Thị trường không khí sạch đóng chai
Trong tình hình hiện nay, nhiều thành phố đông dân trên thế giới đang lúng túng trong cuộc chiến chống không khí ô nhiễm - mọi người thường xuyên bị vây bủa bởi màn sương khói dày đặc do các nhà máy nhả ra hay ngạt thở vì khí thải độc hại của xe cộ lưu thông trên đường.
 |
| Bầu không khí ô nhiễm nghiêm trọng tại Quảng trường Thiên An Môn, Bắc Kinh. |
Ở Trung Quốc và Ấn Độ với những thành phố xếp đầu bảng về ô nhiễm là Bắc Kinh và New Dheli, thiệt hại do không khí độc hại gây ra đã lên đến mức báo động khiến cho khoảng 3 triệu người tử vong. Giải pháp hiện nay là tìm kiếm không khí sạch và đây là cơ hội kinh doanh béo bở cho một số công ty khởi nghiệp biết nắm bắt thời cơ vàng.
Rao bán không khí sạch thu gom từ thiên nhiên
Ngày càng xuất hiện thêm nhiều công ty chào hàng trên thị trường trực tuyến sản phẩm không khí trong lành vùng thôn quê hay miền núi được “nén và đóng chai”. Vị trí tiên phong trong việc khai phá thị trường này có thể thuộc về Công ty Vitality Air - đặt trụ sở tại Edmonton thuộc tỉnh Alberta (Canada) - “chuyên thu thập không khí” tại dãy núi đá Canadian Rockies (nơi có 600 hồ nước tự nhiên) nằm ở phía tây nước này và sau đó xử lý nén đóng chai.
 |
| Công ty Vitality Air thu hoạch không khí sạch tại vùng núi. |
Một chai không khí sạch nén như thế - được thiết kế dạng phun sương và có nắp chụp mũi để hít - dự trữ khoảng “160 hơi thở” và có giá 32 CAD (24 USD). Ban đầu, Moses Lam cùng Troy Paquette thành lập doanh nghiệp Vitality Air năm 2014 để bán không khí sạch đóng chai cho những khách hàng dùng làm quà tặng song sau đó nhu cầu tăng vọt bất ngờ.
Lúc đó, 1 chai không khí sạch có dung tích 7,7 lít không khí được lấy từ dãy núi Rocky ở công viên quốc gia Banff, Canada, có giá hơn 15 USD, đắt gấp 50 lần so với một chai nước khoáng ở Trung Quốc, nhưng theo lời kể lại của Moses Lam thì "lô hàng 500 chai không khí sạch đầu tiên của chúng tôi đã được bán hết trong 4 ngày".
Đa số khách hàng của Vitality Air sống tại các thành phố lớn ở vùng đông bắc và phía nam Trung Quốc, nơi thường xuyên đối mặt với cảnh báo về ô nhiễm. Trung Quốc, Ấn Độ và Hàn Quốc là những thị trường chính của Vitality Air. Moses Lam cho biết hiện nay mỗi tháng công ty bán được 10.000 chai khí nén sạch ở Trung Quốc và hy vọng trong tương lai thị trường đầy tiềm năng này sẽ tiêu thụ đến 40.000 chai. Từ khi thủ đô Bắc Kinh của Trung Quốc báo động đỏ về ô nhiễm không khí hồi cuối năm 2015, doanh số của Vitality Air ở nước này tăng kỷ lục. Tuy nhiên, Vitality Air không là doanh nghiệp duy nhất cung cấp không khí sạch ra thị trường.
Công ty Anh Aethaer cũng thu thập không khí trong lành từ miền quê nước này và bán với giá 104 USD/lọ thủy tinh. Lo ngại trước tình trạng ô nhiễm không khí trên toàn cầu, Leo De Watts thành lập Aethaer để tăng cường cảnh báo vấn đề, đồng thời cung cấp “không khí sạch” cho người dùng. Số tiền thu được từ việc bán sản phẩm sau đó được tái đầu tư sản xuất mặt hàng khẩu trang chống ô nhiễm giá thấp.
De Watts giải thích rõ ràng: “Chúng tôi là công ty bán không khí sạch cho những đối tượng có khả năng tài chính và loại khẩu trang chống ô nhiễm giá thấp cho những người có thu nhập thấp hơn. Chúng tôi cũng mong rằng ngày càng có thêm nhiều người mua những lọ không khí sạch không chỉ để giữ gìn sức khỏe cho bản thân mà sản phẩm còn được dùng làm quà tặng”. Thị trường đầu tiên mà Aethaer hướng đến là Trung Quốc.
Năm 2014, Liang Kegang, một nghệ sĩ người Bắc Kinh sau chuyến công tác ở miền nam nước Pháp đã mang về một lọ thủy tinh chứa không khí sạch và bán đấu giá nó trước một nhóm khoảng 100 nghệ sĩ và nhà sưu tập. Lọ thủy tinh được mua lại với giá hơn 5.200 nhân dân tệ (khoảng 800 USD).
 |
| Sản phẩm Vitality bán chạy tại thị trường Trung Quốc. |
Năm trước đó, triệu phú Chen Guangbiao cũng bán các hộp không khí sạch lấy từ các vùng chưa bị công nghiệp hóa ở Trung Quốc với giá 5 nhân dân tệ (0,77 USD) một hộp. Bắt đầu hoạt động từ ngày 1-1-2016, Công ty Aethaer bán được 150 lọ thuỷ tinh không khí sạch ở thị trường Trung Quốc vào 1 tháng sau đó. Hiện nay, công ty bán được hàng trăm lọ, phần lớn là ở Trung Quốc với chỉ số ít đơn đặt hàng từ Mỹ và châu Âu. Aethaer quảng cáo trên trang web công ty rằng không khí “được lọc ngay giữa thiên nhiên”.
Leo De Watts nói về không khí sạch cũng giống như người ta bàn luận về chất lượng rượu: “Một lọ không khí được sử dụng trong thời gian bao lâu tùy thuộc vào cách hít thở. Có thể chỉ là một ngụm lớn đối với những người hít mạnh”. Ngoài ra còn phải kể đến công ty khởi nghiệp Paradise Air bán không khí sạch đóng chai từ Tasmania với giá 79 USD một chai khí nén. Trang web công ty tuyên bố sản phẩm “tẩy sạch cơ thể người dùng một cách hiệu quả chống lại những tác hại từ không khí ô nhiễm”.
Khẩu trang chống ô nhiễm
Tuy nhiên, không khí sạch đóng chai hay đóng hộp chống ô nhiễm vẫn chưa phải là cách duy nhất mở lối cho các công ty kiếm bộn tiền. Hai doanh nhân Thụy Điển Fredrik Kempe và Alexander Hjertstrom tình cờ nảy sinh ý tưởng du lịch một chuyến đến thành phố Ahmedabad thuộc bang Gujarat của Ấn Độ.
Cơn bệnh hen hết đã lâu của Hjertstrom bất ngờ tái phát trong chuyến đi buộc anh phải tìm mua chiếc khẩu trang chất lượng cao chống không khí ô nhiễm ở Ấn Độ và cũng từ đó anh nghĩ đến chuyện bán khẩu trang tự sản xuất.
 |
| Khẩu trang cao cấp thiết kế thời trang thương hiệu Airinum với 3 lớp lọc không khí riêng biệt bao gồm: than hoạt tính, lớp tĩnh điện và sợi tổng hợp microfiber. |
Fredrik Kempe kể lại: “Chúng tôi bắt đầu nghiên cứu thị trường và thật ngạc nhiên khi phát hiện ra những chiếc khẩu trang đang bày bán tràn lan không thực sự có chất lượng đảm bảo. Thiết kế khẩu trang lại quá đỗi sơ sài làm người ta liên tưởng đến loại mà nha sĩ và thợ mỏ thường dùng”. Sau đó, Fredrik Kempe và Alexander Hjertstrom quyết định thành lập công ty gọi là Airinum, cung cấp cho thị trường sản phẩm khẩu trang đầy màu sắc với nhiều mẫu mã bắt mắt có giá trong khoảng từ 66 đến 75 USD/cái.
Khẩu trang cao cấp thiết kế thời trang thương hiệu Airinum với 3 lớp lọc không khí riêng biệt bao gồm: than hoạt tính, lớp tĩnh điện và sợi tổng hợp microfiber. Sản phẩm Airinum có khả năng bảo vệ hiệu quả đến 99% chống lại vi khuẩn, chất gây dị ứng, khói xe và sương khói. Airinum có đến 12 màu sắc kết hợp với nhiều mẫu họa tiết khác nhau để khách hàng lựa chọn.
Kích cỡ khẩu trang Airinum cũng có thể điều chỉnh tùy theo gương mặt người dùng. Hiện nay, nhu cầu khẩu trang đang tăng mạnh. Một số công ty khởi nghiệp như Idealist Innovation (Trung Quốc), Vogmask (Mỹ) và Freka (Anh) cũng nhanh chóng tung ra thị trường những mẫu khẩu trang chống ô nhiễm với giá dao động trong khoảng 33 và 100 USD.
Lẫn lộn giữa quảng cáo và hiệu quả
Ít ai có thể ngờ rằng, ý tưởng đầu tiên để thành lập nên công ty Vitality Air lại xuất phát chỉ từ một... trò đùa. Khi đó, Moses Lam - nhà đồng sáng lập Vitality Air đã rao bán một túi Ziploc chứa “không khí trong lành từ Công viên quốc gia Banff của Canada” trên mạng eBay với giá 99 cent - mức giá đủ gây sốc cho một thứ gì đó mà hầu hết mọi người vẫn luôn biết, luôn nghĩ hoặc luôn cho rằng, nó là thứ vốn dĩ hoàn toàn miễn phí. Để rồi sau khi túi thứ nhất nhanh chóng có người mua, túi thứ hai “lên sàn” và được đấu giá lên đến 168 USD thì Lam đã nảy ra ngay ý tưởng: Chúng ta sẽ có thể có một thị trường cho sản phẩm này”.
 |
| Sản phẩm của Aethaer |
“Một tặng vật mang tính biểu trưng thôi, nhưng đó lại chính là cách mà chúng tôi bắt đầu. Thực sự là có rất nhiều nhu cầu về thứ này tại những quốc gia có mức độ ô nhiễm không khí cao”, Moses Lam trả lời với National Post. Lam cho biết, trong một cuộc tán gẫu với người bạn Troy Paquette, anh đã đề xuất tới việc sẽ “gửi” một ít không khí trong lành từ chỗ mình tới chỗ những người đang thiếu không khí sạch để thở.
Theo trang Business Insider, sản phẩm của Vitality Air có nguồn “nguyên liệu” được lấy từ hồ Louise và ở thị trấn Banff, đã được kiểm tra mức độ tinh khiết tối đa ở phòng kiểm định không khí địa phương. Trong các chai chứa “không khí trong lành được làm sạch" có 78% nitơ, 21% oxy và chỉ khoảng 1% các loại khí khác. Trên nhãn mác sản phẩm có ghi “sản phẩm không khí hỗ trợ trong các trường hợp chuẩn bị trước kỳ thi, hồi sức và luyện tập” cùng dòng chữ nhấn mạnh là “sản phẩm không phải để chăm sóc, điều trị hoặc ngăn ngừa bất kỳ loại bệnh tật hay triệu chứng rối loạn nào”.
Ngoài ra, sản phẩm còn kèm theo… một mặt nạ thở. Trong phần hỏi đáp trên trang web chính thức của Vitality Air, công ty này giải thích rằng: “Cái tên Vitality Air (Không khí tràn đầy sức sống) đồng nghĩa với việc sản phẩm của công ty giúp cho người sử dụng có được sức sống tốt, như sức mạnh về thể chất và cả sức mạnh về tinh thần”. Tuy nhiên, lời khẳng định này của Vitality lại chưa được “chứng minh chất lượng” bởi bất kỳ nghiên cứu hay một chuyên gia nào.
Các nhà khoa học lập luận rằng, cho đến nay vẫn chưa có bằng chứng hay nghiên cứu nào chứng minh được tầm lợi ích của không khí sạch đóng chai.
Shawn Aaron, Giám đốc Mạng Nghiên cứu Hô hấp Canada (CRRN), bình luận: “Những lọ chứa không khí sạch dường như không hề mang lại bất cứ lợi ích nào cho sức khỏe. Những lọ kiểu này chẳng qua chỉ là chiêu trò quảng cáo kiếm tiền. Tóm lại, người ta chỉ phí tiền vô ích cho thứ này mà thôi”.
Còn Lauri Myllyvirta, chuyên gia tổ chức Greenpeace đặt trụ sở tại Vancouver (Canada), đánh giá: “Việc ngày càng có nhiều người sẵn sàng bỏ tiền túi ra mua không khí sạch đóng chai cho thấy rõ tình trạng ô nhiễm đã đến mức trở thành thảm họa như thế nào. Thật không may là mỗi ngày cơ thể chúng ta cần khoảng 20 m3 (hay 20.000 chai 1 lít) không khí sạch cho nên không khí đóng chai không thể là giải pháp lâu dài và hiệu quả. Do đó, giải pháp khả dĩ nhất vẫn là sử dụng khẩu trang chống ô nhiễm hoặc sử dụng thiết bị lọc không khí tại nhà”.
Trong khi đó Tang Xian, một khách hàng của Vitality Air ở tỉnh Hà Bắc miền bắc Trung Quốc, lập luận: “Hà Bắc là vùng đất ô nhiễm nhất ở Trung Quốc. Tôi không cần phải bay ra nước ngoài để tận hưởng không khí trong lành khi mà có thể mua được vài chai không khí sạch ngay trong nước. Tôi không biết giải pháp này có đem lại lợi ích lâu dài cho sức khỏe hay không, nhưng dù sao trước mắt tôi có thể đối phó với thảm họa ô nhiễm. Tôi để vài chai trên bàn làm việc và thỉnh thoảng có thể hít thở bằng thứ không khí trong lành”.
