Chuyện nghề của một điều tra viên tội phạm ma túy
1. Một trong những trùm ma túy thuộc hàng tinh vi, lì lợm nhưng cuối cùng đã bị Đại úy - điều tra viên Nguyễn Nhật Quang, Đội phó Đội hướng dẫn, điều tra án ma túy - PC47 Công an Hà Nội khuất phục, đó là Nguyễn Tiến Dũng (tức Dũng “mượt”, sinh năm 1970, ở phường Việt Hưng, quận Long Biên, Hà Nội).
Từng có thời gian làm việc trong một đơn vị thuộc khối nội chính, do vi phạm kỷ luật, Dũng “mượt” bị sa thải. Từ đây, anh ta câu kết với các đối tượng lưu manh, tham gia vào các hoạt động ngầm trong giới giang hồ. Là người am hiểu pháp luật, hiểu biết về ngành công an, cộng với bản chất lưu manh nên khi tổ chức đường dây mua bán trái phép ma túy, Dũng “mượt” có rất nhiều thủ đoạn đối phó.
Tháng 6-2014, Công an quận Long Biên tổ chức triệt phá đường dây tội phạm này, bắt giữ Dũng “mượt” và 5 đồng phạm. Đại úy Nguyễn Nhật Quang được giao nhiệm vụ cùng Công an quận Long Biên tập trung xét hỏi các bị can, nhất là đối với Nguyễn Tiến Dũng để xây dựng kế hoạch điều tra tiếp theo, khai thác mở rộng vụ án.
Quá trình tiếp cận hồ sơ vụ án, Đại úy Nguyễn Nhật Quang đặc biệt chú ý đến một cuốn sổ ghi chép thu được ở nhà Dũng “mượt”. Nếu chỉ đọc lướt qua, sẽ rất dễ nhầm cuốn sổ thuộc về một cửa hàng tạp hóa với những từ ngữ như “công ty nước khoáng Lavie - vitamin”, “dự án mới”, “giá xuất - nhập”... và những con số được tính toán theo cách riêng.
Nhận định đây chính là tài liệu quý giá để đấu tranh với các đối tượng về việc quan hệ, mua bán trái phép ma túy, Đại úy Nguyễn Nhật Quang đã tập trung khai thác, phân tích việc ghi chép trong cuốn sổ này, từ đó xác định hướng thu thập, củng cố chứng cứ đối với những đồng phạm của Nguyễn Tiến Dũng còn ở ngoài xã hội, góp phần quan trọng vào việc khởi tố, bắt tạm giam thêm 7 bị can.
 |
| Đại úy Nguyễn Nhật Quang trong lễ vinh danh 10 gương mặt thanh niên Thủ đô tiêu biểu 2016. |
Chưa dừng lại ở đây, khi vụ án Nguyễn Tiến Dũng cùng 13 bị can được chuyển lên Phòng PC47, Đại úy Quang tiếp tục được giao thụ lý điều tra. Bên cạnh việc củng cố tài liệu chứng cứ, Đại úy Quang tranh thủ cảm hóa xét hỏi các bị can để khai thác mở rộng, khởi tố thêm 5 bị can khác đã mua bán trái phép trên 10kg ma túy tổng hợp với nhóm Nguyễn Tiến Dũng; đồng thời làm rõ Dũng “mượt” tham gia mua bán 10.000 viên hồng phiến với 2 bị can khác.
Quá trình điều tra đã truy tố tổng cộng 21 bị can, chứng minh các đối tượng đã mua bán trên 6,6kg ma túy đá, 3.000 viên thuốc lắc, gần 43.000 viên hồng phiến...
Đặc biệt, trong thời gian điều tra vụ án, Đại úy Nguyễn Nhật Quang phát hiện thông tin, trước khi bị bắt về hành vi mua bán trái phép ma túy, Nguyễn Tiến Dũng còn tổ chức đàn em dùng súng giết người theo “hợp đồng” được thuê với số tiền gần 1 tỷ đồng ở Bình Dương.
Sau khi gây án, do nạn nhân không trúng đạn và đối tượng thuê giết người đã bỏ trốn ra nước ngoài nên bản thân Dũng “mượt” rất yên tâm vì nghĩ rằng sự việc chưa bị cơ quan điều tra phát hiện. Làm sao để “cậy miệng” được Dũng “mượt” về vụ án vẫn đang trong vòng bí mật này?
Sau khi thu thập các tài liệu chứng cứ về việc gây án giết người của Nguyễn Tiến Dũng, làm rõ những đối tượng cùng tham gia, Đại úy Nguyễn Nhật Quang quyết định trực tiếp “tấn công” đối tượng. Buổi hỏi cung hôm ấy, Dũng “mượt” tưởng rằng điều tra viên vẫn làm việc về vụ án ma túy nên khá ung dung. Thậm chí Dũng “mượt” còn tự nhận bản thân anh ta sống sòng phẳng, đã xác định được việc phạm tội nên sẽ khai báo thành khẩn.
Đúng lúc đó, Đại úy Nguyễn Nhật Quang hỏi luôn: “Vậy vụ việc ở Bình Dương thế nào?”. Câu hỏi bất ngờ của điều tra viên khiến trùm ma túy tái mặt. Bản thân Dũng “mượt” không ngờ được điều tra viên trẻ tuổi, có nụ cười lành hiền trước mặt lại có thể biết bí mật về một vụ án giết người mà hơn 1 năm trời, việc điều tra đang rơi vào bế tắc. Bị khuất phục, trùm ma túy Nguyễn Tiến Dũng đã khai nhận “hợp đồng” giết người thuê và khai các đối tượng cùng tham gia.
Từ lời khai của Nguyễn Tiến Dũng, Đại úy Nguyễn Nhật Quang đã trao đổi, phối hợp Công an tỉnh Bình Dương khai thác mở rộng, khởi tố bắt giữ 6 bị can. Nhóm sát thủ đã bị đưa ra xét xử với những hình phạt nghiêm khắc.
Với thành tích xuất sắc trong điều tra, khám phá đường dây ma túy và tổ chức giết người thuê do Nguyễn Tiến Dũng cầm đầu, cuối năm 2016, Đại úy Nguyễn Nhật Quang đã được Chủ tịch nước tặng thưởng Huân chương Chiến công hạng Ba.
2. Ở Phòng PC47 Công an TP Hà Nội, Đại úy Nguyễn Nhật Quang còn được đồng nghiệp rất nể phục bởi anh chính là “chuyên gia” trong điều tra các vụ án sản xuất ma túy tổng hợp - một mảng án mới khác hẳn với án mua bán trái phép ma túy, vốn không nằm trong “giáo trình” điều tra. Đó là thời điểm cuối năm 2009 - đầu năm 2010, trên địa bàn TP Hà Nội rộ lên tình trạng các đối tượng sản xuất ma túy tổng hợp từ tân dược có thành phần tiền chất ma túy.
Điển hình là việc Công an quận Hà Đông triệt phá đường dây sản xuất ma túy tổng hợp do Tạ Thị Hiền cầm đầu. Đây là đường dây tội phạm tập trung nhiều đối tượng từng đi xuất khẩu lao động tại Cộng hòa Séc, do nắm được công thức điều chế MTTH từ hóa chất và thuốc cảm cúm có thành phần Pseudoephedrine nên khi về Việt Nam đã móc nối với nhau, hình thành ổ nhóm tội phạm tổ chức sản xuất ma túy ở nhiều địa điểm trên địa bàn Hà Nội và các tỉnh lân cận. Do tính chất, quy mô lớn nên sau khi bắt giữ ban đầu, hồ sơ và các đối tượng trong vụ án đều được chuyển lên Phòng PC47 thụ lý.
Lúc đó, mặc dù là “lính mới” nhưng Nguyễn Nhật Quang đã được lãnh đạo tin tưởng, giao nhiệm vụ thụ lý điều tra các vụ án sản xuất ma túy trên. Ngay sau khi tiếp nhận vụ án từ Công an quận Hà Đông, Đại úy Nguyễn Nhật Quang đã cùng đồng đội tập trung điều tra, khởi tố thêm 10 đối tượng khác liên quan trong đường dây, truy tố 11 đối tượng, ra quyết định truy nã 3 đối tượng bỏ trốn, chứng minh các đối tượng đã tổ chức sản xuất ma túy ở 7 địa điểm.
Đại úy Nguyễn Nhật Quang chia sẻ, đối với loại án sản xuất ma túy, cái khó là cán bộ điều tra phải chứng minh được quy trình sản xuất của đối tượng, trong khi theo quy định của pháp luật lại không được phép thực nghiệm. Do đó, đòi hỏi trong quá trình đấu tranh, điều tra viên phải hỏi rõ đối tượng từ khâu chuẩn bị nguyên liệu, dụng cụ sản xuất, tỷ lệ pha chế hóa chất và các bước chiết xuất thế nào để cho ra thành phẩm ma túy. Nghĩa là hỏi thế nào để cuối cùng có một công thức “chuẩn” về sản xuất ma túy tổng hợp, giống như công thức hóa học.
Tuy nhiên, đối tượng bao giờ cũng cố tình khai gian dối, bỏ qua một số bước điều chế quan trọng hoặc những hóa chất cần thiết ở giai đoạn tách chiết thành phẩm. Có đối tượng còn khai mua nguyên liệu về để sản xuất thuốc chữa bệnh nhằm đối phó với cơ quan điều tra. Nếu điều tra viên không có kiến thức về hóa học, rất dễ bị đối tượng “làm xiếc”, qua mặt.
Vốn là học sinh chuyên Hóa trường chuyên Khoa học tự nhiên (ĐH Quốc gia) nên việc điều tra các vụ sản xuất ma túy tổng hợp đã “chạm” đúng sở trường của Nguyễn Nhật Quang. Anh cho biết, hiện trường một vụ sản xuất ma túy tổng hợp có rất nhiều tang vật, các loại hóa chất ngổn ngang nhiều như ở phòng thí nghiệm.
Khi tiến hành thu giữ, ngoài việc phải thận trọng để đảm bảo an toàn cháy nổ, điều tra viên còn phải biết thu giữ những loại hóa chất nào các đối tượng sử dụng trong quá trình sản xuất ma túy nhằm phục vụ công tác điều tra, tránh việc thu giữ tràn lan, không hiệu quả. Kiến thức của một học sinh chuyên Hóa còn giúp anh tiếp cận nhanh và hiểu được quy trình sản xuất của các đối tượng. Sau mỗi buổi hỏi cung, anh tranh thủ làm việc với các giám định viên về hóa học của lực lượng kỹ thuật hình sự thẩm định lại lời khai của các đối tượng về công thức, các bước sản xuất ma túy xem có đúng không.
Với sự cẩn trọng này, đối tượng nào cố tình khai sai, khai thiếu dù chỉ một thành phần hóa chất nào đó, đều bị điều tra viên kiêm “chuyên gia hóa học” Nguyễn Nhật Quang nhắc nhở. Bản thân đối tượng biết không thể qua mặt được nên rất nể phục cán bộ điều tra.
3. Say nghề, tự hào về nghề nghiệp của mình. Đó chính là động lực để Nguyễn Nhật Quang có thể vượt qua khó khăn, khổ luyện thành tài như ngày hôm nay. Đó là những ngày mới ra trường, được “cắp tráp” theo người thầy, người chỉ huy dày dạn kinh nghiệm - Thượng tá Nguyễn Trần Giang, Phó trưởng phòng PC47 (lúc đó là Đội phó Đội 5), vào K tử hình của Trại tạm giam Công an TP Hà Nội, tiến hành thẩm vấn một số bị án tử hình trong giai đoạn 2 đường dây mua bán trái phép gần 2.000 bánh heroin của Nguyễn Thị Thơm và đồng bọn.
Ròng rã một mùa hè nắng nóng kỷ lục năm 2008, hai thầy trò gần như “ăn ở” trong khu giam tử tù để hỏi cung gần 10 bị án tử hình liên quan đến việc tố giác những đối tượng tham gia trong đường dây của giai đoạn 2. Do tính chất của bị án tử hình nên buộc điều tra viên phải vào trực tiếp khu giam giữ, làm việc với bị án ở ngay hành lang khu giam chứ không đưa ra ngoài buồng cung như các bị can khác.
Buổi hỏi cung, ngoài điều tra viên còn có 2 cán bộ quản giáo ngồi cùng. Thời tiết nắng nóng, điều kiện làm việc hết sức căng thẳng, bản thân điều tra viên phải hết sức kiềm chế khi các bị án tử hình là đối tượng “không còn gì để mất”.
Nhưng chính sự vất vả, gian khổ ấy đã tôi luyện cho Nguyễn Nhật Quang bản lĩnh vững vàng và những kinh nghiệm thẩm vấn, nghệ thuật cảm hóa đối tượng trong những vụ án sau này.
Bị can Ana Safitri, quốc tịch Indonesia, do gia cảnh nghèo khó đã nhẹ dạ nghe theo lời dụ dỗ của các đối tượng gốc Phi, vận chuyển thuê gần 1,5kg ma túy đá vào Việt Nam qua đường hàng không, khi bị bắt giữ đã vô cùng hoảng loạn. Ngoài giờ thẩm vấn, Đại úy Nguyễn Nhật Quang đã trực tiếp nói chuyện bằng tiếng Anh để động viên, giúp cô gái bình tĩnh.
Phạm tội trên đất người, không có người thăm nom nên điều tra viên đã trở thành người thân đối với cô gái này. Biết Ana theo đạo Hồi, những buổi hỏi cung, Đại úy Quang còn đặt nhà bếp thực đơn không có thịt lợn để Ana dùng chung bữa với phiên dịch và điều tra viên.
Bị can Đinh Đắc Khánh, một kẻ giang hồ có số má trên đường phố Hong Kong, bị bắt trong một lần vận chuyển thuê 2kg ma túy tổng hợp vào Việt Nam, khi bị bắt khá lì lợm, không khai báo. Trực tiếp Đại úy Quang đã thẩm vấn và xác minh lý lịch của Khánh.
Lặn lội về tận Đồ Sơn, Hải Phòng, lần theo địa chỉ dòng họ Đinh Đắc, Đại úy Quang đã tìm ra gốc gác của gã giang hồ này. Bị mẹ bỏ rơi từ nhỏ, 8 tuổi Khánh được một người chú đưa đi vượt biên sang Hong Kong đoàn tụ cùng cha. Nhưng cuối cùng người cha là chỗ dựa duy nhất của Khánh lại nghiện ma túy, bỏ rơi con khiến Khánh trở thành giang hồ đường phố với nhiều lần ra tù vào khám.
 |
| Đại úy Nguyễn Nhật Quang (người ngồi ngoài cùng bên phải) tham gia khóa tập huấn về phòng chống ma túy tại Israel tháng 12-2013. |
Lần trở về này, Khánh tha thiết được tìm lại người mẹ ruột của mình. Trở về từ Hải Phòng, đại úy Quang đã nói chuyện với Khánh. Được cán bộ công an chia sẻ, cảm thông với hoàn cảnh gia đình, Đinh Đắc Khánh rất xúc động và xin thành khẩn khai báo hành vi phạm tội...
33 tuổi đời nhưng những thành tích của chàng Đại úy này đạt được rất đáng nể phục. Trong gần 10 năm công tác tại Đội hướng dẫn, điều tra án ma túy - PC47 Công an Hà Nội, Đại úy Nguyễn Nhật Quang luôn nỗ lực phấn đấu, lập nhiều thành tích và được các cấp ghi nhận: 2 Bằng khen của Bộ Công an, 2 Bằng khen của UBND TP Hà Nội, 1 Bằng khen của Thủ tướng Chính phủ; được vinh danh là 1 trong 10 gương mặt trẻ tiêu biểu CA Thủ đô năm 2011, 1 trong 20 gương mặt trẻ thanh niên CAND tiêu biểu toàn quốc năm 2012.
Không ngừng phấn đấu và rèn luyện, tháng 11-2016, Đại úy Nguyễn Nhật Quang được Chủ tịch nước tặng thưởng Huân chương Chiến công hạng Ba. Tháng 1-2017, được Đoàn Thanh niên TP Hà Nội tặng giải thưởng 10 gương mặt thanh niên Thủ đô tiêu biểu năm 2016. Tháng 3-2017, Đại úy Nguyễn Nhật Quang vinh dự được Hội đồng xét tặng Giải thưởng Gương mặt trẻ Việt Nam tiêu biểu bình chọn là 1 trong 10 gương mặt trẻ triển vọng 2016.
