Câu chuyện kho vàng tàu chiến đắm Donskoi của Nga

• Phát hiện tàu đắm chở theo 200 tấn vàng
• Hơn 200 người chết đuối vì tàu đắm trên Địa Trung Hải
• Nghẹt thở cứu vớt con tàu đắm Argentina

Con tàu bị đánh đắm tháng 5-1905 nhằm ngăn chặn hải quân Nhật Bản cướp kho vàng làm “chiến lợi phẩm”. Tuy nhiên hiện tại Công ty này cho biết họ đã nói không chính xác về giá trị thực của số vàng.

Chiếc tuần dương hạm bọc thép (dài 93m) mang tên Đại Công tước Dimitrii Donskoi hoàn thành năm 1883 và sau đó phục vụ trong Hạm đội Baltic. Chiếc tàu trọng tải 5.800 tấn thực hiện chuyến hải hành đầu tiên vào năm 1885.

Năm 1905, chiếc Dmitrii Donskoi bị đánh đắm trong trận gọi là “Hải chiến Tsushima” giữa 2 hạm đội của Nga và Nhật Bản diễn ra tại eo biển cùng tên (nằm giữa Triều Tiên và Nhật Bản) trong hai ngày 27 và 28-5-1905. Trong trận hải chiến, Hạm đội Nhật Bản dưới quyền chỉ huy của Đô đốc Togo Heihachiro tiêu diệt 2/3 hạm đội Nga dưới quyền chỉ huy của Đô đốc Zinovy Rozhestvensky.

Đô đốc Nga Zinovi Petrovich Rozhdestvenski và Đô đốc Nhật Bản Togo Heihachiro.

Sau khi thất bại nặng nề trong trận hải chiến chớp nhoáng, Nga buộc phải ký Hiệp định Portsmouth nhượng lại các quyền lợi ở châu Á cho Nhật Bản và từ đó củng cố vị trí cường quốc của nước này ở khu vực Đông Á.

Trước khi cuộc hải chiến nổ ra, Nga chiếm tuyến đường sắt xuyên Mãn Châu xuống cảng Arthur ở bán đảo Liêu Đông để làm chủ Hoàng Hải. Năm 1898, vua Nicholas II cho xây cảng Dalny (nằm gần cảng Arthur) và muốn chiếm lâu dài nơi này. Sau đàm phán buộc Nga rút quân bị thất bại, Nhật Bản bắt đầu tấn công quân Nga ở cảng Arthur vào tháng 2-1904. Đô đốc Wilgelm Vitgeft bị mắc kẹt ở cảng Arthur và cuộc bao vây của quân Nhật Bản kéo dài sang năm 1905 buộc Nga phải huy động Hạm đội Baltic để giải cứu.

Sau khi rời cảng Liepaja vào giữa tháng 10-1904, hạm đội Baltic phải đi đường vòng qua châu Phi rồi đến Ấn Độ Dương trước khi ngược lên Thái Bình Dương. Khi đến Madagascar, hạm đội Baltic hay tin cảng Arthur rơi vào tay Nhật Bản nên phải chạy lên hướng Vladivostok nhưng vẫn bị chặn đánh ở eo biển Tsushima vào tháng 5-1905.

Tàu Dimitrii Donskoi trên bưu ảnh.

Đô đốc Zinovy Petrovich Rozhestvensky may mắn sống sót mặc dù bị trúng mảnh đạn vào đầu. Chiếc tàu Donskoi thực ra không hề tham gia trực tiếp trận hải chiến mà chỉ nhận nhiệm vụ hỗ trợ cho các tàu vận tải của Nga và đưa Đô đốc Rozhestvensky sang một tàu khác sau khi cuộc hải chiến kết thúc.

Tuy nhiên, chiếc tàu Dimitrii Donskoi bị hải quân Nhật Bản phát hiện và tấn công khi đang cố gắng chạy lên Vladivostok. Chiếc Donskoi bị đánh tơi tả nên cuối cùng thuyền trưởng Ivan Lebedev quyết định cho toàn bộ thủy thủ xuống đảo đá Ulleungdo rồi sau đó đánh đắm tàu.

Trước đây, khi một số thông tin về con tàu Dmitrii Donskoi được công bố, các học giả Nga lập luận rằng trên chiếc tàu Donskoi thực ra chỉ có một số lượng nhỏ đồng tiền vàng để trả lương cho thủy thủ đoàn.

Một số chuyên gia cũng cho rằng với một tàu chiến như Donskoi được trang bị hơn 12 khẩu pháo cùng với 500 thủy thủ và kho than có sức chứa lên tới 1.600 tấn, thì việc mang theo 200 tấn vàng - tương đương gấp 2 lần lượng vàng dự trữ quốc gia của Hàn Quốc (104,4 tấn) - gần như là điều không thể. Công ty Shinil Group ước tính sẽ cần hơn 1 triệu USD để trục vớt tàu.

Hiện tại vẫn chưa có thông tin về việc Shinil Group có được Chính phủ Hàn Quốc đồng ý cấp phép trục vớt tàu Dmitrii Donskoi hay không. Và để chứng minh việc phát hiện tàu Donskoi là có thật, Công ty Shinil tổ chức một cuộc trưng bày các cổ vật được vớt lên từ đáy biển được cho là liên quan đến thuyền trưởng Ivan Lebedev - người ra quyết định đánh đắm con tàu và vài ngày sau qua đời do bị trọng thương trong trận hải chiến.

Công ty Hàn Quốc công bố video cho thấy xác tàu Donskoi.

Xác tàu tuần dương Dmitrii Donskoi của hải quân hoàng gia Nga được đội thợ lặn phát hiện ngoài khơi cách đảo Ulleungdo của Hàn Quốc chừng 1,3km và nằm ở độ sâu 434m. Shinil Group cho biết đội thợ lặn tìm thấy con tàu nằm ở nơi có độ dốc nghiêng dưới đáy biển.

Thân tàu bị trúng nhiều phát đại bác nên bị rách nhiều chỗ, nhưng các bộ phận khác của tàu hầu như vẫn nguyên vẹn. Công ty trục vớt tàu biển Hàn Quốc Shinil Group từng cố gắng tìm kiếm vị trí xác tàu đắm trong suốt vài năm qua và chỉ bắt đầu hợp tác với chuyên gia vào năm 2018.