Bùng nổ dịch vụ an ninh và vệ sĩ tư nhân
Ở Anh, các công ty an ninh tư nhân như là G4S được ký hợp đồng thực hiện các nhiệm vụ như điều tra tội phạm, tuần tra các khu phố và thậm chí giam giữ những nghi can trong một chương trình tư nhân hoá ngành cảnh sát ở nước này.
Đây được coi là hợp đồng lớn nhất trong lĩnh vực tư nhân hoá ngành cảnh sát ở Anh từ trước đến nay.
Hàng loạt hợp đồng dành cho dịch vụ an ninh tư nhân
Ngành kinh doanh an ninh tư nhân phát triển mạnh ở Anh, Mỹ và cả Canada. Tại mỗi quốc gia này có nhiều bằng chứng cho thấy khu vực an ninh tư nhân hoạt động hiệu quả hơn mà lại nhận lương thấp hơn so với cảnh sát.
 |
| Cảnh sát Oakland được triển khai chống người biểu tình. |
Oakland – thành phố đang bị thâm hụt ngân sách ở mức kỷ lục là 80 triệu USD – phải chi tiêu khoảng 65% ngân sách của mình để trả lương cho cảnh sát giữ trật tự cũng như cảnh sát cứu hoả, trong đó bao gồm khoảng 250.000 USD hàng năm dành trả lương và các khoản trợ cấp hàng năm cho mỗi sĩ quan cảnh sát chịu trách nhiệm tuần tra ngày đêm trên đường phố. Ngược lại, chỉ với chừng 200.000 USD/năm Oakland đã ký hợp đồng thuê được 4 vệ sĩ tư nhân tuần tra liên tục khu Đông Oakland nổi tiếng có tỷ lệ tội phạm cao nhất thành phố.
Oakland không phải là thành phố duy nhất ở Mỹ đang nỗ lực tìm cách cải thiện an ninh công cộng mà vẫn giảm được gánh nặng chi phí cho ngân sách. Ví dụ như ở New Orleans láng giềng, hội đồng thành phố cũng nghiên cứu mở rộng một loại thuế đặc biệt dành để trả lương cho vệ sĩ tư nhân tuần tra trong thành phố.
Thực ra, một số khu vực thành phố New Orleans đã bắt đầu sử dụng vệ sĩ an ninh tư nhân tuần tra đường phố từ năm 1997, lúc đó cộng đồng cư dân khu Đông thành phố đã kiến nghị lên cơ quan lập pháp bang Louisiana cho phép lập ra một thứ thuế bất động sản để có tiền trả lương cho lực lượng tư nhân.
 |
| Oakland không phải là thành phố duy nhất ở Mỹ đang nỗ lực tìm cách cải thiện an ninh công cộng mà vẫn giảm được gánh nặng chi phí cho ngân sách. |
Hay ở thành phố Amarillo phía bắc bang Texas, cảnh sát địa phương cho phép một công ty tư nhân xử lý những cuộc gọi cấp cứu. Và gần ba phần tư số thành phố ở Mỹ thuê vệ sĩ xử lý những chiếc xe đỗ bất hợp pháp.
Ở Fresno bang California, 21 công ty tư nhân cung cấp dịch vụ bảo vệ tại những trung tâm mua sắm lớn, những khu chung cư cao cấp hay những sự kiện văn hoá thu hút nhiều người tham gia, cũng như những trung tâm hội nghị của thành phố và vườn thú. Công ty tư nhân ra giá dịch vụ là 10 USD/giờ, trong khi cảnh sát đòi 59 USD/giờ nếu đảm trách công việc giữ an ninh.
Ở Mỹ, các dịch vụ an ninh rất đa dạng bao gồm canh giữ tù nhân, bảo đảm duy trì hệ thống liên lạc, kiểm soát giao thông và trật tự bãi giữ xe v.v…
Ngành kinh doanh an ninh tư nhân cũng phát triển mạnh ở châu Âu. Các công ty ở Bavaria nước Đức được thuê tuần tra những khu công viên, sân vận động trường đại học, bệnh viện tâm thần ở vùng ngoại Munich cũng như đường tàu điện ngầm của Munich.
 |
| Vệ sĩ Công ty an ninh tư nhân Thụy Sĩ Securitas. |
Còn ở Thuỵ Sĩ, công ty tư nhân Securitas sử dụng 1.700 vệ sĩ trên khắp đất nước để cung cấp mọi dịch vụ hỗ trợ lực lượng cảnh sát chính thức. Securitas ký hợp đồng với cảnh sát và toà thị chính cho một số dịch vụ như kiểm tra hoạt động của mạng lưới nhà hàng và quán bar, tuần tra canh phòng những khu đỗ xe, bảo vệ đường ray xe lửa.
Ở Anh, theo điều tra của tờ Police Review, trên 1.000 cuộc tuần an ninh do tư nhân đảm trách, trong đó bao gồm 239 cuộc tuần tra phục vụ cho chính quyền địa phương. Hội đồng khu Bromley ở London là cơ quan đầu tiên hợp đồng với công ty tư nhân để tuần tra bảo vệ những khu quy hoạch. Hội đồng cũng thuê vệ sĩ của Sentinel Secirity giữ an ninh tại những khu vực có tỷ lệ tội phạm cao.
Còn tại Livingston của Scotland, vệ sĩ tư nhân được thuê bảo vệ những khu dân cư lẫn khu mua sắm.
Công ty an ninh tư nhân thường lấy giá thấp do họ được trả tiền một lần cho cả năm và cũng vì họ muốn duy trì hợp đồng lâu dài để nuôi sống doanh nghiệp. Ví dụ, Công ty Rural/Metro được trả tiền cả năm là 35.000 USD cho dịch vụ bảo vệ toàn bộ khu vực thung lũng Oro ở bang Arizona, nơi có 1.200 cư dân. Do không mấy tin tưởng vào hoạt động của cảnh sát, người dân thường có tâm lý thuê vệ sĩ tư nhân.
Ví dụ, người dân khu Đông Graceland ở Chicago ký hợp đồng với công ty Security Enforcement Sevices để chống lại bọn tội phạm băng nhóm lộng hành trên đường phố. Thực tế cho thấy công ty hoạt động rất hiệu quả – họ tổ chức mạng lưới ghi hình giám sát mọi hoạt động bất hợp pháp như phá hoại đường phố, buôn bán ma tuý, trộm cắp rồi sau đó chuyển dữ liệu đến cảnh sát địa phương xử lý.
John MacDonald, Giáo sư khoa Tội phạm học thuộc Đại học Pennsylvania, cho rằng vệ sĩ tư nhân sẽ có nhiều tai mắt hơn khi phối hợp hành động với cảnh sát chính thức, song ông cũng không tán đồng biện pháp sử dụng khu vực tư nhân để thay thế vai trò của cảnh sát.
Dịch vụ vệ sĩ tư nhân phục vụ cho người nổi tiếng ở Anh
Thời gian sau này, Sở Cảnh sát Lincolhshire ký hợp đồng 200 triệu bảng Anh với G4S và đây là lần đầu tiên một công ty an ninh tư nhân được phép xây dựng và quản lý một đồn cảnh sát ở Anh.
Chương trình tư nhân hoá ngành cảnh sát – có triển vọng mở rộng ra cả các lực lượng khắp nước Anh và xứ Wales - được triển khai đầu tiên bởi Chris Sims, Cảnh sát trưởng West Midlands, và Mark Rowley, nguyên cảnh sát trưởng Surrey nay chuyển sang lãnh đạo Sở Cảnh sát London.
Lực lượng an ninh tư nhân được giao một số nhiệm vụ trọng yếu của cảnh sát như điều tra tội phạm, giam giữ nghi can, phản ứng và điều tra tai nạn, hỗ trợ các nạn nhân và nhân chứng, bảo vệ các cá nhân gặp nguy cơ cao, tuần tra canh gác đường phố, thu thập thông tin tình báo, cung cấp dịch vụ pháp lý v.v…
Sở Cảnh sát West Midlands đã có kế hoạch cắt giảm 2.764 vị trí công việc trong vài năm tới và chương trình tư nhân hoá này không được thiết kế nhằm đối phó tức thời với khoảng trống ngân sách.
Nhiều lực lượng khác ở Cleveland, Avon, Somerset và Cheshire cũng đang nghiên cứu một số nhiệm vụ có thể giao phó cho bộ phận an ninh tư nhân đảm trách. Sở cảnh sát Cleveland đã ký hợp đồng 10 năm với công ty công nghệ thông tin Steria để cung cấp một số dịch vụ như xử lý cuộc gọi, an ninh máy tính, tài chính và huấn luyện.Hai sở cảnh sát Avon và Somerset ký hợp đồng với IBM, còn lực lượng Cheshire hợp tác với Capgemini.
 |
| Vệ sĩ tư nhân được thuê bảo vệ toà nhà cơ quan nhà nước. |
Cựu cảnh sát trưởng London, Ian Blair, nhận định có khá nhiều nhiệm vụ không cần phải huy động những sĩ quan được huấn luyện chính thức – như là công việc canh gác tù nhân, truy tìm dấu vết tội phạm, hay cung cấp phân tích tình báo cho những vụ điều tra án mạng. Tuy nhiên, cấp lãnh đạo vẫn phải bảo đảm những sĩ quan cảnh sát chuyên nghiệp hoàn thành những nhiệm vụ đòi hỏi kỹ năng, chuyên môn cao, đồng thời những cuộc điều tra do bộ phận an ninh tiến hành phải nằm dưới sự giám sát của một sĩ quan chuyên nghiệp.
Trong thời gian gần đây dịch vụ vệ sĩ tư nhân đang chuyển sang đáp ứng nhu cầu được “bảo vệ gần” của nhiều tầng lớp khác nhau trong xã hội hiện đại ở nước Anh. Sự phát triển mạnh của tầng lớp người giàu có trong những năm sau này chắc chắn làm phát sinh nhu cầu bảo vệ cá nhân cũng như gia đình của họ.
Những khách hàng siêu giàu, như các ông chủ nhà băng hay tổng giám đốc tập đoàn kinh tế, lo sợ trước mối đe doạ bản thân hay gia đình bị bắt cóc đã làm tăng mạnh nhu cầu thuê vệ sĩ bảo vệ sát sườn ở nước Anh hiện nay. Ngoài ra còn phải kể đến nguy cơ bị ám sát nếu đó là nhân vật quyền cao chức trọng trong xã hội.
Nhưng đối với một số người thì có lẽ đó chỉ là mối đe doạ được nhận thấy hơn là mối đe doạ thực tế. Jamie - cựu lính thuỷ đánh bộ Anh, sĩ quan cận vệ dày dạn kinh nghiệm và là huấn luyện viên trưởng của dịch vụ cận vệ Task International – tin rằng nhiều học viên còn chưa hiểu rõ nhiệm bảo vệ nghiêm ngặt và sát sao là như thế nào.
Ở Anh, cận vệ đòi hỏi phải trải qua chương trình huấn luyện theo quy định và được cấp phép hoạt động bởi Hiệp hội công nghiệp an ninh (SIA). Jamie cho biết nhu cầu hiện nay đòi hỏi nhiều loại hình dịch vụ bảo vệ. Đối với một số người nổi tiếng, họ cần được bảo vệ trước những đối tượng nguy hiểm; còn đối với một số khác cần được bảo vệ trước một người hâm mộ quá khích, paparazzi (các tay săn ảnh) hay một kẻ quấy rối âm thầm. Người càng nổi tiếng thì nhiệm vụ bảo vệ càng nặng.
Theo Will Geddes, những công ty kinh doanh phát triển sang những thị trường mới đầy tiềm năng hay những vùng không ổn định trên thế giới rất cần đến dịch vụ bảo vệ nhân viên của họ. Để hoàn thành công việc, nhân viên được cử đến những môi trường tiềm ẩn nhiều nguy cơ cần được cung cấp sự bảo vệ chặt chẽ. Jamie được gửi đến Ai Cập ngay giữa lúc bất ổn nhất với nhiệm vụ giúp sơ tán đội ngũ nhân viên của một công ty đa quốc gia.
Một trong những hợp đồng dài nhất của Jamie là bảo vệ một công nương Arập. Trách nhiệm đòi hỏi Jamie phải thành lập một đội 6 người trong đó có 2 nữ vệ sĩ. Ví dụ như, nếu công nương muốn đi mua sắm quần áo thì việc cắt cử một người đàn ông lực lưỡng đi kèm theo là không thích hợp. Do đó nhu cầu tuyển mộ nữ vệ sĩ là rất cao.
Theo SIA, hiện thời chỉ có một số ít phụ nữ được huấn luyện và cấp phép hành nghề vệ sĩ, nhưng con số này đang tăng nhanh. Một số cộng đồng văn hoá, ví dụ như những gia đình Hồi giáo, yêu cầu cung cấp nữ vệ sĩ để bảo vệ cho khách hàng nữ. Will Geddes cũng cho biết vệ sĩ có thể hy sinh tính mạng để bảo vệ khách hàng khi có gặp phải đối tượng vũ trang.
