Bí ẩn vụ giết người thời kỳ đồ đá đã có lời giải
Sọ của một người đàn ông Cioclovina từ lâu đã là một bí ẩn. Chiếc sọ này được tìm thấy trong năm 1941, thời Chiến tranh Thế giới thứ hai khi các thợ mỏ tìm phosphate trong một hang ở Transylvania, Romania.
Có niên đại cách đây 33.000 năm, Cioclovina là một trong những hộp sọ lâu đời nhất, hoàn chỉnh nhất của người hiện đại ban đầu sống ở châu Âu trong giai đoạn Upper Palaeolithic (giai đoạn cuối thời kỳ Đồ đá cũ). Hộp sọ của người Cioclovina này đang được cất tại bộ sưu tập hóa thạch học động vật có xương sống tại Phòng thí nghiệm Hóa thạch học, Đại học Bucharest (Romania).
 |
| Hộp sọ với nhiều vết nứt của người Cioclovina. |
Một điều mà những người tìm ra hộp sọ lúc bấy giờ không biết là phát hiện của họ sẽ làm sáng tỏ một bí ẩn giết người. Điều khiến ta tò mò là các nhà khoa học đầu tiên mô tả hộp sọ trên lại không đề cập tới hai vết nứt lớn trên phần bên phải. Dù chụp những bức ảnh rõ nét về phần còn lại của hộp sọ nhưng các bức ảnh chụp phía bị nứt lại rất mờ.
Các nhà nghiên cứu đã tranh luận về nguyên nhân gây ra các vết nứt trên sọ trong nhiều chục năm qua: Có phải vết nứt sọ là do các vụ nổ mà thợ mỏ dùng để khai mỏ trong hang gây ra? Có phải hang sập lên người Cioclovina và giết chết anh ta? Hay anh ta bị giết hại?
Nhà khoa học pháp y Elena Kranioti tại Đại học Crete và đồng nghiệp đã quyết định áp dụng kỹ pháp y hiện đại để giải mã bí ẩn này. Khi sử dụng phương pháp chụp quét cắt lớp, họ phát hiện ra không có dấu hiệu liền vết thương quanh vết nứt sọ, từ đó loại bỏ khả năng người Cioclovina này bị thương và sau đó hồi phục.
Sau đó, họ tìm kiếm dấu hiệu về thời gian vỡ xương sọ. Bà Kranioti biết rằng nếu hộp sọ bị tổn thương sau khi người Cioclovina chết đã lâu thì các vết nứt sẽ lộn xộn, có hình vuông cạnh sắc. Nguyên nhân là vì xương cũ và khô sẽ vỡ khác so với xương của người còn sống.
Thay vào đó, nhóm nhà khoa học đã tìm ra một số dấu hiệu điển hình cho thấy vết nứt hình thành quanh thời gian chết. Các đường nứt có xu hướng chạy về vùng xương sọ có cấu trúc yếu hơn và các mảnh xương còn sót lại lún vào trong, cho thấy vết thương bị gây ra khi hộp sọ vẫn còn mô não mềm.
Bước tiếp theo là xác định xem liệu các vết nứt sọ của người Cioclovina có phải là do ngã và đập đầu vào đá hoặc một cái gì đó không. Đặc điểm của các vết nứt giúp bà Kranioti và đồng nghiệp có chút manh mối. Một vết nứt khá thẳng kéo dài khắp hộp sọ, một vết khác tròn hơn đẩy các mảnh vỡ hướng vào trong não. Theo bà Kranioti, ngày nay, các vết nứt hình tròn và bị lún xuống như thế này thường là vết thương điển hình khi bị tấn công bằng gậy bóng chày.
 |
| Thực nghiệm cú đập vào hộp sọ giả ở nhiều vị trí. |
Mặc dù các vết nứt từ cú đánh hình tròn này tỏa ra phía ngoài nhưng chúng lại ngừng nứt khi gặp đường nứt thẳng nói trên. Điều đó có nghĩa vết nứt thẳng có trước. Bà Kranioti phân tích: "Vết nứt hình tròn bị lún xuống xuất hiện bên phải hộp sọ là bằng chứng chắc chắn rằng người đó bị đập bằng một vật thể cùn và do yếu tố con người gây ra trực tiếp".
Các mảnh vỡ của xương bị ép vào trong sọ, cho thấy người Cioclovina này đang đối mặt trực diện với kẻ tấn công. Đây là bằng chứng nữa cho thấy giả thiết người này chết do bị tảng đá vỡ trên trần hang rơi trúng là sai.
Nhóm nhà khoa học sau đó thực nghiệm lại cú đập trên hộp sọ giả chứa chất gelatin. Họ thực nghiệm trong vài tình huống như ngã, đập bằng đá, đập bằng gậy bóng chày vào các vị trí khác nhau. Đặc điểm vết nứt trên hộp sọ người đàn ông Cioclovina rất giống với những vết nứt trên hộp sọ giả khi bị đập hai lần bằng vật thể tròn giống cây gậy khi người đó đang nằm trên đất.
Bà Kranioti phân tích: "Vết nứt như đường thẳng xuất hiện trước và có thể là do người đó ngã sấp xuống khi đang chạy trốn ai đó hoặc là do bị đập khi đang quỳ gối hoặc nằm trên đất".
Theo bà Kranioti, vết nứt thứ hai rõ ràng là do bạo lực. Bà nói: "Theo thuật ngữ hiện đại, điều đó có nghĩa nếu tôi phải xác định nguyên nhân tử vong với tư cách là nhà nghiên cứu pháp y, tôi sẽ nhận định rằng người đó chết vì chấn thương sọ não (vì não cũng sẽ bị tổn hại từ cú đập) và đó là một vụ giết người".
Bà Kranioti cho biết không có phần cơ thể còn lại của người này nên không có cách nào để biết được nạn nhân có bị các vết thương chết người ở trên cơ thể trước khi bị đập vào đầu hay không. Tuy nhiên, mức độ và vị trí các vết nứt sọ cho thấy người đó chết ngay sau khi bị vết thương ở đầu. Người gây ra vết thương là người thuận tay trái.
Ông Stanley Serafin tại Đại học New South Wales, Australia cho biết các tác giả nói trên đã trình bày rất thuyết phục. Ông nhận xét: "Đây là bằng chứng vững chắc về vụ bạo lực giữa hai cá nhân và gây ra cái chết của một người hiện đại ban đầu ở châu Âu cách đây hơn 30.000 năm".
Do vụ việc xảy ra vào thời điểm này nên một câu hỏi được đặt ra là liệu vụ bạo lực này do một ai đó cùng loài gây ra hay vụ việc xảy ra khi những người hiện đại này di cư vào các khu vực mà người Neanderthal có thể vẫn còn sống.
Tại giai đoạn này trong lịch sử loài người, tổ tiên của chúng ta đang tỏa đi khắp nơi từ châu Phi sang châu Âu và các nơi khác, gây ra sự diệt vong của loài Neanderthal - một loài trong chi Người không khác mấy so với chúng ta. Các khu định cư và cắm trại bắt đầu xuất hiện. Các nhóm xã hội phức tạp hơn bắt đầu phát triển.
Liên lạc cũng tiến bộ hơn. Tuy nhiên, những thay đổi này cũng khiến hành vi con người thay đổi, có thể gây ra cái chết của người Cioclovina nói trên. Có phải anh ta bị ai đó gần gũi giết chết? Do bất đồng với bạn bè hay do ghen tuông với hàng xóm? Không ai có thể biết chắc. Điều các nhà khoa học biết chỉ là người đàn ông này bị giết và vụ giết người xảy ra giữa các cá thể người ban đầu.
