Trái tim Cuba ở xứ dừa Bến Tre

• Học sinh Quảng Trị tưởng niệm Chủ tịch Fidel Castro
• Tưởng niệm Chủ tịch Fidel Castro
• Cuba chìm trong nước mắt vĩnh biệt lãnh tụ Fidel Castro

Trước đó, sau ngày Bác Hồ mất, vào ngày 20-12-1969, tại nông trường bò giống Hinba Bonita, tỉnh Artemisa, Cuba, một ngôi làng mang tên Làng Bến Tre cũng đã ra đời. Làng Bến Tre là một phiên bản nhà sàn Bác Hồ, là biểu tượng của tình đoàn kết giữa nhân dân hai nước Việt Nam - Cuba. Đây là một đơn vị kinh tế kiểu mẫu, rộng 13.000 ha, nuôi 31.000 con bò sữa, cung cấp 34 triệu lít sữa mỗi năm. Hàng năm, Làng Bến Tre đều tổ chức tết Âm lịch cổ truyền Việt Nam và kỷ niệm Đồng khởi Bến Tre…

Về làng Moncada - Lương Hòa

Vào lúc 22 giờ 29 phút  ngày 25-11-2016, Tổng Tư lệnh cách mạng Cuba, huyền thoại Fidel Castro đã qua đời ở tuổi 90. Trái tim vĩ đại của Cuba đã ngừng đập và cũng đã nằm lại với tấm lòng và tình hữu nghị quốc tế tại Làng Moncada - Lương Hòa. Thay mặt Đảng, Nhà nước, Chính phủ Việt Nam, Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Thị Kim Ngân, một người con của đất Giồng Trôm, Bến Tre, Việt Nam đã lên đường sang Cuba dự lễ tang Cựu Chủ tịch Fidel Castro.

Chủ tịch Fidel Castro và Nữ anh hùng Nguyễn Thị Định - Phó Chủ tịch HĐNN - ngày nay là di ảnh thờ trang trọng trong mọi gia đình ở làng Moncada - Lương Hòa. (Ảnh tư liệu).

Với người dân trong nước và bạn bè quốc tế, con đường từ TP Bến Tre về đến xã Lương Hòa, huyện Giồng Trôm chưa đầy chục cây số trở nên khá quen thuộc vì đây là nơi đặt đền thờ Cô Ba Định.

Đất Giồng Trôm cũng là nơi sản sinh, nuôi dưỡng rất nhiều những anh hùng, danh tướng đầy tự hào của xứ dừa Bến Tre, từ nhà thơ yêu nước Phan Văn Trị, Lãnh Binh Thăng, lãnh tụ kháng Pháp Dương Văn Dương, Tướng Đồng Văn Cống, Đại tướng Lê Văn Dũng, Nữ tướng Nguyễn Thị Định, Trung tướng Võ Viết Thanh, Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Thị Kim Ngân, Nguyên Phó Thủ tướng Trương Vĩnh Trọng…

Xã Lương Hòa nằm trên triền sông Giồng Trôm theo tỉnh lộ 885, có diện tích tự nhiên 1.154 ha, dân số trên 10 ngàn người.

Năm 2000, tỉnh Bến Tre đã khởi công xây dựng Khu lưu niệm Nguyễn Thị Định, người dân quen gọi là đền thờ Cô Ba ngay tại nơi chôn nhau cắt rốn của Cô Ba tại ấp Phong Điền, xã Lương Hòa. Sau ba năm xây dựng, công trình khánh thành vào dịp Kỷ niệm 43 năm Ngày thành lập Mặt trận dân tộc giải phóng miền Nam (20-12-2003). Nhà trưng bày trong khu lưu niệm có rất nhiều hình ảnh, hiện vật liên quan đến cuộc đời hoạt động cách mạng của Cô Ba Định.

Từ chiếc xe Honda 67, bút bi, đồng hồ, bàn làm việc, mắt kiếng, hình ảnh may vá áo cho chiến sỹ… Những kỷ vật theo người nữ anh hùng từ những ngày ở căn cứ kháng chiến, trên tàu không số đến khi Cô Ba làm Chủ tịch Trung ương Hội LHPN Việt Nam, Phó Chủ tịch Hội đồng Nhà nước… Việc chọn Lương Hòa làm Làng Mocada kết nghĩa với đất nước Cuba anh em còn mang một ý nghĩa đặc biệt hướng về người anh hùng huyền thoại Fidel Castro của nhân dân Cuba. 

Bác Hồ kính yêu từng tôn vinh: "Phó Tổng Tư lệnh Quân giải phóng miền Nam là cô Nguyễn Thị Định. Cả thế giới chỉ có nước ta có vị Tướng quân gái như vậy. Thật là vẻ vang cho cả miền Nam, cho cả dân tộc ta!...". Lúc Cô Ba qua đời, Giáo sư Trần Văn Giàu từng viết trong cuốn "Nhớ Chị Ba": Ngày xưa, người dân ở làng quê bảo nhau rằng: những người như Chị là "sống làm tướng, chết làm thần" (sinh vi tướng, tử vi thần).

Xã Anh hùng Moncada -  Lương Hòa, từng là một pháo đài cách mạng miền Nam nằm ngay trong tầm đại bác của địch, từng được nhà thơ Ca Lê Hiến (Lê Anh Xuân) nhắc đến là "Bến Tre bắn xuống, Mỏ Cày bắn qua". Pháo đài bay B.52 Mỹ cũng đã từng rải thảm xuống Lương Hòa. Một vùng đất bé nhỏ đã phải hứng chịu hàng vạn tấn bom đạn cày xới, với 23 đồn phong tỏa, với QL26 cũ có chốt cụm pháo Đồng Gò, hạm đội nhỏ trên sông Giồng Trôm, hàng trăm ngàn trận càn quét, bủa vây từ trên trời, dưới đất, dưới sông…

Vậy mà quân dân Lương Hòa vẫn anh dũng chiến đấu, đánh trả mọi kẻ thù xâm phạm đến mảnh đất này. Mỗi người dân, mỗi chiến sĩ, mỗi ngọn dừa, mặt nước sông đều chiến đấu, đều làm bãi chông, bãi mìn tiêu diệt kẻ thù. Dẫu bao nhiêu đau thương, mất mát, hy sinh, người dân Lương Hòa vẫn vững vàng đứng dậy chiến đấu với tinh thần Đồng Khởi, với khí phách anh hùng của Nữ tướng Nguyễn Thị Định.

Nơi thắp lên ngọn lửa đấu tranh Lương Hòa - Moncada

Pháo đài Moncada, nằm ở bờ tây bán cầu thuộc tỉnh Santiago de Cuba, từng là thành lũy "bất khả xâm phạm" của chế độ độc tài Batista. Vào 5 giờ sáng ngày 26-7-1953, Luật sư,  thủ lĩnh Fidel Castro đã chỉ huy quân khởi nghĩa khoảng 100 thanh niên Cuba yêu nước nổ súng tấn công vào pháo đài Moncada, khai hỏa cho phong trào cách mạng Cuba nhằm lật đổ chế độ độc tài Fulgencio Batista. Cuộc khởi nghĩa thất bại, thủ lĩnh Fidel Castro bị bắt sau đó kết án 15 năm tù, nhưng đã trở thành ngọn cờ dân tộc, dân chủ và tiến bộ cổ vũ nhân dân hòn đảo Cuba đứng lên đấu tranh cách mạng cho đến ngày 1-1-1959 Cách mạng Cuba thành công, mở ra một kỷ nguyên mới cho đất nước.

Bà Aleida - con gái của anh hùng Che guevara (thứ hai từ trái sang) tại Liên hoan Thanh niên Sinh viên thế giới lần thứ 15 tại Algeria.

Giữa lúc cuộc kháng chiến chống Mỹ của nhân dân Việt Nam đang diễn ra vô cùng ác liệt, Chủ tịch Fidel Castro đã vượt qua nửa vòng trái đất để đến với Việt Nam và vào tận tuyến lửa vĩ tuyến 17, Quảng Trị từ ngày 12 đến 17-9-1973. "Vì Việt Nam, Cuba sẵn sàng hiến dâng cả máu của mình" là câu nói bất hủ của lãnh tụ Fidel Castro đã tăng thêm nhiệt huyết đấu tranh và tinh thần sục sôi cách mạng, tinh thần chống Mỹ của nhân dân Việt Nam và bạn bè tiến bộ trên thế giới ủng hộ Việt Nam, ủng hộ chính nghĩa trong giai đoạn khốc liệt nhất của cuộc chiến tranh chống Mỹ cứu nước.

Vào những năm 1980, hai lần phái đoàn của Nhà nước, Chính phủ Cuba sang thăm Việt Nam đều về thăm xã Lương Hòa. Lần thứ hai chính Nữ tướng Anh hùng Nguyễn Thị Định - Phó Chủ tịch HĐNN đã đưa phái đoàn về thăm quê và cũng là dịp phái đoàn Cuba trao tặng danh hiệu "làng Moncada - Lương Hòa".  

Những người bạn Cuba không bao giờ quên được hình ảnh ấn tượng đặc biệt về đội lân toàn là phụ nữ duy nhất có ở xã Lương Hòa do chính những người phụ nữ "góa chồng" xứ dừa Đồng khởi Bến Tre biểu diễn. Những người phụ nữ từng là lính Cô Ba Định trong cuộc đấu tranh chống Mỹ cứu nước.

Từ tờ mờ sáng, đội lân đã theo tiếng trống chầu, phèng la múa từ trong sân chợ ra lộ 26, dọc theo con đường có sáu cây cầu mang tên sáu người chồng là liệt sỹ. Những phụ nữ anh hùng của quê hương Cô Ba là thế đấy. Cả tuổi xuân dâng hiến cho cuộc đấu tranh giành độc lập và tuổi già sống cuộc sống dân dã nơi miệt vườn nhưng luôn mang trong lòng niềm tự hào, niềm vui, an lạc ngay trên mảnh đất quê hương Giồng Trôm.

Từ khi Lương Hòa mang tên Moncada, từ trường trung học cơ sở, tiểu học, mầm non Lương Hòa cũng đổi thành Moncada với niềm tự hào về một đất nước Cuba nghĩa tình, hữu nghị anh em.  Lương Hòa còn có phòng lưu niệm trưng bày nhiều hình ảnh về người anh hùng Che Guevara. Nhiều năm trước đây, Đảng bộ Giồng Trôm, Đảng ủy xã Lương Hòa phát động phong trào tất cả công sở đều treo ảnh Chủ tịch Hồ Chí Minh và ảnh Cô Ba Định với Chủ tịch Cuba Fidel Castro trong một chuyến thăm hữu nghị cấp Nhà nước. Với các đảng viên lão thành của Lương Hòa - Moncada, hình ảnh lãnh tụ Cuba và Cô Ba Định luôn được treo nơi tôn nghiêm và thành kính nhất với tất cả niềm tự hào, vinh dự cho quê hương về tình cảm hữu nghị, thắm thiết của hai vị tướng anh hùng, hai dân tộc Việt Nam - Cuba.

Đảng viên Lê Văn Kết nhà ở ấp 1, xã Lương Hoà - Moncada rất tự hào cho biết: Từ khi xã có chủ trương đến nay 100% đảng viên và rất nhiều nhà dân đã treo di ảnh nữ tướng anh hùng Nguyễn Thị Định và Chủ tịch Fidel Castro. Nhìn thấy ảnh luôn nhắc nhớ mọi người về truyền thống tốt đẹp quốc tế đã gắn kết xã Lương Hòa (Việt Nam) với Moncada (Cuba), nhắc nhở con cháu về nghĩa tình sâu đậm của hai dân tộc Việt Nam - Cuba đời đời bất diệt.

Trước đây và bây giờ, hình ảnh Cuba - Việt Nam luôn có trong nhau trở thành những biểu tượng đẹp đẽ, cao quý nhất về tình đoàn kết, hữu nghị của hai dân tộc. Che Guevara, Fidel Castro là những biểu tượng anh hùng dân tộc Cuba luôn có với hình ảnh Chủ tịch Hồ Chí Minh, Đại tướng Võ Nguyên Giáp, Nữ tướng anh hùng Nguyễn Thị Định, anh hùng liệt sỹ Nguyễn Văn Trỗi, Võ Thị Thắng… những tên tuổi, địa danh luôn có tên trong công sở, đường phố và các trung tâm, công viên văn hóa của hai nước.

Vào tháng 8-2001, tại Festival thanh niên sinh viên thế giới lần thứ 15, tổ chức tại thủ đô Algel, Cộng hòa dân chủ nhân dân Algeria, may mắn tôi được gặp bà Aleida Guevara March là con gái của anh hùng Che Guevara là Ban Bí thư Trung ương Đoàn Thanh niên cách mạng Cuba cùng tham dự F15. Bà Aleida cho biết: "Tôi biết mọi thứ về Việt Nam và Chủ tịch Hồ Chí Minh" nên trong câu chuyện bằng ngôn ngữ Tây Ban Nha bà thường nói "Viava Việt Nam, Viva Hồ Chí Minh…".

Trong ký ức của Aleida, một bác sỹ luôn hiển hiện câu hát: "Một, hai, ba Việt Nam" bắt đầu từ câu nói của cha mình là huyền thoại Che: "Hãy tạo ra hai, ba hay nhiều Việt Nam", như biểu tượng và hình mẫu đấu tranh. Và Aleida luôn nhớ về lần cha bà gặp gỡ anh hùng Núp vào năm 1964 khi đó bà hãy còn rất nhỏ và nhiều lần cùng các đàn anh đàn chị xuống đường bày tỏ sự ủng hộ nhân dân Việt Nam đánh Mỹ vào cuối năm 1969, đầu năm 1970.

Cách đây hơn 6 năm, đạo diễn nổi tiếng Cuba là Carlos Manuel Rodriguez đã sang Việt Nam cùng đạo diễn Phạm Nhật Tựu quay tại nhiều tỉnh thành, đặc biệt là Làng Moncada, Giồng Trôm, Bến Tre những thước phim về đất nước, con người Việt Nam với Cuba nghĩa tình trong bộ phim "Mối tình Việt Nam-Cuba".

Đạo diễn Carlos đã xúc động khi đến thăm Phòng lưu niệm Cheguevara tại làng Moncada, đền thờ, nhà cũ của anh hùng Nguyễn Thị Định, các địa danh lịch sử và các nghĩa trang ở Việt Nam… Từ một đất nước xa xôi cách nhau nửa vòng trái đất, những người bạn Cuba đã tìm thấy quê hương, con người anh hùng của dân tộc mình tại Việt Nam, tại Bến Tre, tại làng Moncada...