#chảo lửa Trung Đông

Việc Mỹ và 3 cường quốc châu Âu thống nhất lựa chọn cuối tháng 8 là thời hạn chót để đạt được thỏa thuận hạt nhân mới với Iran thể hiện bước đi chiến lược mới nhằm đưa Tehran đến bàn đàm phán, nhưng cũng có thể gây tác động không mong muốn cho tiến trình này, dựa trên những phản ứng mà Iran đang đưa ra.

Cuộc chiến Nga - Ukraine, xung đột giữa Israel với Hamas và Hezbollah, đối đầu giữa Israel và Iran cùng những biến động ở Syria là những mối quan tâm của thế giới trong năm 2024, song song với quan ngại về sự cạnh tranh và cuộc chiến thương mại giữa Trung Quốc và Mỹ.

Khu vực Trung Đông vốn nổi bật với những cuộc xung đột đẫm máu và tình hình chính trị không ổn định, nhưng gần đây, một mặt trận khác đang dần hình thành: cuộc đua trí tuệ nhân tạo (AI). Không phải những trận chiến công khai trên chiến trường mà là cuộc đua phát triển công nghệ và đổi mới, một chiến trường không tiếng súng nhưng không kém phần quyết liệt.

Các hãng hàng không đã phải chuyển hướng hàng loạt chuyến bay khỏi không phận Iran. Giá dầu cũng tăng trở lại sau những động thái leo thang xung đột của cả Israel và Iran. Khói lửa ở vùng Vịnh bắt đầu đe dọa gây bất ổn nghiêm trọng cho nền kinh tế toàn cầu.

Căng thẳng tại khu vực Trung Đông tiếp tục leo thang trong cuối tuần qua, khi lực lượng Hezbollah phóng hàng trăm quả rocket và máy bay không người lái (UAV) vào Israel, theo sau đó là động thái đáp trả mạnh mẽ từ Israel, khiến giới quan sát và cộng đồng quốc tế quan ngại.

Sau khoảng thời gian lắng xuống do COVID-19 bao trùm tất cả những hoạt động chính trị thế giới thì nay, “lò lửa” Trung Đông lại nhen nhóm trở lại với căng thẳng giữa Mỹ và Iran, quanh việc Mỹ đe dọa ngăn cản đoàn tàu chở dầu của Iran tới Venezuela, ngày 17-5.

“Hãy chuẩn bị cho một kịch bản tồi tệ ở Trung Đông!” - Ủy ban Chữ thập đỏ Quốc tế (ICRC) cảnh báo, hôm 16-4. Dường như, tai họa vẫn đang sẵn sàng trút thêm tang tóc lên vùng đất đã thấm đầy máu và nước mắt, cũng như vẫn còn đang vang rền tiếng súng, tiếng bom ấy.

Đang có những dấu hiệu giảm leo thang sau 10 ngày căng thẳng ở mức cao giữa Iran với Mỹ. Tuy nhiên, ẩn sau những lời lẽ mềm mỏng để giấu đi những lợi ích thật sự, nguy cơ cuộc chiến vẫn còn nguyên khi ngòi nổ thực sự chưa được tháo gỡ.

Sau các vụ tấn công vào lực lượng Mỹ tại Iraq bằng tên lửa, lãnh tụ tối cao Iran, Đại giáo chủ Ali Khamenei tuyên bố lực lượng Mỹ cần rút khỏi khu vực. Lo ngại an toàn, nhiều quốc gia đã khuyến cáo công dân rời khỏi những nơi được dự báo có thể là mục tiêu tấn công của tên lửa, đồng thời kêu gọi hai bên giải quyết bằng đối thoại hòa bình. Trung Đông và cả ngoài Trung Đông đang sục sôi.

Hòa bình, ổn định và thịnh vượng. Khắp nơi trên thế giới, nhân loại đang đón chào năm 2020 với những ước vọng ngập tràn màu hồng như thế - những giấc mơ vĩnh cửu mỗi khi tết đến xuân về. Nhưng, thật đáng tiếc, viễn cảnh tươi đẹp đó có thể diễn ra ở bất cứ đâu, ngoại trừ Trung Đông.

Hàng loạt vụ tấn công bằng tên lửa của Iran vào các căn cứ quân sự của Iraq có quân Mỹ đồn trú đang thêm dầu vào chảo lửa căng thẳng Washington – Tehran, có thể bùng phát thành một cuộc chiến toàn diện.

Đối với Nhật Bản, Trung Đông từ lâu đã trở thành bạn hàng dầu thô và khí đốt tự nhiên. Tuy nhiên, những bất ổn thời gian gần đây đe dọa đưa Nhật Bản vào cuộc khủng hoảng an ninh năng lượng, đặt ra yêu cầu thay đổi chiến lược để đảm bảo bình ổn quan hệ với các quốc gia Trung Đông.

Cái tên Israel được nhắc đến nhiều trong những sự kiện gần đây ở Trung Đông. Sau khi bị cáo buộc hoặc thừa nhận đã sai lầm trong các cuộc tấn công Dải Gaza, Syria, thì giờ chính Israel lại đang tỏ ra đề phòng trước khả năng bị Iran tấn công. Cục diện Trung Đông vốn rối loạn nay lại thêm nhiễu động.

Israel đang mở rộng cuộc chiến chống lại các lực lượng thân với Iran trong khu vực từ Syria sang cả Lebanon và Iraq. Điều này có thể châm ngòi cho những bất ổn mới tại khu vực Trung Đông vốn đã quá nhiều căng thẳng.

Tổng thống Mỹ Donald Trump vừa đặt bút kí công nhận chủ quyền của Israel đối với Cao nguyên Golan, trong một động thái có thể khiến "chảo lửa" Trung Đông thêm bất ổn.

“Chảo lửa” Trung Đông tiếp tục nóng bỏng bởi những “rối loạn” do các yếu tố bên trong và sự tác động từ bên ngoài. Các chuyên gia nhận định, có nhiều nguy cơ bùng phát thành cuộc xung đột quy mô lớn.

Nối tiếp các cuộc biểu tình ở Jordan và Thổ Nhĩ Kỳ, người dân Palestine ở Dải Gaza đã xuống đường phản đối quyết định công nhận Jerusalem là thủ đô của Israel của Tổng thống Mỹ Donald Trump.

Jerusalem là thành phố thiêng liêng, lâu đời bậc nhất thế giới với sự hội tụ của 3 tôn giáo lớn là Hồi giáo, Thiên chúa và Do Thái. Đây cũng là nơi bắt nguồn của những xung đột dai dẳng tại "chảo lửa" Trung Đông.