay chốn đất khách quê người.

Theo số liệu thống kê được đưa ra tại Hội thảo “Văn phòng thông tin di cư: Các thực tiễn tốt và xu hướng di cư mới” do Tổ chức di cư Quốc tế (IOM), Cục Quản lý lao động Ngoài nước, Bộ Lao động thương binh và xã hội (LĐ-TB&XH) phối hợp với Sở LĐ-TB&XH tỉnh Nghệ An tổ chức vào tháng 5-2019 cho thấy, hiện vẫn còn 12.435 lao động Nghệ An đang làm việc ở vùng biên giới không có hợp đồng lao động theo quy định của Luật Người lao động Việt Nam đi làm việc ở nước ngoài. Ngoài ra,  hiện vẫn còn 1.014 lao động làm việc ở vùng biên giới và XKLĐ không có hợp đồng theo quy định, tập trung chủ yếu ở các nước Lào, Trung Quốc, Thái Lan.

Thậm chí, đến nay trên địa bàn Nghệ An có hơn 3.000 phụ nữ đi lao động, xuất khẩu bất hợp pháp sang Trung Quốc, trong đó có hơn 400 trường hợp kết hôn bất hợp pháp với người bản địa tại quốc gia này. Con số này tập trung chủ yếu ở các huyện miền núi, trong đó huyện Quỳ Châu, năm 2018 có 276 người vượt biên trái phép sang Trung Quốc tìm kiếm cơ hội việc làm, 6 tháng đầu năm 2019 là 113 người. Tại huyện biên giới Tương Dương, tính đến thời điểm hiện nay toàn huyện có 2.928 người đi lao động tự do, bất hợp pháp ở nước ngoài, trong đó phần lớn là ở Trung Quốc.

Trước thực trạng ngày càng nhiều người dân ở Nghệ An xuất cảnh trái phép sang Trung Quốc qua địa bàn tỉnh Lạng Sơn, gây mất an ninh trật tự và tiềm ẩn nhiều nguy cơ mất an ninh, an toàn khu vực biên giới, ngày 04-4-2019, UBND tỉnh Lạng Sơn đã thông báo với UBND tỉnh Nghệ An về tình hình gia tăng việc xuất nhập cảnh trái phép của công dân Nghệ An sang Trung Quốc lao động, làm thuê, tham gia vận chuyển hàng hóa qua đường mòn biên giới.

Riêng năm 2018 và quý I năm 2019, Bộ đội Biên phòng tỉnh Lạng Sơn đã phát hiện, tuyên truyền, giải thích, yêu cầu 165 công dân Nghệ An có ý định xuất cảnh trái phép quay lại. Đồng thời, tiếp nhận 30 công dân Nghệ An nhập cảnh trái phép qua Trung Quốc do Công an Trung Quốc trao trả.

Số liệu thống kê cho thấy, từ đầu năm đến nay, tình trạng công dân xuất cảnh trái phép sang Trung Quốc diễn biến phức tạp. 6 tháng năm 2019, tại tỉnh Lạng Sơn có khoảng 3.400 lượt người xuất cảnh trái phép, tăng 1.300 lượt người so với cùng kỳ năm ngoái. Trong đó, phía Trung Quốc đã bắt và trao trả gần 500 người, đẩy trở lại 210 người.

Nguyên nhân dẫn đến tình trạng này, ngoài việc nhận thức của một bộ phận người dân còn hạn chế, thì việc XKLĐ theo con đường chính ngạch gần đây đã có nhiều thắt chặt, yêu cầu khắt khe hơn về bằng cấp, trình độ, khả năng ngoại ngữ và đặc biệt là phải mất một khoản kinh phí không hề nhỏ cho các công ty môi giới nên nhiều người đã chọn con đường XKLĐ “chui”.

Xuất ngoại theo lối này vừa không mất thời gian để đào tạo, ít tốn kém kinh phí (theo những người đã từng đi và trở về thì chi phí của một chuyến đi “chui” qua Trung Quốc mất khoảng từ 3-6 triệu đồng tiền Việt). Tuy nhiên, rủi ro mà người lao động gặp phải thì rất lớn, không những không được pháp luật nước sở tại bảo hộ, có khi còn bị đánh đập, ngược đãi, mất tiền, bị trấn cướp và thậm chí có trường hợp mất tích, bỏ mạng nơi xứ người.

Trước tình hình gia tăng tình trạng XKLĐ trái phép sang Trung Quốc nói riêng và các nước trong khu vực như Lào, Thái Lan trong thời gian gần đây, đặc biệt là xuất hiện thủ đoạn mới của tội phạm nhằm vào những người này đang cư trú bất hợp pháp ở nước ngoài để bắt cóc, tống tiền, mới đây Công an tỉnh Nghệ An đã có công văn báo cáo thủ đoạn phạm tội bắt cóc nhằm chiếm đoạt tài sản có yếu tố nước ngoài cho lãnh đạo Bộ Công an, các cục nghiệp vụ liên quan thuộc Bộ Công an để chỉ đạo hướng dẫn công tác đấu tranh, phòng ngừa.

Đại tá Nguyễn Mạnh Hùng – Thủ trưởng Cơ quan CSĐT Công an tỉnh Nghệ An cho biết: Để chủ động đấu tranh phòng ngừa với loại tội phạm này, Công an Nghệ An đã có công văn chỉ đạo công an các đơn vị địa phương tổ chức quán triệt thông báo thủ đoạn phạm tội bắt cóc chiếm đoạt tài sản; tuyên truyền rộng rãi về phương thức thủ đoạn hoạt động phạm tội để nhân dân nâng cao ý thức phòng ngừa, phối hợp điều tra xử lý tội phạm. Tuyên truyền, vận động nhân dân không đi XKLĐ bất hợp pháp ở nước ngoài.

Công an các đơn vị, địa phương tổ chức rà soát, thống kê số công dân đang đi XKLĐ bất hợp pháp tại Trung Quốc để kịp thời thông báo phương thức, thủ đoạn của tội phạm nêu trên cho thân nhân, gia đình biết, phối hợp đấu tranh, phòng ngừa. Đồng thời, trao đổi cho nhân thân đang lao động tại Trung Quốc biết và chủ động có biện pháp tự phòng ngừa, bảo vệ.

Thiếu tá Trần Đình Minh, Đội trưởng Đội Quản lý xuất cảnh, Phòng Quản lý xuất nhập cảnh Công an tỉnh Nghệ An cho biết: Chỉ riêng trong năm 2018, cơ quan chức năng đã phát hiện 1.800 trường hợp lao động xuất cảnh trái phép sang Trung Quốc. Đơn vị đã xử lý hành chính 422 trường hợp, chủ yếu qua Lào và Trung Quốc.

Trong khi đó, thông tin từ cơ quan An ninh điều tra cho biết, thời gian gần đây lợi dụng nhu cầu đi làm việc ở nước ngoài của người dân, đã xuất hiện một số đối tượng, đường dây đưa người sang Trung Quốc làm việc trái phép. Tuy nhiên, khi hoạt động này bị ngăn chặn, vô hiệu hóa thì có hiện tượng tự phát, đi theo người thân, bạn bè đang làm việc (cũng theo dạng bất hợp pháp) nên rất khó để kiểm soát và xử lý.

Thiên Thành
.
.