Một buổi sáng tháng Tư, Biển Đông rực rỡ sắc hổ phách, con tàu HQ 561 nhẹ nhàng lướt sóng, đưa chúng tôi về phía quần đảo Trường Sa. Gần hai trăm thành viên đoàn công tác lặng lẽ trên boong tàu, ngắm mặt trời từ từ nhô lên khỏi mênh mông nước xanh.
#ký ức
Trong những ngày những người làm báo cả nước tưng bừng chuẩn bị chào mừng 100 năm Ngày Báo chí Cách mạng Việt Nam, Trung tâm Lưu trữ quốc gia III có dịp đón nhiều vị khách đặc biệt. Đó là nhà báo, nghệ sĩ nhiếp ảnh Chu Chí Thành và thân nhân nhiều nhà báo chiến trường khác.
Tiếng động cơ và tiếng xích xe tăng vọng lại như tiếng trống hội, xé tan những giờ phút căng thẳng tột cùng. Những chiếc xe tăng T.54, T.59 của Lữ đoàn 203 dẫn đầu đội hình chiến đấu của Quân đoàn 2 rùng rùng lao qua cầu, thẳng tiến về các mục tiêu đã được chỉ định trong thành phố. Lá cờ Mặt trận Dân tộc Giải phóng miền Nam Việt Nam phần phật bay trong gió.
Ở tuổi 83, cơ thể chằng chịt vết thương của những trận đánh sinh tử, nhưng ký ức về trận đánh cuối cùng tiến về Sài Gòn, giải phóng miền Nam, thống nhất đất nước vẫn vẹn nguyên trong trái tim, mãi mãi khắc ghi trong máu thịt Thiếu tướng Nguyễn Ngọc Doanh....
Họa sĩ Lê Thiết Cương lâu nay không được khỏe. Anh có một cơn ốm vô cơn cớ đã hành anh hơn một năm nay chưa dứt. Nhưng dù ốm đến thế, dù mới phẫu thuật về, ngay cả khi đang nằm trên giường bệnh với việc sinh hoạt còn khó khăn thì Lê Thiết Cương hình như chưa từng đầu hàng với mọi cơn đau. Anh làm việc mọi nơi, mọi lúc trong mọi tình huống có thể.
Câu chuyện về tấm ảnh “Nữ du kích Ngã Năm” đã trở thành nổi tiếng ở tỉnh Sóc Trăng. Ảnh chụp một nữ du kích trẻ trung, khăn rằn quấn trên đầu, mặc áo bà ba, đang kê súng trên vai, ngắm về hướng quân thù và được giới thiệu là “Nữ du kích Ngã Năm”, AHLLVTND Lưu Nguyệt Hồng.
Toạ đàm và triển lãm “Hà Nội - Ý chí và niềm tin quyết thắng" do Bảo tàng Hà Nội, Sở Văn hoá và Thể thao Hà Nội tổ chức vào ngày 9/4 tại Bảo tàng Hà Nội, nhân dịp kỷ niệm 50 năm Ngày Giải phóng miền Nam, thống nhất đất nước.
"Khi ấy, có lúc nguy nan, đồng chí Phó Chính ủy Trung đoàn 812, Đại tá Nguyễn Văn Tý động viên chúng tôi: Bọn địch đánh núi Dinh thành vôi, các đồng chí sẽ thành tượng đá. Dù sống hay chết, chúng ta đều là những anh hùng của dân tộc này!..", ông Nguyễn Công Binh nhớ lại.
Bom đạn của những trận đánh khốc liệt đã cướp đi của ông Nguyễn Văn Toàn (SN 1940, xã Xuân Trường, TP Đà Lạt, tỉnh Lâm Đồng) một con mắt. Chiến tranh còn “tặng” thêm cho ông hai mảnh đạn đồng. Hơn 50 năm qua, những mảnh đạn ấy đã trở thành một phần chứng tích của lịch sử, song hành cùng cơ thể của người cựu chiến binh quả cảm.
Ở tuổi 87, Nhà giáo ưu tú, PGS.TS Cao Minh Thì (nguyên Giám đốc Sở Giáo dục - Đào tạo TP Hồ Chí Minh) vẫn còn nhiều khắc khoải, trăn trở về sự nghiệp trồng người. Trong cơ thể ông, dẫu mang nhiều thương tật nhưng luôn tràn đầy năng lượng tận hiến...
Phố Bà Triệu luôn tràn ngập những ký ức trong tôi. Đây là con đường dài nhất (gần 2km) thuộc hai quận Hoàn Kiếm và Hai Bà Trưng (Hà Nội) có dốc Hàng Kèn độc đáo. Một thuở những âm thanh dàn kèn tây rộn ràng dốc phố (ngã tư Bà Triệu - Trần Quốc Toản); hay có khi cung điệu của phường bát âm than khóc những số phận long đong trọn kiếp người.
Những ngày tháng học tập dưới mái trường miền Bắc vẫn luôn là mảng ký ức thân thương, tươi đẹp nhất trong tâm khảm Trung tướng Nguyễn Chí Thành, nguyên Giám đốc Công an TP Hồ Chí Minh.
Trong không khí tưng bừng chào mừng kỷ niệm 70 Ngày Giải phóng Thủ đô, những ngày này, người dân và du khách đến Bảo tàng Mỹ thuật Việt Nam, Hà Nội được đắm mình trong không gian khá đặc biệt với triển lãm “Hà Nội: Niềm tin và sức sống”.
Năm nay miền Bắc gặp đại họa bởi cơn cuồng phong mang tên Yagi tàn phá và gây ngập lụt nhiều tỉnh, thành phố. Chiều ngày 9/9, nghe thông báo nước lũ đã lên gần mức báo động 3 và cầu Long Biên đã bị cấm toàn bộ người và phương tiện qua lại, tôi lững thững đi lên cây cầu hơn trăm năm tuổi và nhìn dòng sông Hồng mênh mông, nước chảy cuồn cuộn, cuốn theo không biết bao nhiêu rác rưởi của tự nhiên và rác do con người thải ra.
Đường phố Hai Bà Trưng (Hoàn Kiếm - Hà Nội) thuộc phần đất năm thôn của huyện Thọ Xương xưa. Dấu tích còn lại là Thiên Phúc Tự (số nhà 94) thôn An Trung và đình Vũ Thạch (13 Bà Triệu). Chừng nửa phố ngày ấy nằm trên đất hồ ở bên phải phố Hàng Khay và Tràng Tiền. Người Pháp đã lấp hồ để xây những phố mới với hàng trăm biệt thự sang trọng. Phố Hai Bà Trưng nối từ ngã ba Lê Thánh Tông tới ngã năm đường Lê Duẩn (dài chừng 1,7km).
Những cuốn sổ nhỏ bằng lòng bàn tay chi chít những dòng chữ ngay ngắn, những tấm ảnh đã mờ nhoè theo thời gian cùng không ít văn bản, thư từ qua lại của những bậc tiền bối và Giáo sư Phạm Thiều đã được trao tặng Trung tâm Lưu trữ Quốc gia III vào ngày 19/9, tại Hà Nội.
Gặp họa sĩ Lê Thiết Cương vào một ngày đầu thu trong không gian rất đẹp ở phố cổ Hà Nội, câu chuyện giữa chúng tôi không chỉ nói về mỹ thuật mà cả những ký ức về một thời đã qua và quan điểm của anh trong sáng tạo nghệ thuật...
Lần đầu đến Đức Hòa 29 năm về trước, tôi nhớ mãi những con đường lộ trải sỏi mờ mịt bụi trong mùa khô, đồng đất mênh mang thẳng cánh cò bay. Tại Ngã tư Đức Hòa, có một bức tượng lớn màu trắng, cao chừng 15 mét nổi bật giữa khuôn viên nhiều cây xanh; đó là tượng Võ Văn Tần, người Bí thư Xứ ủy Nam Kỳ đã anh dũng hy sinh thời Nam Kỳ khởi nghĩa.
Khởi đầu với tập thơ “Lưng lửng hồn” (2021), đến “Ngược tìm phía trước” (2022) và gần đây nhất là “Chư BLuk clu clâm” (2023), người đọc đều có thể nhận thấy được hành trình soi chiếu và lần tìm lại những ký ức của Nguyên Như.
Những ngày tháng 12 năm 1972, bằng ý chí quyết chiến, quyết thắng, quân và dân miền Bắc đã lập nên chiến thắng “Điện Biên Phủ trên không” lẫy lừng. Ký ức về âm thanh của những vũ khí tối tân, làm rung chuyển đất trời cả ngày lẫn đêm, tiếng kẻng phòng không vang lên từng hồi, tiếng bước chân hối hả rời khỏi thành phố hay sự tĩnh lặng sau bức tường đá Hilton - Hà Nội... sẽ không bao giờ phai mờ trong tâm trí những người đã đi qua cuộc chiến.
