#nhà Tây Sơn

Sau gần chục năm tôi mới trở lại núi A Man trong nắng xuân mơ màng buổi sáng tháng giêng. Dãy núi nằm ở ngã ba sông Hà Yến, đổ ra phía hữu ngạn dòng sông Cái, thuộc địa phận thôn Quảng Đức, xã An Thạch, huyện Tuy An, tỉnh Phú Yên - nơi có dòng gốm Quảng Đức ra đời cách đây hơn 300 năm và là một trong những di sản văn hóa tiêu biểu ở “xứ sở hoa vàng trên cỏ xanh”. Từ bao đời nay, phía Nam dãy núi này tồn tại hàng trăm ngôi mộ cổ trên diện rộng với nhiều bí ẩn chưa được giải mã.

Xưa kia, tại huyện Phù Cát (tỉnh Bình Ðịnh) có một khu rừng được gọi là rừng Cấm, nơi có người Chăm sinh sống. Tại đây, người dân truyền nhau là có kho báu của người Chăm nên có hàng trăm người tìm kiếm nhưng không ai tìm ra. Chưa hết, nơi đây còn là nơi yên nghỉ của thứ phi vua Quang Trung, người may mắn thoát khỏi cuộc trả thù khi nhà Tây Sơn sụp đổ.

Năm 1802, sau khi bình định được nhà Tây Sơn và lập nên vương triều Nguyễn nối dài qua 13 đời vua với gần 150 năm trị vì, chúa Nguyễn Ánh lên ngôi vua, lấy niên hiệu Gia Long. Trong những năm đầu trị vì, để xây dựng kinh thành và chi dùng trong hoàng cung, vua Gia Long đã lập nên nhiều đội quân... lạ, ăn lộc vua, chuyên làm các nhiệm vụ săn thú dữ, ngậm ngải tìm trầm, săn tìm sản vật đại dương...