Nóng chuyện buôn lậu trên Đường số 9

Một người dân cho biết, từ lâu, một góc cửa khẩu quốc tế Lao Bảo đã trở thành đất sống của hàng trăm con người hành nghề "ngân hàng di động" như thế… 

Từ cửa khẩu quốc tế Lao Bảo đi chừng 10 phút bằng xe gắn máy, chúng tôi đã có mặt ở chợ Ka-Rôn, một phố chợ nhỏ thuộc huyện Sê-Pôn, tỉnh Savanakhet, Lào. Từ nhiều năm qua, Ka-Rôn là điểm tập kết hàng hóa, là nơi giao lưu, trao đổi, mua bán của những cư dân đến từ vùng biên giới của hai nước Việt - Lào.

Chúng tôi tìm đến nhà anh Th. một người Việt mang quốc tịch Lào, từng nhiều năm lăn lộn buôn bán ở vùng giáp ranh biên giới. Anh Th. đã rất nhiệt tình giúp đỡ và tự nguyện lái xe đưa chúng tôi đến "tận mục sở thị" tổng kho hàng hóa được tập kết trên đất Lào, trước khi xuống thuyền để thẩm lậu vào thị trường Việt Nam qua hàng trăm con đường tiểu ngạch nằm dọc theo dòng sông Sê-Pôn.

Từ trên quốc lộ, chúng tôi dễ dàng quan sát kho chứa hàng hóa này, thế nhưng, phải vào vai người xin làm cửu vạn do anh Th. dẫn đến, chúng tôi mới tiếp cận được bên trong khu vực kho. Toàn bộ kho có diện tích khoảng gần 1 ha, nằm ngay trên bờ sông Sê-Pôn và cách cửa khẩu Lao Bảo - Đen Sa Vẳn non 2 cây số.

Những mặt hàng chủ yếu ở đây là: thuốc lá Jet, Hero, 555, đường, nước tăng lực Redbull, mỳ chính, vành xe Honda, rượu ngoại, bia Heineken và mỹ phẩm… tất cả đều được nhập vào Thái Lan, rồi quá cảnh sang Lào (mượn đường của Lào - NV) để vận chuyển về tập kết tại kho bên sông Sê-Pôn, trước khi bán sang Việt Nam cho các tư thương…

Tại kho chứa hàng nằm bên kia biên giới, mỗi ngày có hàng trăm con người mang quốc tịch Lào và Việt Nam đến đây để làm việc. Trong số đó có những viên chức trong các ngành quản lý xuất nhập khẩu hàng hóa của nước bạn Lào, thường xuyên ứng trực để thực hiện nhiệm vụ kiểm tra hàng hóa xuất kho (những mặt hàng dù không được buôn bán trên lãnh thổ Lào, nhưng khi xuất kho từ Lào để bán cho tư thương Việt Nam vẫn được kiểm soát theo thủ tục quy định).

Một số khác khá đông là những người làm thuê, họ gồm những bộ phận bốc vác, sắp xếp hàng vào kho; vận chuyển hàng từ kho xuống bến thuyền; xếp hàng lên thuyền cho các chủ hàng vận chuyển về bên kia biên giới phía Việt Nam.

Một bộ phận quan trọng khác là đội ngũ những người ghi toa hàng; đây là những người quản lý số lượng hàng hóa mỗi ngày bán cho những chủ hàng phía Việt Nam sang, thống kê lượng hàng bán cho mỗi chủ hàng theo tháng, quý, năm (tất cả các chủ hàng sau một năm cộng sổ, nếu mua càng nhiều hàng từ kho này thì số tiền thưởng sẽ càng nhiều.

Hàng lậu bị các cơ quan chức năng tỉnh Quảng Trị bắt giữ.

Những năm trước đây, chủ hàng mua 1 thùng thuốc lá Jet (500 gói) sẽ được thưởng 4USD; nhưng đến thời điểm này, mua 1 thùng chỉ được thưởng 1,5USD. Ngoài ra, những người ghi toa hàng còn có nhiệm vụ thu tiền hàng để giao nộp cho phía bán hàng.

Loại hàng được các tư thương mua nhiều nhất vẫn là thuốc lá Jet. Theo giải thích của một chủ hàng: Thuốc Jet có nhiều người mua vì lợi nhuận cao, nhẹ nên dễ vận chuyển, vả lại trước đây mặt hàng này có thể mua nợ tại kho của người bán. Mua hàng này còn có thưởng, thậm chí khi thẩm lậu vào thị trường Việt Nam nếu bị lực lượng chức năng thu giữ sẽ được phía bán hàng xem xét đền bù.

Những người vận chuyển thuốc lá Jet cho các chủ hàng từ các bến thuyền đến nơi tập kết bằng xe Honda ôm, khi gặp tai nạn do phóng nhanh vượt ẩu cũng được phía bán hàng xem xét để hỗ trợ bằng… thuốc lá Jet. Người bị thương nặng có thể được biếu 3 - 4 thùng thuốc Jet (mỗi thùng 500 gói); người bị nhẹ thì theo đó mà giảm dần.

Ở bến thuyền Ka-Rôn trên đất Lào vào những giờ cao điểm tức là rạng sáng hoặc chiều tối, khi các lực lượng kiểm soát phía Việt Nam ngơi nghỉ thì có đến hàng chục chiếc thuyền ra vào để vận chuyển hàng cho các tư thương.

Nhận hàng từ một bến thuyền trên đất Lào, những chiếc thuyền máy liên tục chuyển hàng về các bến thuyền nằm rải rác dọc sông Sê-Pôn thuộc địa bàn huyện Hướng Hóa (Quảng Trị) như: Bến thuyền Duy Tân; Tân Kim nằm trên địa bàn xã Tân Phước. Bến thuyền Tân Thành hay còn gọi là bến Nại Cửu ở xã Tân Thành.

Bến thuyền Long An; Long Quy ở xã Tân Long (hai bến này hàng ngày hoạt động rất tấp nập vì các tư thương từ thị trấn Khe Sanh và xã Tân Lập cũng tập trung tại đây để đón hàng - NV).

Một tư thương có thâm niên buôn lậu thuốc lá Jet trên địa bàn cho biết, thời kỳ cao điểm, mỗi ngày các đầu nậu lớn như: vợ chồng Trung - Hóa; vợ chồng Cầu - Lành ở Tân Phước; ông Vũ ở Tân Thành; ông Cảnh ở Tân Lập; bà Bưởi ở Tân Long và một số tư thương khác mua từ kho bên Lào khoảng 3.000 thùng thuốc Jet.

Trong lượng lớn thuốc lá Jet mỗi ngày thẩm lậu vào thị trường Việt Nam, các tư thương cho biết có một lượng không nhỏ thuốc lá Jet loại 2 (tức là loại thuốc lá Jet có chữ in trên bao bì mờ hơn so với thuốc lá Jet loại 1.

Giá cả của hai loại thuốc Jet này cũng chênh lệch nhau rất nhiều. Loại 1 có giá từ 7.300 - 8.300 VND/gói; trong khi đó thuốc lá Jet loại 2  giá chỉ giao động từ 2.600 - 3.000 VND/gói. Và đương nhiên, người tiêu dùng không mấy am tường về thuốc lá Jet sẽ phải chấp nhận mua với mức giá cao cho dù đó là thuốc Jet loại nào.

Mỗi ngày, trên tuyến Quốc lộ 9, có hàng trăm lượt xe khách loại 12 chỗ, 24 chỗ và 50 chỗ ngồi xuôi ngược, chủ yếu chở dân buôn lậu từ thị xã Đông Hà, Huế đến các thị trấn Khe Sanh, Lao Bảo và các xã Tân Lập, Tân Long, Tân Thành, Tân Phước của huyện Hướng Hóa (Quảng Trị) để mua thuốc lá Jet và các mặt hàng nhập lậu khác.

Số con buôn này chỉ mua bán với số lượng từ 1.000 gói trở xuống. Họ xé nhỏ từng cây thuốc Jet để cho vào tay nải cột lên người nhằm tháo chạy hoặc gùi bằng cách đi bộ cắt rừng ở những điểm có lực lượng chức năng chốt chặn. Vì vậy, người dân ở dọc theo tuyến Quốc lộ 9 gọi họ là "dân cua rạm" hay là "dân rôbốt".

Trao đổi với chúng tôi, Thiếu tá Nguyễn Văn Hồng - Phó đồn trưởng nghiệp vụ của Đồn Biên phòng Cửa khẩu quốc tế Lao Bảo cho biết: Tình hình buôn lậu hiện nay trên địa bàn đã giảm nhiều so với thời kỳ trước. Được như vậy là do đơn vị thường xuyên phối hợp với các lực lượng chức năng trên địa bàn, thường xuyên tổ chức lực lượng tuần tra, ứng trực để đấu tranh rất quyết liệt với các đối tượng buôn lậu.

Tuy nhiên, một khi chúng ta đánh rát thì dân buôn lậu cũng có nhiều mánh khóe để đối phó như việc họ tổ chức canh chừng giờ giấc tuần tra, kiểm soát của anh em, họ xé lẻ hàng hóa rồi thuê cửu vạn gùi cõng qua biên giới vào lúc đêm khuya.

Thoạt trông vào bức tranh bố phòng của các lực lượng chống buôn lậu trên chiều dài 83 cây số của Quốc lộ 9, nhiều người vẫn hồn nhiên bảo rằng sẽ khó có kẽ hở nào để cho thuốc lá Jet và nhiều loại hàng nhập lậu khác có đường theo các con buôn chảy về xuôi.

Thế nhưng, trên thực tế từ nhiều năm qua tình hình không phải thế. Thuốc lá Jet và nhiều mặt hàng khác vẫn theo chân con buôn đổ về xuôi như thác lũ; và con số những vụ bắt giữ hàng nhập lậu mỗi năm cũng chỉ dừng lại ở con số là có bắt... Điều đáng phải suy ngẫm hơn là số con buôn bị bắt giữ hàng lậu khi mua bán vận chuyển trên địa bàn này đa phần cũng chỉ là… "dân cua rạm", nhỏ lẻ là chính. 

Bằng chứng thuyết phục nhất về vấn đề này là các lực lượng Quản lý thị trường; Cảnh sát giao thông và Cảnh sát điều tra tội phạm về trật tự kinh tế và chức vụ của các tỉnh Thừa Thiên - Huế; Đà Nẵng; Quảng Nam; Quảng Ngãi; Bình Định; Khánh Hòa… vẫn thường xuyên bắt giữ những chuyến xe khách, xe tải vận chuyển thuốc lá Jet có nguồn gốc từ Quảng Trị với số lượng lớn.

Hiện nay các cơ quan chức năng đang đẩy mạnh công tác tuần tra kiểm soát các địa bàn trọng điểm thường xảy ra hoạt động buôn lậu như tuyến biên giới, hai bên cánh gà cổng B, tuyến Quốc lộ 9, trên biển, và chú trọng công tác tuyên truyền, giáo dục, nâng cao nhận thức cho người dân, góp phần thực hiện có hiệu quả công tác đấu tranh chống buôn lậu, gian lận thương mại và hàng giả.