Không chừa bất cứ thủ đoạn nào (kỳ cuối)
Trong số những người bị cắn câu có Reda Hame – một kỹ thuật viên máy tính ở Paris đã được nhắc tới ở phần trước. Khi đến Syria tháng 6/2015, hắn hy vọng lật đổ Tổng thống Syria Bashar al-Assad nhưng thực tế, hắn đã chui trực tiếp vào đường dây dành cho các vụ tấn công ở nước ngoài của IS.
Huấn luyện cấp tốc
Trong cuộc phỏng vấn với một quản lý của IS ở Raqqa, Syria, Hame khiến tên này hài lòng với thông tin về mình. Vài ngày sau, một người đàn ông bịt mặt gọi Hame ra ngoài, nói hắn nằm lên thùng xe tải và phủ vải nhựa lên. Hắn được dặn không nhìn ra ngoài. Tên lái xe chính là Abaaoud – khi đó là tên khủng bố bị truy nã gắt gao nhất châu Âu.
 |
| Tên Abaaoud. |
Khi lái xe qua vùng nông thôn Syria, tên kiến trúc sư tương lai của vụ khủng bố Paris giải thích với Hame rằng nếu hắn đối mặt với kẻ thù của đạo Hồi một mình, hắn sẽ được thưởng gấp đôi trên thiên đường. Hắn bảo Hame: “Hãy tưởng tượng một buổi nhạc rock ở một nước châu Âu, nếu được trao vũ khí, anh có sẵn sàng bắn vào đám đông không?”. Khi Hame trả lời chỉ muốn lật đổ ông Assad, Abaaoud trở nên cộc lốc rằng Hame may mắn vì được cử về nước để thực hiện sứ mệnh thay vì ở lại Syria chiến đấu trong bom đạn.
Sau này, khi IS tung video công bố hình ảnh 8 trong 10 tên tấn công Paris thời các tên này vẫn ở Syria và Iraq, các điều tra viên xác định video được ghi hình từ tháng 2 đến 9/2015. Điều đó cho thấy vụ tấn công Paris được chuẩn bị hàng tháng trước đó. Abaaoud vừa chuẩn bị cho vụ Paris, vừa tuyển mộ, tập huấn Hame và các tên khác cho các vụ tấn công chớp nhoáng, nhỏ lẻ.
Buổi tập huấn Hame diễn ra ở vị trí cách Raqqa 30 phút lái xe, trong một biệt thự được Abaaoud gọi là lớp học. Ở đó, Hame được dạy cách sử dụng súng trường. Khi thử, Hame đã bị kẹt ngón tay cái và bị thương. Hắn bị Abaaoud bắt làm đi làm lại cho đến khi thành thạo.
Ngày hôm sau, Abaaoud đưa Hame ra công viên rải đầy cỏ khô trên mặt đất để tập bắn mục tiêu và liên tục cáu giận vì Hame thiếu kỹ năng. Hắn bắt Hame tập nhiều đến mức cỏ bắt lửa.
Ngày thứ ba và ngày cuối cùng huấn luyện, Hame dường như khiến người hướng dẫn mất kiên nhẫn hơn. Khi được lệnh ném lựu đạn vào bóng người đang di chuyển trên tường một tòa nhà bỏ hoang, Hame do thiếu kinh nghiệm và ngột thở trong hơi nóng đã ném quá gần và bị thương. Khi nhìn thấy Hame chảy máu, Abaaoud mới dịu xuống và đưa hắn tới bệnh viện băng bó.
Ban đêm, Hame được thả xuống một căn hộ ở Raqqa cùng với vài người nói tiếng Pháp. Trong căn hộ có một phòng vũ khí với hàng chồng đai đánh bom tự sát, hàng thùng thuốc nổ, áo bảo vệ cơ thể và ủng chiến đấu. Hame được ghép cặp với một người đã được huấn luyện 8 tháng và cùng về châu Âu với người này. Nếu Hame vụng về với vũ khí thì lại thành thạo với máy tính. Đây là lý do Hame được chọn.
Bảo mật
Giai đoạn huấn luyện cuối cùng của Hame diễn ra tại một quán cà phê Internet ở Raqqa. Một chuyên gia máy tính của IS đưa cho Hame một chìa khóa USB, trong đó chứa CCleaner, một chương trình dùng để xóa lịch sử trực tuyến của người dùng trên một máy tính cùng chương trình mã hóa TrueCrypt phổ biến thời đó và chưa bị bẻ khóa.
Trước đó hơn một năm rưỡi, Ibrahim Boudina – người sẽ là thủ phạm đánh bom ở Cannes, đã hì hục xóa lịch sử tìm kiếm ba ngày trước đó của mình. Tuy nhiên, do hắn non tay, cảnh sát vẫn khôi phục được. Họ phát hiện Boudina đang tìm hiểu cách kết nối Internet thông qua một đường hầm an toàn và cách đổi địa chỉ IP. Qua các đoạn trao đổi trên Facebook, cảnh sát biết hắn thề trung thành với IS và định tấn công lễ hội hóa trang hàng năm ở Riviera tại Pháp.
Với Hame thì khác, hắn được IS hướng dẫn nghiêm ngặt về cách liên lạc. Sau khi dùng TrueCrypt, hắn sẽ phải tải tập tin nhắn mã hóa vào khu vực lưu dữ liệu ở Thổ Nhĩ Kỳ, từ đó, cấp trên của hắn ở Syria sẽ tải xuống. Hắn được dặn không gửi bằng thư điện tử để tránh để lại dấu vết.
Tên kỹ thuật viên IS dặn Hame một điều: Ngay khi về châu Âu, cần mua ngay một chìa khóa USB nữa và chuyển chương trình mã hóa vào đó rồi vứt cái cũ đi. Hame đã thực hiện đúng như vậy khi tới Prague.
Abaaoud còn tập trung vào việc bảo mật điện thoại di động. Hắn ghi số của một chiếc điện thoại Thổ Nhĩ Kỳ mà hắn nói sẽ bỏ lại trong một tòa nhà ở Syria, gần biên giới Thổ Nhĩ Kỳ để có thể bắt được sóng di động của Thổ Nhĩ Kỳ. Abaaoud hẳn nghĩ rằng các điều tra viên nhiều khả năng sẽ theo dõi các cuộc gọi từ châu Âu tới các số điện thoại Syria và không để ý tới các cuộc gọi tới Thổ Nhĩ Kỳ. Cạnh số điện thoại, hắn ghi chữ “Dad” rồi đưa cho Hame.
 |
| Chương trình TrueCrypt. |
Sau đó, Hame được hướng dẫn về Paris, đi theo lịch trình của một khách du lịch nghỉ hè: tới Istanbul, dành vài ngày dạo phố trong quận nhiều khách du lịch quanh quảng trường Taksim; sau đó bay tới Prague và mua một thẻ SIM điện thoại CH Séc; thuê phòng khách sạn, giả vờ làm khách du lịch và gọi nhỡ vào số điện thoại Thổ Nhĩ Kỳ của Abaaoud bỏ lại ở gần biên giới. Từ đó, Abaaoud sẽ biết được tiến triển công việc của Hame đến đâu. Cứ mỗi chặng dừng chân, Hame sẽ phải lặp lại quy trình trên. Hắn sẽ dừng chân ở Amsterdam, Brussels rồi về Paris bằng tàu hỏa. Một khi các lãnh đạo IS biết Hame đã về Paris, họ sẽ dùng mã hóa để chỉ thị thêm.
Đó là kế hoạch được vạch ra. Kế hoạch đó bắt đầu được thực thi vào sáng 12/6, khi Abaaoud đưa Hame và đồng bọn tới biên giới Thổ Nhĩ Kỳ. Cả hai đều có chìa khóa USB và TrueCrypt. Mỗi tên có 4 tờ 500 euro. Cả hai đều có nhiệm vụ giống nhau – tấn công một mục tiêu mềm ở châu Âu – nhưng sẽ phải đi theo hai hướng khác nhau, trong đó Hame về Pháp còn tên kia tới Tây Ban Nha.
Tuy nhiên, đồng bọn của Hame đã bị bắt sau khi bay tới Tây Ban Nha và khi bị thẩm vấn, hắn khai cả kế hoạch của Hame. Sau khi được thông báo, cảnh sát Pháp lần theo Hame tới nhà của mẹ hắn ở Paris. Đằng sau ghế bành, họ tìm thấy USB của IS gửi, một mẩu giấy ghi tên người dùng và mật khẩu truy cập True Crypt. Họ đã bắt Hame và thẩm vấn hắn tháng 8/2015, gần ba tháng trước khi xảy ra vụ tấn công đẫm máu nhất lịch sử Pháp.
Hame đồng ý hợp tác với các điều tra viên và xác nhận IS muốn tấn công châu Âu và đã chọn một nhà hát để tấn công. Tuy nhiên, Hame không biết nhiều thông tin để khai báo, như tên hay quốc tịch những đồng bọn IS mà hắn đã gặp vì chúng chỉ được giới thiệu với nhau bằng mật danh.
Hai âm mưu nhỏ nữa của Abaaoud quanh thời điểm đó có kết cục không khá hơn vụ của Hame. Tên Sid Ahmed Ghlam được Abaaoud giao nhiệm vụ nổ súng vào một nhà thờ ở Villejuif, miền nam Paris. Thay vì bắn người khác, hắn lại bắn phải chân mình. Còn một kẻ tên là Ayoub El Khazzani bị hành khách đi tàu ngăn chặn sau khi vũ khí của hắn bị kẹt lúc tìm cách xả súng trên chuyến tàu cao tốc Thalys hồi tháng 8/2015.
Mặc dù thất bại nhưng các âm mưu đó đã khiến lực lượng chống khủng bố phải tản ra, căng mình trong nhiều tháng trước vụ khủng bố Paris. Chánh án chống khủng bố của Pháp, ông Marc Trevidic nói: Các vụ này khiến toàn bộ cơ quan an ninh của chúng tôi thấp thỏm. Chúng như một màn khói che giấu, giúp khủng bố bình tĩnh chuẩn bị kế hoạch.
Thuốc nổ “kiểu IS”
Một trong những dấu hiệu rõ nhất cho thấy năng lực tấn công khủng bố của IS ngày càng mạnh là việc chúng thành công trong chế tạo và sử dụng bom chứa chất triacetone triperoxide (hay còn gọi là TATP). Chất nổ dạng bột màu trắng này được tìm thấy trong đai bom liều chết của những kẻ tấn công Paris và trong hành lý của thủ phạm đánh bom Brussels cũng như trong hai âm mưu khác của IS năm 2014 và 2015.
 |
| Một trong những kẻ tấn công Paris đang tập bắn. |
Ngoài IS, al-Qaeda cũng liên tục thử nhưng phần lớn thất bại trong triển khai bom TATP. TATP đã trở thành thứ thuốc nổ hữu ích của khủng bố ở châu Âu vì các thành phần chính là acetone và hydrogen peroxide có thể dễ dàng tìm thấy trong các loại thuốc đánh bóng móng tay và tẩy lông.
Tuy nhiên, dù thành phần dễ tìm nhưng TATP lại khó làm vì các thành phần trên không ổn định khi bị trộn với nhau và có thể dễ dàng phát nổ nếu bị xử lý không đúng cách. Trong vòng hai năm qua, các tay súng IS đã tìm cách để giải quyết vấn đề này.
Ba quả bom tìm thấy trong tòa nhà Boudina gần thành phố Cannes năm 2014 là lon nước ngọt chứa chất nổ và được dán băng dính đen. Dù Boudina pha chế thành công nhưng hắn vẫn chật vật tìm cách kích nổ. Hắn đã nhét một sợi dây tóc đèn vào từng lon dùng để làm cầu chì. Tuy nhiên, khi kiểm tra thông tin tìm kiếm của hắn trên máy tính trước khi bị bắt, các điều tra viên phát hiện hắn không biết cách làm bộ phận cuối cùng. Hắn đã tìm kiếm “cách làm kích nổ từ xa”, “kích nổ bằng điện thoại di động” và “mua pháo hoa ở đâu”.
Trái lại, nhóm được cử từ Syria tới Paris để thực hiện vụ tấn công hồi tháng 11/2015 đã biết cách làm trọn vẹn và kích nổ một quả bom TATP. Hai tháng trước vụ tấn công, kẻ chịu trách nhiệm hậu cần cho các tên khủng bố là Salah Abdeslam đã dừng chân tại một hiệu bán pháo hoa ở đông bắc Paris để mua một thiết bị dùng để kích nổ pháo hoa từ xa. Người bán hàng cho biết Abdeslam khác những người khác ở chỗ không hỏi chút nào về cách sử dụng thiết bị.
Abdeslam được cho là người tham gia trực tiếp duy nhất vụ tấn công Paris còn sống sót và đã bị bắt tuần trước ở Bỉ sau một đợt truy quét toàn châu lục. Dưới sự giúp đỡ của Abdeslam, những tên khủng bố đã kích nổ thành công đai thuốc nổ ở 7 địa điểm tại Paris. Ông Michale Marks, một đặc vụ nghỉ hưu thuộc Cơ quan Điều tra Hình sự Hải quân nhận định: “Để có thể chế tạo an toàn và kích nổ liên tục, khủng bố phải thực hiện có tổ chức. Điều đó cho thấy chúng có cả mạng lưới”.
Mạng lưới đó tỏa ra như mạng nhện khắp châu Âu với ít nhất hơn một chục tòng phạm nữa, trong đó có một ổ trú tại một căn hộ ở khu Schaerbeek thuộc Brussels, nơi mà hai nhóm thành viên IS khác đã chuẩn bị bom để kích nổ tại sân bay Brussels và ga tàu điện ngầm.
Nhiều tuần trước vụ nổ bom, chủ tòa nhà đã để ý thấy có mùi nồng nặc bốc lên khi bọn khủng bố pha trộn và lưu trữ TATP. Tuy nhiên, người này đã không báo cảnh sát trước vụ nổ.
Mỗi đai bom sử dụng ở Paris hồi tháng 11 có khoảng nửa kg TATP. Còn lượng thuốc nổ dùng ở sân bay Brussels và ga tàu điện ngầm ở Bỉ nặng từ 13 đến 26 kg. Điều đó cho thấy IS đã đạt được thành tựu mới trong chế tạo thuốc nổ vì số lượng TATP càng lớn thì nó càng không ổn định.
Các vụ tấn công ở Bỉ lẽ ra đã tệ hơn. Bên trong căn hộ của bọn khủng bố còn rất nhiều thành phần dùng để chế bom: hơn 150 lít acetone và hơn 30 lít hydrogen peroxide cùng một vali đựng gần 114 kg TATP. Có một điều mà bọn khủng bố không nghĩ tới là chiếc taxi chúng gọi để đi tới sân bay chỉ có đủ chỗ cho ba chiếc vali, vì thế chúng bỏ lại một chiếc trong nhà.
Tài xế taxi cho biết ba người lên taxi không cho ông giúp dỡ hành lý xuống và trên cả quãng đường tới sân bay, họ ngồi trong trạng thái im lặng căng thẳng. Tài xế đã ngửi thấy một thứ mùi nồng nặc tỏa ra từ cốp xe.
