Salvador thành lập đơn vị đặc biệt chống tội ác không bị trừng phạt

• El Salvador điều tra tham nhũng chống cựu Tổng thống Mauricio Funes
• Đóng hồ sơ vụ án tham nhũng của cựu Tổng thống El Salvador Francisco Flores

Tại cuộc họp trực tuyến được Trung tâm Wilson ở Washington DC. (Mỹ) tài trợ diễn ra hôm 14-9 vừa qua, Tổng Công tố Douglas Melendez tuyên bố GECI (với các thành viên là nhóm công tố viên được chọn lọc đặc biệt) chịu sự giám sát trực tiếp từ ông và có nhiệm vụ điều tra những vụ án tham nhũng nhạy cảm về mặt chính trị. Bộ trưởng Tư pháp và An ninh Mauricio Ramirez Landaverde cũng xuất hiện trong cuộc họp báo.

Thời gian qua, để xử lý những vụ án tham nhũng nghiêm trọng, El Salvador phải nhờ đến các tổ chức quốc tế hỗ trợ, tương tự như ở 2 quốc gia láng giềng Guatemala và Honduras. Tuy nhiên, GECI sẽ không giống như Ủy ban Quốc tế chống tội ác không bị trừng phạt (CICIG) ở Guatemala - tổ chức được trao quyền cho một thực thể quốc tế tiến hành những cuộc điều tra tội phạm.

Tổng Công tố Douglas Melendez (trái) và Bộ trưởng Tư pháp Mauricio Ramirez Landaverde tại cuộc họp báo qua video.

GECI cũng không giống như Sứ mạng hỗ trợ chống tham nhũng và tội ác không bị trừng phạt (MACCIH) ở Honduras - tổ chức quốc tế cố vấn các cơ quan hành pháp nước này và cung cấp sự hỗ trợ về chính trị để chống tham nhũng.

Tổng Công tố Douglas Melendez cho biết, trước đây ông đã đưa ra tòa án xét xử những vụ án tham nhũng chống lại doanh nhân Enrique Rais, cựu Tổng Công tố Luis Martinez cùng 2 cựu Tổng thống Mauricio Funes và Antonio Saca. Trong đó, Funes bị buộc tội lợi dụng quyền lực để có được những lợi ích tài chính cá nhân, còn Martinez nhận tiền từ Rais để bao che cho doanh nhân này trong những vụ án.

"Không chỉ các băng nhóm tội phạm mới có bè phái, mà hệ thống tư pháp cũng vậy thôi", Melendez phát biểu trước các phóng viên báo chí ngày 31-8-2016 không lâu sau vụ buộc tội chống Rais, doanh nhân điều hành công ty quản lý chất thải rắn, và cựu Tổng Công tố Luis Martinez, người này không chỉ bị buộc tội bao che cho Rais trong vài vụ án tham nhũng mà còn cả tội tạo bằng chứng giả giúp doanh nhân này thoát tội.

Melendez mong muốn dự án GECI sẽ đối phó hiệu quả với vấn nạn quan chức cao cấp trong chính quyền bao che tội phạm: "Vấn nạn tội ác không bị trừng phạt diễn ra khắp nơi và sẽ tiếp tục tồn tại, nhưng tôi tin rằng công lý cuối cùng vẫn được thực thi". Melendez báo cáo trước khoảng 30 học giả và nhà báo tham dự cuộc họp qua video rằng dự án GECI cũng vấp phải một số phản ứng chỉ trích ngay tại El Salvador.

Ngay từ lúc bắt đầu nhiệm kỳ hồi tháng 6-2014, Tổng thống El Salvador Sanchez Ceren nhấn mạnh rằng đất nước này không cần đến một sứ mạng quốc tế chống tội ác không bị trừng trị như là CICIG ở Guatemala. Sanchez Ceren và đảng Mặt trận giải phóng dân tộc Farabundo Marti (FMLN) của ông không công khai bình luận về dự án GECI của Melendez.

Tuy nhiên, những cuộc điều tra của Tổng Công tố bị chỉ trích dữ dội từ một vài thành viên chủ chốt của FLMN. Một trong những vụ án gây bất mãn cho phần đông thành viên FMLN là cuộc điều tra buôn lậu vũ khí chống lại tướng Atilio Benitez - cựu Bộ trưởng Quốc phòng hiện làm đại sứ ở Đức.

Tướng Atilio Benitez.

Blandino Nerio, nghị sĩ thuộc đảng FMLN, thậm chí còn buộc tội Đại sứ Mỹ Jean Manes "can thiệp một cách thiếu tôn trọng" vào những cuộc điều tra ở El Salvador, cố gắng gây ảnh hưởng đến cuộc tranh cãi trong Quốc hội nước này về việc có nên gỡ bỏ đặc quyền miễn truy tố của Benitez hay không. Về phía mình, Manes cho rằng những người chỉ trích ông có lẽ vì "không muốn chống tham nhũng".

Vụ án Benitez là đề tài tranh cãi trong cuộc họp báo qua video ở Trung tâm Wilson và là một trong nhiều vụ án mà cựu Tổng Công tố Martinez xếp xó. Sau khi tiếp nhận chức vụ Tổng Công tố thay thế Martinez, Melendez nhanh chóng mở lại cuộc điều tra vụ Benitez. Melendez phát biểu: "Ở El Salvador, chúng tôi có hệ thống tư pháp có chất lượng. Tuy nhiên, không dễ chống lại quyền lực của một số nhóm và cá nhân trong đất nước này".

Melendez bảo vệ thái độ trung lập của mình khi tuyên bố ông đang phục hồi những cuộc điều tra liên quan đến tội phạm và những vụ án chống lại các thị trưởng của cả 2 đảng phái chính trị chính ở El Salvador bị buộc tội câu kết với tội phạm. Melendez cũng thông báo ông đang điều tra các thị trưởng dính líu đến tham ô công quỹ.

Melendez thừa nhận: "Hiện nay, rất khó tránh được việc giới chính khách bình luận về những cuộc điều tra của chúng tôi. Những gì mà họ không thể làm được là lèo lái những cuộc điều tra của chúng tôi sang hướng khác".