Tù nhân thụ 2 án tử hình được trả tự do sau 30 năm

Lật lại hồ sơ vụ án vào các ngày 25/2 và 2/7/1985, đã xảy ra 2 vụ đánh cướp tiệm thức ăn nhanh khác nhau cùng nằm trên địa bàn thành phố Birmingham, tiểu bang Alabama khiến 2 người quản lý nhà hàng là John Davidson và Thomas Wayne Vasona bị bắn chết. Kết quả điều tra của cả 2 vụ án mạng này đều không có bất cứ nhân chứng nào nhìn thấy tận mắt, cũng như không tìm thấy chứng cứ dấu vân tay của đối tượng để lại hiện trường, khiến cảnh sát gặp khó khăn trong việc truy tìm các thủ phạm đích thực...

Tiếp đó, ngày 25/7/1985, một nhà hàng ở thị trấn Bessemer cũng thuộc tiểu bang Alabama đã bị đánh cướp. Người quản lý nhà hàng tuy bị bắn trọng thương, nhưng vẫn "ngờ ngợ xác nhận" hung thủ chính là A. Hinton, qua số ảnh nghi phạm mà cảnh sát cho xem lúc nạn nhân còn nằm ở phòng hậu phẫu, mổ lấy các đầu đạn ra khỏi cơ thể.

Cảnh sát dẫn giải nhân viên kế toán A. Hinton (trái) đến phòng xử án cuối tháng 8/1985.

A. Hinton 29 tuổi, nhân viên kế toán bị tống giam, bất chấp nhiều nhân chứng có mặt đều ra sức phản đối, khẳng định rằng vào thời điểm diễn ra vụ cướp A. Hinton đang làm việc tại một nhà kho đông lạnh khép kín ở một trang trại trồng rau củ nằm cách hiện trường 24km. Sau khi tiến hành khám xét các địa điểm có liên quan tới kẻ thủ ác, cảnh sát đã phát hiện và thu giữ một khẩu súng lục kiểu cũ, được giấu kín đáo trong phòng ngủ của A. Hinton. Tang vật được gửi đến cơ quan giám định vũ khí của tiểu bang Alabama, với kết quả cho biết đó chính là khẩu súng được sử dụng trong cả 3 vụ án nói trên.

Trong quá trình xử án, tuy nghi phạm A. Hinton liên tục kêu oan trước vành móng ngựa, cũng như tố giác bị nhục hình, bị ép cung, nhưng bồi thẩm đoàn vẫn đồng nhất tuyên phạt Hinton 2 bản án tử hình “để làm gương”. Trường hợp A. Hinton trở thành phạm nhân duy nhất thụ 2 mức án tử hình tại Alabama  và bị biệt giam ở khu xà lim cấm cố suốt 30 năm qua.

Về phần mình, luật sư David Barber biện hộ cho bị cáo A. Hinton không chấp thuận bản án oan nghiệt tuyên phạt thân chủ của ông, một công dân lương thiện chưa từng có bất cứ tiền án, tiền sự nào. Năm 2004, nhân vụ việc của A. Hinton được xem xét lại theo luật định sau 20 năm kết án, luật sư D. Barber đã trưng ra một bằng chứng mang tính thuyết phục, cho thấy khẩu súng lục là tang vật duy nhất liên quan tới vụ án không thể sử dụng để bắn chính xác được, bởi hệ thống lên đạn cơ học do gỉ sét quá lâu nên có bắn 10 phát may ra chỉ 1 phát trúng đích ở cự ly gần; trong khi cáo trạng lại khẳng định bị cáo A. Hinton đã dùng khẩu súng này thực hiện 3 vụ trấn cướp, cách nhau trong vòng vài tháng làm sao mà súng lâm vào tình trạng hoen gỉ được?!

Khoảnh khắc tử tù A. Hinton được tuyên bố trả tự do.

Trước đó, luật sư D. Barber đã tìm mọi cách mượn được khẩu súng tang chứng, rồi đem đến Cơ quan Thẩm định Đường đạn học thuộc Bộ Quốc phòng Mỹ để trưng cầu kết quả giám định. Kết quả thẩm định xác nhận đó là một khẩu súng lục cá nhân do Đức sản xuất trong Thế chiến II, không đăng ký sử dụng nên có thể được đưa lậu vào Mỹ với mục đích cất giữ làm đồ lưu niệm,  và kết luận về đường đạn học ở mức không chính xác. Tuy nhiên, các công tố viên ở Alabama đã cự tuyệt đối với chứng cứ mà luật sư Barber trưng ra,

Không nản chí, luật sư D. Barber liên tục gửi đơn khiếu nại lên mọi cấp tư pháp đề nghị minh oan cho tử tù "kép" A. Hinton: Tòa án thành phố Birmingham, Tòa án quận Jefferson quản lý địa bàn Birmingham, Tòa án tiểu bang Alabama , Tòa án Tối cao Liên bang. Cuối cùng vào ngày 1/4 vừa qua, Tòa án Tối cao Mỹ đã ra phán quyết trả tự do ngay lập tức cho tử tù A. Hinton.

... và gặp lại người thân.

Vào ngày 3/4, ông Luther Johnson Strange, Tổng chưởng lý tiểu bang Alabama, đã đi cùng nữ thẩm phán Laura Petro, Chánh Tòa Hình sự phụ trách quận Jefferson là nơi mà A. Hinton đăng ký thường trú trước khi bị bắt giam, đã đến tận Nhà tù Trung tâm của tiểu bang Alabama trao quyết định phóng thích vô điều kiện cho người tử tù lâu năm này. A. Hinton là người bị án tử hình thứ 152 được minh oan trong vòng 40 năm qua ở Mỹ, cũng là tử tù thứ 6 được trả tự do tại tiểu bang Alabama trong thời gian tương tự.

Nhân vụ tử tù A. Hinton được tha bổng sau 30 năm bị biệt giam, giáo sư  Bryan Stevenson của Trường đại học Luật New York, cũng là nhà sáng lập kiêm Giám đốc điều hành Quỹ Sáng kiến Bình đẳng Tư pháp (EJI), một tổ chức phi lợi nhuận đóng ở thành phố Montgomery, là nơi chuyên cung cấp đại diện pháp lý miễn phí cho các bị cáo nghèo, cũng như các tù nhân có thể đã bị xử án oan ức khác, nói rằng: "Điều khó hiểu là hầu hết các tử tù được minh oan trong thời gian qua đều là người Mỹ da màu, chứng tỏ sự kỳ thị chủng tộc vẫn ăn sâu bén rễ trong giới quan tòa da trắng. Đặc biệt là với các trường hợp nghèo khó, không có sự trợ giúp pháp lý đầy đủ, song hành với sự vô cảm của người cầm cân nảy mực đã dẫn đến các phiên xử đầy bất công".