Vai trò của tình báo Anh trong chương trình tra tấn của CIA

• Bí mật về chương trình tra tấn của CIA: Sắt thép cũng tan chảy
• Bí mật về chương trình tra tấn của CIA: Hai ông “vua tra tấn”2
• Cuộc chiến quanh báo cáo tra tấn của CIA: Cuộc chiến nước rút

Tờ The Guardian hôm 28-6 cho biết, hai báo cáo công bố cùng ngày đã phơi bày những cáo buộc rất đáng ngại, theo đó hai cơ quan tình báo MI-5 và MI-6 đã tham gia hàng trăm cuộc tra tấn và hàng chục vụ luân chuyển tù nhân sau 11-9.

Trong các báo cáo, PISC nói rằng các cơ quan tình báo vừa được nêu tên đã biết rõ ngay từ đầu việc người Mỹ và một số quốc gia khác đã dùng nhục hình tra tấn các nghi can khủng bố nhưng vẫn làm ngơ và chấp nhận tham gia. PISC đã dẫn ra 2 trường hợp cụ thể minh chứng rằng người của tình báo Anh đã “trực tiếp tham gia tra tấn do người khác chủ trì”. Một trong hai vụ tra tấn này hiện đang được Sở Cảnh sát đô thị London tiến hành điều tra, vụ còn lại cũng đang chuẩn bị điều tra.

Cựu Bộ trưởng Ngoại giao Anh, ông  Jack Straw.

Một cái tên nổi cộm đã được nêu ra trong báo cáo, đó là ông Jack Straw, Ngoại trưởng Anh giai đoạn 2001-2006. Ông Straw sẽ phải trả lời thẩm vấn của các nhà điều tra để làm sáng tỏ việc ông biết được bao nhiêu về việc để cho tình báo Anh tham gia các hoạt động tra tấn và luân chuyển tù nhân khủng bố.

Thời điểm đó, thông tin về các hoạt động tra tấn và luân chuyển nghi can khủng bố đã được đưa tràn ngập trên truyền thông trong nước và quốc tế, vì thế người ta tin rằng không lý gì ông Straw không biết được chuyện này, và tại sao ông không yêu cầu tình báo Anh báo cáo nhanh cho ông. Một đoạn quan trọng trong báo cáo của PISC đã ghi rõ rằng thời điểm đó MI-6 đã “xin ý kiến” và “được sự cho phép của Bộ trưởng Ngoại giao” trước khi dùng tiền ngân sách chi cho việc thuê máy bay tham gia luân chuyển tù nhân.

Bên cạnh ông Straw, PISC còn nhắc đến cựu Bộ trưởng Nội vụ cùng thời điểm là David Blunkett và hai cựu quan chức cao cấp của tình báo Anh, nhưng ủy ban này đã không thể triệu tập họ để thẩm vấn.

Một trong hai báo cáo cho biết, tình báo Anh tham gia hoạt động tra tấn tù nhân nghi can khủng bố trong thời gian dài, từ năm 2001 đến 2010. Báo cáo cho biết, trong 13 vụ việc, người của tình báo Anh đã chứng kiến ngay từ đầu tù nhân bị hành hạ, tra tấn lấy cung, 25 vụ việc trong đó người của tình báo Anh được các tù nhân kể lại việc mình bị hành hạ, tra tấn như thế nào và 128 vụ việc các sĩ quan tình báo Anh được các đồng nghiệp và điệp viên Anh ở nước ngoài thông tin lại về việc tra tấn, ngược đãi tù nhân.

Báo cáo khẳng định có 232 trường hợp người của tình báo Anh vẫn tiếp tục cung cấp các câu hỏi để thẩm vấn và cung cấp thông tin tình báo phục vụ công tác khảo cung tù nhân mặc dù biết rằng tù nhân đó đã bị tra tấn. Hàng trăm trường hợp khác các cơ quan tình báo Anh nhận được thông tin từ các cơ sở tình báo Anh ở nước ngoài gửi về báo cáo những vụ việc tra tấn tù nhân.

Báo cáo của PISC cũng dẫn ra một số trường hợp các cơ quan tình báo Anh đã trực tiếp hoặc gián tiếp đề xuất cung cấp tài chính cho việc thuê máy bay vận chuyển tù nhân trong chương trình luân chuyển tù nhân nghi can khủng bố của CIA. Có 28 trường hợp cả hai cơ quan tình báo MI-5 và MI-6 đã gợi ý, lên kế hoạch hoặc đồng ý yêu cầu tham gia hoạt động luân chuyển tù nhân của CIA.

Trụ sở Cơ quan tình báo MI-6.

Thêm 22 trường hợp MI-5 và MI-6 cùng cung cấp thông tin tình báo để trợ giúp cho hoạt động luân chuyển tù nhân, hàng chục vụ khác hai cơ quan này đã không có hành động gì để ngăn chặn luân chuyển tù nhân. Báo cáo cũng kết luận, các quan chức tại tổng hành dinh hai cơ quan tình báo biết rõ về các vụ tra tấn tù nhân của CIA nhưng cố tình không quan tâm.

Chủ tịch PISC Dominic Grieve cho rằng, trong quá trình điều tra, PISC đã không thể tiếp cận được một số cá nhân chủ chốt trong hai cơ quan tình báo MI-5 và MI-6 và cả cựu Bộ trưởng Nội vụ Blunkett (Grieve cho rằng do Thủ tướng May ngăn cản) nên ủy ban của ông không thể sớm kết thúc cuộc điều tra vì vẫn còn nhiều thông tin quan trọng cần được bổ sung để làm sáng tỏ mọi vấn đề liên quan để công chúng biết những gì họ có quyền được biết.

Như vậy, trong thời gian tới, nếu PISC tiếp tục cuộc điều tra thì chắc chắn sẽ phải triệu tập cho được ông Blunkett và các quan chức chủ chốt ở hai cơ quan tình báo MI-5 và MI-6. PISC sẽ phải yêu cầu hai ông Blunkett và Straw trả lời những câu hỏi về vai trò, trách nhiệm của mình trong thời điểm xảy ra các vụ tra tấn tù nhân.

Báo cáo thứ nhất cũng đưa ra bằng chứng về việc các sĩ quan tình báo MI-6 và một sĩ quan quân đội Anh đã trực tiếp tham gia tra tấn tù nhân tại nhà tù bí mật bên trong căn cứ không quân Bagram ở Afghanistan.

Trước đây, các chứng cứ này đã bị chính phủ Anh từ chối cung cấp, nhưng sau đó đã đồng ý cung cấp cho PISC. PISC đã yêu cầu thẩm vấn các sĩ quan MI-6 này nhưng đã “bị chính phủ từ chối”. Trong khi đó, Sở Cảnh sát Anh (Scotland Yard) đã thẩm vấn một người, người còn lại cũng bị từ chối. Riêng vị sĩ quan quân đội tham gia vụ tra tấn đã giao cho quân đội điều tra, nhưng cuộc điều tra này đã dừng lại giữa chừng do MI-6 không hợp tác.

Báo cáo thứ hai cho rằng, vào thời điểm 2009-2010, nước Anh đã ban hành quy định hướng dẫn cách xử lý đối với tù nhân ở nước ngoài dành cho ngành tình báo, nhưng trên thực tế chẳng mấy ai quan tâm đến các hướng dẫn này.