"Gia sư robot"

Thứ Sáu, 12/01/2018, 11:11
Một cuộc nghiên cứu gần đây của Đại học Oxford đã ước tính rằng gần ½ tổng số việc làm ở Mỹ đang gặp nguy khi đứng trước rủi ro tự động và vi tính trong vòng 20 năm tới. Trong khi các tiến bộ công nghiệp đã đe dọa cho các dạng nghề nghiệp kể từ khi bắt đầu cuộc cách mạng công nghiệp, thì lần này cái gọi là "trí tuệ nhân tạo" (A.I), một dạng thức cuộc cách mạng lần thứ 4, đã hứa hẹn thay đổi dạng thức của nhiều dạng nghề nghiệp.

Ông Paul Drechsler, Chủ tịch của Tổ chức nhân sự CBI và Teach First, nhận định: "Cuộc cách mạng công nghiệp lần thứ 4 là cơ hội tốt nhất mà nước Mỹ phải thực hiện cuộc nhảy vọt trong sản xuất và cạnh tranh. Nhưng sự thay đổi đang xảy ra nhanh hơn hệ thống giáo dục". 

Trường học bị phê bình là "các công xưởng", nhưng robot chí ít sẽ không hoàn toàn thay thế con người trong ngắn hạn. Có nghĩa là các hệ thống trí tuệ nhân tạo sẽ không thay đổi giáo dục khi ngành này cũng đang thay đổi các lĩnh vực và thực tiễn, từ cách mà các nhà ung thư học chẩn đoán bệnh ung thư cho đến việc các luật sư phân tích các hồ sơ.

Hệ thống gia sư trí tuệ nhân tạo đang được tích hợp vào nhiều lớp học tại Mỹ.

Các hệ thống Gia sư trí tuệ như ALEKS (đánh giá và học thuật trong các không gian kiến thức), Gia sư nhận thức và chương trình phát triển bởi sáng kiến của Hãng IBM bắt đầu mở rộng giáo dục K-12, và các chuyên gia nhất trí rằng các giáo viên không chỉ biết cách sử dụng những hệ thống trí tuệ tại các phòng học, mà còn chuẩn bị cho học sinh, sinh viên trong các sự nghiệp mang tính tích hợp công nghệ.

Ông Christopher Dede, giáo sư công nghệ và giáo dục của Trường giáo dục Đại học Harvard, nhấn mạnh: "Việc các giáo viên sử dụng thành thạo chương trình máy tính để thay thế việc giảng dạy của họ, mà đồng thời nó còn là mô hình cho học sinh, sinh viên làm việc chuyên nghiệp hơn. A.I thay đổi việc dạy học, mà quan trọng hơn nó còn thay đổi được mục tiêu và mục đích giảng dạy". 

Các hệ thống dạy kèm trí tuệ nhân tạo (ITS) là các chương trình máy tính mô tả trạng thái tâm lý của học sinh, sinh viên cũng như kiến thức nền của họ. Khi học sinh, sinh viên tương tác với ITS, các chương trình sẽ thu thập dữ liệu rằng làm thế nào người học tiếp cận mỗi vấn đề, khi nào họ bị nản lòng v.v...

Ứng dụng gia sư trí tuệ ALEKS giúp học sinh trường Đông Hazelwood (St Louis, bang Missouri) giành được điểm cao trong môn đại số.

Ông J.D. Fletcher, một nhà nghiên cứu của Viện Nghiên cứu phân tích quốc phòng (IDA) và là nhà phát triển chính của Gia sư kỹ thuật số ITS của Hải quân Mỹ, phát biểu: "Tại một lớp học A.I, nếu giáo viên được trang bị ITS trong cuộc đàm thoại với các học sinh, sinh viên thì gia sư người máy sẽ không ngừng đưa ra các câu hỏi để làm tăng độ khó của vấn đề".

Một đánh giá riêng rẽ về ITS của Hải quân Mỹ cho thấy rằng những ai sử dụng ITS thì ngày càng linh động hơn so với tiêu chuẩn huấn luyện tiêu chuẩn, không chỉ hoàn thành xuất sắc các bài kiểm tra mà còn cả thực hành bắn súng. Các nhân viên Hải quân Mỹ áp dụng ITS cũng đáp ứng được các vấn đề và nhiệm vụ mang tính thách thức hơn so với các học viên bình thường. 

Tuy vậy, vẫn còn có ý kiến khăng khăng cho rằng chỉ có giáo viên con người mới làm các chương trình thật sự hiệu quả. Ông Art Graesser từ Đại học Memphis, người đã phát triển nên các hệ thống AutoTutor và ALEKS, phát biểu: "Những hệ thống gia sư trí tuệ dạng này làm cho người ta lo lắng rằng giáo viên sẽ bị mất việc. Tôi cho rằng không hẳn như thế nhưng chúng sẽ lấy đi nhiều việc mà giáo viên không thích làm".

Ông Art Graesser và những người khác cùng nhất trí cho rằng giáo viên cần có những phát triển chuyên môn cụ thể như làm thế nào để tích hợp các hệ thống thông minh vào lớp học của họ. Ông Chalapathy Neti, Phó Chủ tịch của Sáng kiến Watson (hãng IBM) hiện tại đang dùng ITS để giúp các nhân viên kế toán tại Công ty H&R Block và giúp các bác sĩ tại Mayo Clinic chẩn đoán bệnh ung thư.

Ông Neti khẳng định: "Chúng tôi không nghĩ rằng A.I là "trí tuệ nhân tạo" mà nên hiểu nó là "sự gia tăng trí tuệ", và chúng tôi đang nghĩ cách cải thiện mối quan hệ giữa giáo viên và máy tính".

Trường trung học Đông Hazelwood ở St. Louis (tiểu bang Missouri, Mỹ) là một ví dụ điển hình về dùng A.I trong dạy học. Trường có khoảng 1.300 học sinh phần lớn là người  da màu và nghèo khổ, bản thân trường Hazelwood là một trong những ngôi trường có chất lượng học kém nhất ở tiểu bang Missouri vào năm 2010.

Nhưng tình hình đổi khác khi trường sử dụng hệ thống gia sư ALEKS cho môn đại số. Phải mất gần 3 năm để các giáo viên trường Đông Hazelwood thật sự tích hợp được hệ thống gia sư vào việc giảng dạy của họ. Trường Hazelwood cung cấp nhiều thời gian làm việc phối hợp cho các giáo viên cũng như tăng cường các khóa huấn luyện: làm thế nào để sử dụng hệ thống gia sư và làm thế nào để giám sát học sinh và sử dụng các kết quả để lên kế hoạch giảng dạy.

Khi các giáo viên điều chỉnh hệ thống gia sư ALEKS mới mẻ, tỷ lệ học sinh giỏi môn đại số ở trường Hazelwood đã tăng dần, từ 6.5% (năm 2010) tăng thành 44,8% (năm 2015).

Nguyễn Thanh (theo FT, EDWEEK)
.
.