Elon Musk - Gã cao bồi không gian và giấc mơ sao hoả

Musk còn được gọi là "tỉ phú xanh" nhờ những đột phá thị trường thế giới bằng dòng ôtô chạy điện, thân thiện với môi trường và xa hơn là ước mơ ngăn chặn thảm họa khí hậu.

Song, tham vọng của Musk chưa dừng lại ở đó. Giấc mộng không gian với Công ty du hành SpaceX và tên lửa Falcon, đang mở ra một kỷ nguyên vũ trụ tư nhân không chỉ cho riêng ông. Ngày 22/5 vừa qua, tên lửa đẩy SpaceX Falcon9 được phóng thành công lên vũ trụ tại trạm phóng Cape Canaveral thuộc Florida, Mỹ, đưa Dragon -  tàu không người lái đầu tiên của tư nhân lên vũ trụ. Nước Mỹ, nhờ có Musk, giờ đang trở lại cuộc chơi vũ trụ đúng với tư cách một ông lớn.

Từ  triệu phú internet…

Ít ai biết được năm 1988, Elon Musk từ Pretoria, một thành phố ở miền Bắc Johannesburg (Nam Phi) một mình tìm đường tới Mỹ. Khi ấy Musk còn là một thiếu niên 17 tuổi trốn nghĩa vụ quân sự dưới chế độ Apartheid khắc nghiệt. Nhưng đó là một thiếu niên thực sự tài năng và rất mộng mơ. Có lẽ trong con người Musk được pha trộn sự thông minh và phẩm chất tìm tòi sáng tạo từ người cha là một kỹ sư người Nam Phi, sự phiêu lưu mạo hiểm của ông ngoại, cũng như nét tinh tế lãng mạn của mẹ là một nhà văn và cũng là một người mẫu khá nổi tiếng.

Ngay những ngày đi học, cậu đã thể hiện mình là một nhà sáng chế nhỏ tuổi. Lên 10 tuổi cậu bé  Elon Musk đã tự học lập trình. Cậu bán trò chơi computer đầu tiên của mình được 500 USD khi mới 12 tuổi. Lúc ấy, đã rất nhiều người tiên đoán: cậu bé này sẽ còn tiến xa trong ngành công nghệ thông tin. Từ khi là cậu bé mới lớn, Musk đã tìm cách thuyết phục cha đến sống ở Mỹ hay Canada, nơi cậu tin có thể chắp cánh những giấc mơ của mình. Nhưng cha cậu không chịu.

Không nản lòng, Musk quyết tâm một mình chuyển đến Canada, quê hương mẹ cậu, và xin nhập quốc tịch nước này. Năm 1990, Musk vào học Trường đại học Queen và tới năm 1992, cậu được nhận học bổng toàn phần vào Đại học Pennsylvania danh tiếng của Mỹ. Những tháng ngày đại học ấy, sự khó khăn túng thiếu với mức chi tiêu chỉ 1USD mỗi ngày không làm nhụt chí chàng trai giàu khát vọng và hoài bão. Nhanh chóng nhận bằng vật lý và kinh tế tại Đại học Pennsylvania và tới năm 1995, Musk chuyển đến California, nhưng thay vì để học bằng tiến sĩ ngành vật lý năng lượng cao tại Đại học Stanford thì Musk chỉ đến lớp … vẻn vẹn 2 buổi! Musk đã có một quyết định lớn: bắt đầu cuộc hành trình khám phá thế giới theo cách của riêng mình.

Ngay từ những ngày tháng sinh viên, với nguồn cảm hứng từ những nhà sáng chế lừng danh như Thomas Edison và Nikola Tesla, Musk đã luôn cho rằng, lĩnh vực anh muốn nghiên cứu sẽ là những lĩnh vực "quan trọng ảnh hưởng lớn nhất tới tương lai nhân loại". Về sau này, Musk đã chứng minh cho mọi người thấy đó chính là "Internet, năng lượng sạch, và vũ trụ".

Đầu tiên là Zip2, công ty chuyên về phần mềm được ra đời năm 1995 do Musk và người anh trai là Kimbal, cung cấp sản phẩm cho các công ty truyền thông. Musk từng nói: "Hồi đó tôi chỉ có một chút hy vọng đối với cơ hội của doanh nghiệp - Dotcom". Phần đóng góp ban đầu của Musk gồm: 2.000 USD, một ôtô và một computer. Bốn năm sau Musk bán cơ ngơi này với cái giá không tưởng tượng nổi là 307 triệu USD cho Hãng Compaq. Cho tới thời điểm đó thì đây là mức giá cao nhất đối với một doanh nghiệp Internet.

Elon Musk (bên phải) và ông Akio Toyoda - Chủ tịch Tập đoàn Toyota Motor bên mẫu xe Tesla Roadster.

Với khoản tiền này, tháng 3/1999, Musk đồng sáng lập ra trang X.com và phát triển hệ thống thanh toán trực tuyến thông qua e-mail. Gần một năm sau, X.com sáp nhập với đối thủ cạnh tranh, Hãng Confinity. Hãng này đi chuyên sâu vào một loại sản phẩm tương tự: PayPal. Và chẳng bao lâu sau, PayPal trở thành hệ thống thanh toán điện tử trực tuyến quan trọng nhất thế giới. Năm 2002, Confinity được bán cho eBay với giá cao ngất ngưởng là 1,5 tỉ USD, khi đó Musk có 11,7 % vốn và là cổ đông lớn nhất. Lúc này, Elon Musk mới 31 tuổi.

Thành công vang dội, tiếng tăm nổi như cồn, tiền đổ về ào ạt nhưng đó không phải là đích đến của Musk. Một thập kỷ khám phá công nghệ thông tin, lúc này Musk quyết định từ bỏ Internet, bán cả Zip2 và PayPal để đi theo đam mê mới. Đây là cú ngoặt ngoạn mục làm không ít người ngỡ ngàng bởi sau thành quả với một website về tài chính, người ta cho rằng phi vụ làm ăn tiếp theo của Musk sẽ liên quan tới tài chính hay ít nhất là dựa vào web. Song, không phải web và cũng chẳng phải tài chính mà tham vọng của Musk giờ đây là năng lượng sạch và khám phá vũ trụ. Giấc mơ của Musk là những vấn đề lớn của xã hội, của toàn cầu. Tham vọng của Elon Musk là ngăn chặn được thảm họa khí hậu. Bởi vậy nhà triệu phú này không chỉ tập trung đầu tư vào lĩnh vực xe ôtô chạy điện và điện mặt trời, mà còn ôm mộng khai thác vũ trụ.

Musk hiện tại là CEO của 2 công ty và cả 2 không liên quan tới lĩnh vực trước đó, trong đó, SpaceX là công ty phát triển phương tiện vận chuyển trong không gian và Tesla Motors lại mang tới cho thị trường những chiếc ôtô điện. Dù đang trong quá trình hình thành nhưng những công ty của Musk được kỳ vọng sẽ cân bằng công nghệ tương lai. Điều này cho Musk cơ hội "tạo nên hoặc phá vỡ" trong việc thay đổi thế giới và ông đã không copy lại thành công trước đó của mình.

… đến "tỷ phú xanh"

Ngay trong năm 2003, Musk đã đầu tư vào lĩnh vực ôtô chạy điện. Ông là đồng sáng lập Tesla Motors, công ty tiên phong sản xuất ôtô điện trên thế giới. Đây có thể coi là đóng góp lớn nhất của Elon Musk đến ngành năng lượng tái tạo toàn cầu. Theo ông thì thành lập một doanh nghiệp làm Internet là chuyện khá đơn giản, nhưng sản xuất ôtô thì khó hơn nhiều. Để làm ra sản phẩm phải đầu tư rất nhiều tiền của và có nhiều đối thủ cạnh tranh. Ông nói: "Hầu như không thể kiếm tiền ở lĩnh vực này". Năm 2006, Musk thành lập Solar City. Công ty này chuyên sản xuất, vận hành các cơ sở sản xuất năng lượng mặt trời và cung cấp các gói giải pháp cho hiện tượng biến đổi khí hậu.

Mới đây, Tesla Motors của Musk gây xôn xao trong ngành ôtô khi cho ra đời mẫu xe thể thao điện mới, Tesla Roadster. Đây là các sản phẩm được đánh giá rất cao khi vừa thân thiện với môi trường lại cũng đáp ứng được thị hiếu của khách hàng. Để có thể duy trì sản xuất hàng loạt loại xe Tesla-Roadsters, ông phải chi 40 triệu USD lấy từ tài sản cá nhân của mình và cho nghỉ 20% nhân viên. Tuy vậy vẫn cần có sự tham gia của một nhà đầu tư nữa: Công ty cổ phần Daimler. Thoạt đầu người ta không mấy tin tưởng khi chàng trai trẻ Hoa Kỳ đăng đàn diễn thuyết. Nhưng ít lâu sau Daimler đã mua 10% của Tesla và đặt mua bình ắc quy cho loại ôtô chạy điện-Smart. Và Musk không giấu giếm: "Thành công của Tesla không thể không nhắc đến công của Daimler".

Một bước nhảy nữa là Musk muốn đưa Tesla lên niêm yết trên thị trường chứng khoán. Ông đưa ra mồi để nhử là siêu phẩm: Model S. Loại "Limousine cao cấp" này tầm vóc tương tự như loại BMW 5 và sẽ được sản xuất hàng loạt từ năm 2012, khoảng 20.000 xe mỗi năm. Tuy nhiên, khác với việc sản xuất thủ công 500 xe thể thao, để sản xuất lớn loại xe này cần phải có một dây chuyền sản xuất lớn. Nhưng khi đó Tesla chỉ có một xưởng sản xuất đã được cải tạo của Chevy.

Cũng thời điểm đó ở California tình cờ có một nhà máy còn bỏ trống. Đó là nhà máy New United Motor Manufacturing, gọi tắt là Nummi, một trong những nhà máy sản xuất ôtô lớn nhất ở Hoa Kỳ với diện tích 500.000m², chiều dài của dây chuyền sản xuất là 2,5 km. Toyota từng sản xuất xe Corolla ở nhà máy này, nhưng hiện nhà máy không còn được sử dụng. Musk đặt vấn đề với ông Akio Toyoda, chủ Hãng Toyota, về việc mua lại nhà máy bỏ trống. Ông dốc toàn bộ số tiền còn lại trong két của hãng là 42 triệu USD để chi trả. Đúng là chuyện không tưởng. Nhưng ông Toyoda vẫn chấp nhận đề nghị đó vì bản thân ông cũng bị sự trẻ trung đầy hấp dẫn của Musk lôi cuốn.

Ngày 29/6/2010, Tesla niêm yết trên thị trường chứng khoán với 13,3 triệu cổ phiếu, giá một cổ phiếu là 17 USD. Ngay đêm trước đó, số lượng cổ phiếu đã tăng 20% . Đúng như Elon Musk từng khẳng định: "Tương lai thuộc về điện". Mặc dù con đường tới cái đích đó "đầy chông gai và vô vàn khó khăn", nhưng cho đến nay, đối với Elon Musk thì không có chông gai nào mà ông không thể vượt qua. Sáng tạo và không ngừng thay đổi,  Musk dự định sẽ cho ra mẫu xe mới ModelX, 7 chỗ, chạy bằng điện vào năm 2013. Nhưng mong ước của ông trong tương lai không xa là nghiên cứu và thử nghiệm các mẫu xe điện giá rẻ, để hướng tới thị trường xe hơi dành cho người có thu nhập thấp, vì các mẫu xe điện của Tesla hiện có đều là các mẫu xe cao cấp, có chi phí sản xuất rất cao.

Người sắt

Elon Musk, người đàn ông 41 tuổi xuất chúng có rất nhiều điểm tương đồng với nhân vật Tony Stark trong bộ truyện tranh giả tưởng "Người sắt" (Iron man). Tony Stark là một người dịu dàng, thông minh kiệt xuất, sở hữu gia tài kếch xù cùng hàng tá mối tình với nhiều người đẹp. Theo lời của đạo diễn Jon Favreau  thì chính Elon đóng vai trò là nguồn cảm hứng để xây dựng hình tượng tỉ phú thiên tài trong phim bom tấn của Hollywood "Người sắt". Ông cũng được mời làm "tư vấn kỹ xảo công nghệ" và đóng 1 vai nhỏ, với tư cách khách mời trong bộ phim cho bộ phim này. Đây chính là nguyên nhân cho biệt danh khá hot của ông.

Nhưng đó chỉ là một góc sáng tạo nhỏ bé cảm hứng từ con người thật của Elon Musk. Ngoài đời, Musk có thể được coi là một nhân vật đa tài nhất trong những nhân vật có ảnh hưởng to lớn trên toàn cầu về năng lượng tái tạo. Ông vừa là nhà phát minh, nhà nghiên cứu, đồng thời cũng là một doanh nhân thành công rực rỡ. Elon Musk được vinh danh bởi rất nhiều giải thưởng và danh hiệu. Ông là người được Tạp chí TIME (Mỹ) bình chọn là 1 trong 100 người có ảnh hưởng lớn nhất thế giới trong năm 2010, được Tạp chí Forbes (Mỹ) năm 2011 bình chọn là một trong "20 CEO có quyền lực nhất nước Mỹ, tuổi dưới 40". Và nói đến sức ảnh hưởng ấy của Elon Musk, người ta không thể không nói đến những thành tựu xuất sắc và tham vọng của ông trong lĩnh vực vũ trụ. Nơi mà Musk đã đặt một dấu mốc khởi đầu cho một nền vũ trụ mới của nước Mỹ và thế giới.

(Còn nữa)