65 năm trị vì của Nữ hoàng Anh Elizabeth II: Ngôi vương là định mệnh
Giới nghiên cứu nói chung nhận định, trong 65 năm qua, Nữ hoàng Elizabeth II đã hoàn thành nhiệm vụ của mình một cách thận trọng, đáng kính và trách nhiệm vô hạn. Không ồn ào, không hoành tráng, Nữ hoàng Elizabeth II đã dành trọn ngày kỷ niệm một cách lặng lẽ tại khu điền trang riêng ở Sandringham, cách London 110 dặm về phía Bắc.
Nữ hoàng Anh Elizabeth II có tên khai sinh là Elizabeth Alexandra Mary, sinh ngày 21-4-1926 tại Mayfair, Tây London. Định mệnh cuộc đời Elizabeth đã được điểm vào năm 1936, lúc bà 10 tuổi. Khi đó, Vua Edward VIII - bác ruột của bà - chấp nhận rời bỏ ngai vàng để sống cùng vợ là một người Mỹ bình thường.
 |
| Nữ hoàng Elizabeth II và chồng, Hoàng thân Philip. |
Vua George VI lên ngôi, Elizabeth trở thành công chúa, nhưng trong suy nghĩ của bà chưa hề có ý nghĩ một ngày nào đó sẽ trở thành Nữ hoàng của Vương quốc Anh.
Tháng 2-1952, Vua George VI lâm bệnh nặng, Elizabeth cùng chồng là Hoàng thân Philip đảm nhận vai trò thay vua cha thực hiện chuyến công du chính thức tới Kenya. Đó được xem là sự kiện cột mốc trong cuộc đời Elizabeth, đánh dấu hành động đầu tiên của bà trong vai trò người đứng đầu Hoàng gia. Đêm 5 rạng sáng 6-2, Vua George VI băng hà. Elizabeth nghiễm nhiên trở thành Nữ hoàng nhưng bà không hề hay biết.
Cho đến ngày nay người ta vẫn không biết chính xác ngày giờ lên ngôi của Nữ hoàng Elizabeth II, bởi Vua George VI qua đời trong giấc ngủ. Chỉ đến khi Hoàng thân Philip nhận được điện thoại gọi từ Anh báo tin, Elizabeth mới biết vua cha đã băng hà.
Sau khi từ Kenya trở về Anh, ngày 8-2, Elizabeth hội kiến với Hội đồng Chưởng lão về việc tổ chức lễ đăng quang chính thức. “Bởi sự băng hà bất ngờ của vua cha, ta được triệu đến tiếp nhận nhiệm vụ và trách nhiệm trị vì vương quốc. Trái tim ta đầy cảm xúc không nói hết nên lời, vì thế ta sẽ bắt tay vào làm việc, như cha ta đã từng làm, để mang đến hạnh phúc và thịnh vượng cho thần dân ta” - Nữ hoàng Elizabeth II tuyên phán trước các chưởng lão. Lúc đăng quang, Elizabeth II mới 26 tuổi.
Trong những ngày đầu mới lên ngôi, Elizabeth II dựa vào chồng và những hầu cận xung quanh để thực thi việc triều chính. Tờ Sunday Times viết: “Winston Churchill là thủ tướng đầu tiên dưới triều đại bà. Đó là một mối quan hệ kỳ diệu giữa một ông thủ tướng già sắp mãn nhiệm và một tân vương còn trẻ”.
 |
| Nữ hoàng Elizabeth II đeo vòng cổ đính ngọc bích để kỷ niệm 65 năm trị vì. |
Nhưng Nữ hoàng trẻ tuổi cũng có cách nhìn của riêng mình. Mặc dù tham vấn ý kiến các cố vấn, Elizabeth II quyết định lễ đăng quang chính thức sẽ được tổ chức vào ngày 2-6-1953 và sẽ được truyền hình trực tiếp. Đó là lần đầu tiên lễ đăng quang được truyền hình trực tiếp cho dân chúng xem, góp phần làm cho vương triều trở nên gần gũi với dân chúng hơn.
Và kể từ đó, nhiều sự kiện, hoạt động rầm rộ khác của Hoàng gia cũng được truyền hình trực tiếp cho dân chúng cùng thưởng lãm, như sự kiện đám cưới lộng lẫy của Thái tử Charles với Công nương Diana Spencer vào năm 1981. Những sự kiện truyền hình trực tiếp đó đã tạo nên một sức sống mới cho Hoàng gia, mở ra những năm tháng đầy hứng khởi trong thời đại mới.
Hơn sáu thập niên trị vì trên ngai vàng của Nữ hoàng Elizabeth II là khoảng thời gian của những biến động thời cuộc diễn ra liên tục. Sáu thập niên đó đã định hình một Nữ hoàng vừa gần gũi nhưng cũng khó tiếp cận đối với dân chúng Anh.
Trên bình diện quốc tế, Elizabeth II là vị Nữ hoàng đặc biệt nhất, đáng kính và nổi bật nhất. Bà đã di chuyển hơn 1 triệu dặm (1,6 triệu kilômét), đến thăm hơn 120 quốc gia và gặp gỡ, hội kiến với 12 đời Tổng thống Mỹ, từ ông Dwight D. Eisenhower cho đến ông Barack Obama vừa mãn nhiệm (và dự kiến Donald Trump sẽ là Tổng thống Mỹ thứ 13 diện kiến bà).
Năm 2016, ở tuổi 90, Nữ hoàng Elizabeth II vẫn tiếp tục thực hiện nhiệm vụ Hoàng gia của mình, tham gia 80 cuộc làm việc. Địa vị cao quý của Nữ hoàng không gì có thể so sánh. Một phần lớn công việc của bà trong suốt 65 năm qua là không phát biểu điều gì không thích hợp trước công chúng. Nhiệm vụ này, Hoàng thân Philip, năm nay 95 tuổi, đôi khi còn mắc sai sót, nhưng bà thì không.
Điều được xem là “thiếu sót” duy nhất trong 65 năm qua của Nữ hoàng Elizabeth II chính là việc bà đã không có phản ứng nhanh trước cái chết của Công nương Diana vào năm 1997. Thời điểm đó Diana đã li dị với Thái tử Charles, cho nên người ta cho rằng Nữ hoàng không xem trọng Diana, và cung điện Buckingham khi đó đã không treo cờ rủ (để thể hiện nỗi đau buồn). Tuy nhiên, sau đó Nữ hoàng đã có động thái cụ thể, đọc bài phát biểu thể hiện sự ngưỡng mộ Diana và bày tỏ sự quan tâm của bà nội dành cho hai Hoàng tử William và Harry.
Sau hơn sáu thập niên trên ngai vàng, Nữ hoàng Elizabeth II được đa số thần dân kính trọng, ngưỡng mộ vì cách bà tận tâm, thầm lặng cống hiến cho nhiệm vụ và cũng vì cách bà quyết tâm giữ kín cuộc sống riêng tư của mình, công chúng hoàn toàn không được biết đến phần này trong những thông tin về Hoàng gia. Sự kính trọng và ngưỡng mộ của công chúng được thể hiện qua những kỳ lễ kỷ niệm lớn, như kỳ Lễ Bạc 25 năm Nữ hoàng trị vì vào năm 1977, rất đông dân chúng đổ ra đường phố mở hội ăn mừng tưng bừng.
Cũng có những thời đoạn Hoàng gia gặp phải sự cố, trải qua khó khăn, đau buồn. Năm 1992, kỷ niệm 40 năm trị vì, được Nữ hoàng xem là năm “khủng khiếp” bởi trong năm đó Thái tử Charles và Công nương Diana ly dị. 5 năm sau, 1997, kỷ niệm 45 năm trị vì, Diana qua đời trong một tai nạn ôtô ở Paris, Pháp. Dù lúc đó Diana đã ly dị Thái tử Charles, nhưng mối quan hệ không vì thế mà đoạn tuyệt hoàn toàn. Và sự cố đó đã khiến Nữ hoàng buồn bực không kém chuyện ly hôn 5 năm trước.
Năm 2002 là năm đau buồn nhất của Nữ hoàng Elizabeth II. Trong năm này, bà mất cả mẹ (Hoàng Thái hậu Elizabeth mất ngày 30-3-2002) và em gái (Công chúa Margaret mất ngày 9-2-2002). Đó cũng là năm kỷ niệm Vàng 50 năm trị vì của Elizabeth II, và dân chúng tiếp tục đổ ra đường tưng bừng mở hội vào tháng 6.
 |
| Nữ hoàng Elizabeth II với Tổng thống Barack Obama năm 2011. |
Tuy nhiên, trải qua giai đoạn khó khăn, Nữ hoàng Elizabeth II cũng đã có được những ngày vui mới, với việc Thái tử Charles cưới vợ mới (Công nương Camilla) vào năm 2005, và thế giới hân hoan đón chào đám cưới Hoàng gia của Hoàng tử William với Công nương Kate Middleton, tiếp sau đó là sự ra đời của hai cháu nội, Hoàng tử George và Công chúa Charlotte.
Năm nay có lẽ cũng là năm đặc biệt nhất đối với Nữ hoàng Elizabeth II. Sau Lễ kỷ niệm Ngọc bích sẽ là kỷ niệm 70 năm ngày cưới của bà với Hoàng thân Philip (vào ngày 20-11 tới). Nữ hoàng cũng đang lập nhiều kỷ lục mới: là vị quân chủ trị vì lâu nhất trong lịch sử Vương quốc Anh (vượt qua kỷ lục của Nữ hoàng Victoria); là vị quân chủ cao tuổi nhất thế giới còn trị vì trên ngai vàng (sau khi Vua Thái Lan Bhumibol Adulyadej qua đời tháng 10-2016, thọ 88 tuổi).
Và năm nay, để kỷ niệm 65 năm trị vì của Nữ hoàng Elizabeth II, nước Anh đã quyết định phát hành đồng xu 5 bảng mới. Điểm đặc biệt là trên đồng xu này có khắc câu nói bất hủ mà Nữ hoàng đã phát ra gần 70 năm trước, khi bà tròn 21 tuổi: “Cả cuộc đời tôi, dù là ngắn hay dài, sẽ dâng hiến để phục vụ cho mọi người”.
