Gần 2,3 triệu dân thường Gaza đang gánh chịu thảm kịch nhân đạo khủng khiếp khi các cuộc đàm phán ngừng bắn tại Doha lại rơi vào bế tắc. Mỗi giây trì hoãn trên bàn đàm phán đồng nghĩa với thêm sinh mạng vô tội bị cướp đi, thêm gia đình tan nát, và thêm một bước sa sâu vào thảm họa diệt vong. Trong khi lãnh đạo tranh cãi về ranh giới rút quân, người dân Gaza đang chết dần vì bom đạn, đói khát và bệnh tật - một bản án tử đang được ký từng ngày giữa thế bế tắc địa chính trị.
Trở thành nhà lãnh đạo cao nhất của Hamas sau khi những thủ lĩnh hàng đầu Yahya và Mohammed Sinwar thiệt mạng, Izz al-Din al-Haddad, một chỉ huy quân sự kỳ cựu, hiện đang nắm giữ quyền quyết định đối với đàm phán ngừng bắn tại Gaza.
Chính phủ Israel ngày 6/7 đã cử phái đoàn tới Qatar để đàm phán một thỏa thuận ngừng bắn kéo dài 60 ngày tại Gaza, với mục tiêu kết thúc xung đột và trao trả con tin. Dù vẫn còn nhiều bất đồng với Hamas, đây là dấu hiệu tích cực đầu tiên sau nhiều tuần bế tắc.
Ngoài 30 tuổi, ánh mắt lạnh lùng và hành động liều lĩnh, Yasser Abu Shabab - thủ lĩnh của một nhóm chiến binh Palestine tại miền nam Dải Gaza, đang là một trong những nhân tố mới mà Israel tin rằng có thể giúp họ kết thúc cuộc chiến với Hamas.
Mỹ là nước duy nhất trong Hội đồng Bảo an Liên hợp quốc (HĐBA LHQ) không thông qua một dự thảo nghị quyết yêu cầu ngừng bắn “ngay lập tức, vô điều kiện và vĩnh viễn” giữa Israel và Hamas ở Gaza cũng như kêu gọi quyền tiếp cận viện trợ không bị cản trở giữa bối cảnh nạn đói đang rình rập tại vùng đất bị chiến tranh tàn phá này.
Phái đoàn Hamas hôm 14/4 rời Thủ đô Cairo (Ai Cập) sau các cuộc đàm phán với những nhà trung gian từ Ai Cập và Qatar - hai nước đã hợp tác cùng Mỹ thúc đẩy lệnh ngừng bắn ở Gaza hồi tháng 1. Trước đó, thành viên cấp cao của lực lượng này đã nêu lên điều kiện thả toàn bộ con tin Israel.
Trong khi Lực lượng Phòng vệ Israel (IDF) thừa nhận đánh giá thấp năng lực Hamas, những tài liệu mới lại cho thấy khả năng tình báo chuyên nghiệp và có hệ thống của lực lượng này, làm lộ rõ những lỗ hổng an ninh nghiêm trọng mà Israel đã bỏ qua.
Lệnh ngừng bắn kéo dài 6 tuần giữa Israel và Hamas kết thúc mà không thể mở đường kiến tạo một thỏa thuận hòa bình ở Dải Gaza. Với việc Israel tái khởi động chiến dịch tấn công trên bộ nhắm vào Hamas, xung đột được dự báo sẽ sớm lan rộng, để lại hậu quả thảm khốc cho hàng trăm ngàn người Palestine.
Thỏa thuận ngừng bắn giữa Israel và Phong trào Hồi giáo Hamas đã bị phá vỡ sáng 18/3 (theo giờ Hà Nội) khi quân đội Israel tiến hành các cuộc không kích quy mô lớn trên khắp Dải Gaza. Phía Israel tuyên bố hành động này nhằm đáp trả việc Hamas từ chối thả thêm con tin theo kế hoạch trao đổi đã thỏa thuận trước đó.
Kể từ khi thỏa thuận ngừng bắn bắt đầu có hiệu lực từ ngày 19/1/2025 tại Gaza, nhiều người Israel đã có cảm xúc mạnh, bao gồm lẫn cả niềm vui và hy vọng, lần đầu tiên sau 15 tháng căng thẳng.
Các vụ nổ xảy ra hôm 20/2 (giờ địa phương) vào ngày người dân Israel đang đau buồn sau khi Hamas trả lại thi thể của bốn con tin từ Gaza như một phần của thỏa thuận ngừng bắn. Dù không có thương vong nào được báo cáo, nhưng Thủ tướng Benjamin Netanyahu gọi vụ nổ ba chiếc xe buýt này là tấn công khủng bố.
Reuters dẫn thông báo đưa ra hôm 17/2 của quân đội Israel cho biết, Mohammed Shahine - một chỉ huy của Hamas, đã bị hạ sát trong cuộc không kích do nước này tiến hành ở miền Nam Lebanon hồi cùng ngày.
Tại cuộc họp báo diễn ra ở Doha vào rạng sáng 16/1 (giờ Việt Nam), Thủ tướng Qatar Mohammed bin Abdulrahman Al-Thani tuyên bố, Israel và Hamas đã đạt thỏa thuận ngừng bắn để chấm dứt chiến tranh ở Gaza và thỏa thuận này sẽ có hiệu lực vào ngày 19/1.
Tình hình tại Gaza đang chìm trong bạo lực, khi những nỗ lực nhằm chấm dứt xung đột đối mặt với hàng loạt trở ngại.
Khi bụi lắng xuống sau các trận oanh tạc vào Dải Gaza, thi thể hàng ngàn người Palestine bị vùi lấp lẫn với gạch đá, rất khó phân biệt ai đến từ Hamas, ai là dân thường cố gắng vật lộn tìm đường sống. Ngay cả khi không chết vì bom đạn, cuộc sống ngột ngạt trong cảnh vây hãm tại dải đất hẹp bên Địa Trung Hải đang từng ngày chôn vùi những giấc mơ sống bình dị nhất…
Ngày 17/10, Yahya Sinwar - thủ lĩnh cao cấp của Hamas tại Dải Gaza - đã bị tiêu diệt trong một cuộc đọ súng ở phía Nam Gaza khi Israel tiến hành cuộc truy quét trong khu vực. Quân đội Israel cho biết Yahya Sinwar là một trong 3 thành viên Hamas bị tiêu diệt trong cuộc tấn công trên bộ tại thành phố Rafah nhưng không nói rõ thời gian xảy ra. Thông tin được xác nhận sau quá trình xét nghiệm ADN.
Đã một năm kể từ khi xảy ra vụ tấn công của phong trào Hồi giáo Hamas vào Israel hôm 7/10/2023, diễn biến căng thẳng tại Trung Đông vẫn leo thang không thể lường trước. Những lằn ranh đỏ được vạch rõ nhưng các bên có liên quan ngày càng gia tăng cường độ tấn công và đáp trả lẫn nhau, khiến nguy cơ chiến tranh tổng lực trở nên hiện hữu.
Quyết định truy tố loạt thủ lĩnh Hamas của Bộ Tư pháp Mỹ được đưa ra sau khi một con tin người Mỹ gốc Israel bị Hamas sát hại ở Dải Gaza. Tổng thống Joe Biden và nhiều quan chức cấp cao nước này cam kết buộc giới lãnh đạo Hamas phải trả giá.
Việc đàm phán giữa Israel và phong trào Hồi giáo Hamas, hôm 2/9, lại một lần nữa rơi vào bế tắc liên quan đến hành lang chiến lược Philadelphi, cho thấy, thay vì tìm cách thu hẹp bất đồng và tìm ra giải pháp chấm dứt xung đột, các cuộc đàm phán dường như phục vụ nhiều hơn cho lợi ích của mỗi bên. Do đó, hòa bình sẽ không thể đạt được nếu các bên không thay đổi cách tiếp cận hiện tại.
Israel và Hamas sau 2 ngày hòa đàm ở Thủ đô Doha của Qatar - dưới sự chứng kiến của các nhà trung gian hòa giải Mỹ, Ai Cập và Qatar - đã thu hẹp khoảng cách bất đồng “chưa từng thấy”, khiến cho triển vọng ngừng bắn ở Gaza tới “gần hơn bao giờ hết”. Tuy nhiên, câu hỏi đặt ra là, khi cuộc chiến tàn khốc ở Gaza kết thúc, ai đó sẽ phải cai trị dải đất ven biển Địa Trung Hải này.
