Cô giáo khuyết tật dạy tiếng Anh miễn phí cho học trò nghèo

• Thúc đẩy sự hoà nhập người khuyết tật trong cộng đồng
• Niềm vui ở lớp học của những đứa trẻ khuyết tật

1. Hôm ấy, lớp học tiếng Anh của cô giáo khuyết tật Lê Thị Hồng Yến trên đường Nguyễn Công Phương vẫn đông như mọi ngày. Cô ngồi trên chiếc xe lăn, cánh tay trái còn cử động, phụ họa cho bài giảng như một diễn giả đứng trước công chúng.

Yến nói ngày xưa ước mơ của chị là làm những việc liên quan đến vẽ. Thế nhưng, nghề lại chọn người nên chị thành cô giáo. “Người ta thường nhìn vào kết quả chứ ít ai nhìn vào quá trình. Ai cũng khen mình nhưng thật sự ai cũng làm những việc mình muốn nếu cố gắng”, Yến khiêm tốn cho biết.

Mùa hè năm 1985, khi Yến vừa tròn 14 tháng tuổi, gia đình nhận được hung tin từ bác sĩ là Yến sẽ vĩnh viễn không đi đứng và tự cầm bất kỳ vật gì được bởi chị đã bị liệt tứ chi sau một ca sốt thập tử nhất sinh. Mất mát ập đến, tạo hóa đã không cho Yến một thân thể bình thường. Không được chứng kiến con tập bò, tập đi như bao đứa trẻ khác, cha mẹ nâng niu Yến trong tay như một thiên thần nhỏ, dốc hết tình yêu thương để bù đắp cho con. May thay, thời gian sau đó, Yến tự vận động, cố nhích cánh tay của mình rồi tay trái cũng cầm nắm được.

Khi Yến lên 6 tuổi, cô ngồi trước cửa nhìn các bạn cùng lứa đến trường, rồi chợt nói: “Má ơi, con muốn đi học”. Nghe con nói rồi nhìn đôi chân, cái tay con bé xíu, bà Trần Thị Hồng Cúc (SN 1954, mẹ của Yến) nửa mừng nửa tủi, rồi lo lắng con có thể bị đánh gục bởi bất kỳ suy nghĩ non nớt nào khi vấp phải lời chọc ghẹo của bạn bè. Nhưng làm sao một mong ước bình thường đến vậy lại có thể chối từ.

Cô giáo Yến dõi theo từng con chữ của học trò.

Từ đó đến suốt 12 năm sau, ông Lê Cao Trung (SN 1953, cha của Yến) miệt mài đưa con đến lớp, bất kể ngày mưa nắng. Gắn chặt vào lưng cha trên đường đi học, nhiều lần Yến ghé vào tai ông thủ thỉ: “Ba ơi ba phải luôn khỏe nhé, vì ba là đôi chân của con”. Hình ảnh người cha cõng con trên lưng đến lớp gây ấn tượng mạnh với thầy cô, những bạn đồng trang lứa, bởi cử chỉ ân cần của cha và niềm yêu đời lấp lánh trong đôi mắt cô bé tật nguyền.

2. Khi Yến học lớp 10, cô được một người bạn của mẹ tặng cuốn sách “Tôi không bất hạnh” của Hirotada Ototake. Tác giả cuốn sách là một chàng trai bị bại liệt tứ chi bẩm sinh, nhưng vẫn trở thành một thầy giáo tiểu học ở Toyko và một nhà văn viết tự truyện danh tiếng ở Nhật Bản.

Số phận của thầy giáo Hirotada Ototake và cái cách anh đương đầu với nó để vươn lên, trở thành một biểu tượng vượt khó đã truyền cho Yến nguồn cảm hứng và động lực lớn lao. Yến không thể ngờ Hirotada Ototake vẫn sống với một cuộc đời trong xanh của mình đến như vậy.

“Tôi sẽ làm những việc tôi có thể, sống cuộc đời mà số phận đã cho, không trách móc hay chờ đợi sự thương xót của cộng đồng”, Yến kể về điều cô rút ra cho mình sau khi đọc quyển sách của thầy giáo Hirotada Ototake.

Như một sự bù đắp của tạo hóa, Yến có đôi bàn tay tài hoa, từ nhỏ cô đã say mê những nét vẽ, sắc màu. Năm Yến học lớp 12, cha mẹ cô buồn lo khi biết rồi đây bạn bè Yến sẽ như chim bay đi, mỗi người một hướng tìm tương lai, còn con mình không biết sẽ thế nào. Nhưng rồi, Yến cũng thổ lộ rằng mình muốn làm nhà thiết kế thời trang. Vậy là hành trình đưa con đến trường của người cha lại thêm một đoạn đường nữa. Một tuần hai buổi, Yến được cha đưa đến nhà thầy Nguyễn Hữu Quang, một thầy giáo cũ của Yến để luyện vẽ.

Tốt nghiệp THPT, Yến chọn một trường cao đẳng mỹ thuật để theo đuổi ước mơ. Nhưng vì trường ở tỉnh xa, cô lại không thể sống một mình nên dự định ấy đành gác lại. Yến tiếp tục thi vào Trường Cao đẳng Sư phạm Quảng Ngãi với số điểm gần thủ khoa, nhưng một lần nữa cánh cửa giảng đường khép lại, bởi trường không tiếp nhận sinh viên khuyết tật vào ngành sư phạm. Tạo hóa đã không cho người một thân thể lành lặn, lại gieo thêm lắm nỗi trớ trêu.

“Gần 10 năm trôi qua, đó khoảng thời gian dài, tôi đã sống rất mờ nhạt”, Yến từ chối kể những chuyện xảy ra sau hai lần cánh cửa vào giảng đường khép lại.

Sau những gì con mình vừa trải qua, vợ chồng bà Cúc liệt kê vài khóa học tin học, tiếng Anh và cho Yến tham gia học, phần lớn chỉ để cô khuây khỏa. Nhưng không, những vốn liếng trau dồi tiếng Anh trong thời gian này đã có dịp hữu ích khi một người họ hàng nhờ cô dạy kèm cho con. Yến nhận ra mình có khả năng truyền đạt và cái “uy” của một cô giáo, Yến hình dung mình đang trên con đường của thầy giáo Hirotada Ototake để có niềm tin để tiếp tục ước mơ.

May mắn đến với cô khi năm 2011, Bộ Giáo dục và Đào tạo có quy chế mới tạo điều kiện cho thí sinh khuyết tật vào đại học. Nhờ đó, Yến được tuyển thẳng vào Trường Đại học Phạm Văn Đồng (tiền thân là Trường Cao đẳng Sư phạm Quảng Ngãi) để học ngành tiếng Anh mà cô yêu thích. Lúc này, người cha lại tiếp tục làm đôi chân cho con mỗi ngày đến lớp. Hình ảnh người cha già cõng cô con gái lớn lên tầng 3-4 của một trường đại học, rồi từ tốn đặt con xuống ghế, khiến ai thấy cũng rưng rưng.

Cô giáo khuyết tật Lê Thị Hồng Yến.

3. Tháng 6-2015, Yến được mặc trang phục cử nhân sau nhiều năm lận đận. Nhận bằng, cô bắt đầu thực hiện ước mơ làm cô giáo của mình. Nhiều trường hợp học sinh nghèo, cha mẹ không có tiền cho học, Yến nhờ người thân vận động để họ đưa con đến học miễn phí. Bởi bản thân Yến cảm thấy tiếng Anh rất quan trọng với những người trẻ trong giai đoạn hội nhập quốc tế hiện nay, là chìa khóa có thể giúp nhiều người đi tới thành công, thoát khỏi cảnh nghèo. Cô muốn giúp những đứa trẻ nghèo nhưng hiếu học này.

Thời gian đầu, nhiều người bảo cô tật nguyền mà lại dạy miễn phí cho nhiều học sinh thì lấy gì mà sống, bảo cô tự rước khổ vào thân, bởi trong khi người ta đang đua nhau mở lớp học thêm để kiếm khoản thu nhập, thì cô lại làm điều ngược lại. Những trường hợp gia đình có điều khiện, cô cũng chỉ lấy học phí khiêm tốn, đủ chi phí sinh hoạt hằng tháng cho bản thân. Tuy nhiên, bỏ qua những lời thị phi, cô vẫn chăm chút dạy từng học trò, với hy vọng sau này nhờ vốn kiến thức mình truyền trao, sẽ giúp các em có cuộc sống tốt đẹp hơn.

Do phương pháp giảng dạy của Yến đơn giản, dễ hiểu, các học trò tiếp thu rất nhanh nên tiếng lành đồn xa, lớp học của cô ngày càng có đông học sinh tìm đến học. Đến nay, ít ai dám nghĩ, một người mà đến việc di chuyển cũng phụ thuộc vào chiếc xe lăn như Yến lại quản nổi nhiều lớp học tiếng Anh từ lớp 3 đến lớp 9 với hơn 120 học sinh. Thử hình dung một cô gái chỉ có tay trái, phần ngực trái và cái đầu còn khỏe mạnh, ngày ngày truyền đạt kiến thức cho học trò, mới thấy sự vươn lên mạnh mẽ qua con dốc cuộc đời.

Khi đến lớp học của Yến, học sinh được nghe những câu chuyện về nghị lực sống của nhiều người trên thế giới đã vượt qua bạo bệnh, khiếm khuyết, để sống không chỉ cho riêng mình mà còn giúp ích cho xã hội. Tất cả được Yến kể bằng tiếng Anh, chính điều này đã giúp học trò càng yêu thích lớp học của Yến.

Cô giáo nhỏ bé, ngồi trên chiếc xe lăn thì quản lớp học đông đúc đang tuổi nghịch ngợm thế nào? Yến bảo, chiêu để ổn định học trò chính là tình yêu thương mà cô dành cho các em. “Tôi truyền cho các em những suy nghĩ đúng với từng lứa tuổi. Đó là sự chăm ngoan, chơi đúng chỗ và biết tôn trọng những người bên cạnh. Có nhiều em cũng rất nghịch ngợm nhưng sau buổi nói chuyện thì vào lớp đã biết chào cô, chào các bạn và rất ngoan”, Yến tâm sự.

Đang ngồi học tại lớp tiếng Anh của cô giáo Yến, cậu học trò Phạm Nguyễn Duy Cường, học sinh lớp 5H, Trường Tiểu học Trần Hưng Đạo (phường Nghĩa Chánh, TP Quảng Ngãi) bảo mình vẫn nhớ mãi những bài học vỡ lòng về nghị lực sống của cô Yến. “Không dễ gì tụi em có thể học được bài học từ chính một người đã vượt qua bất hạnh của cuộc đời mình truyền đạt lại”, Cường chia sẻ.

Buổi học hôm ấy, nhiều phụ huynh đến đưa đón con, họ bảo nhìn con thích đến lớp tiếng Anh của cô Yến học, về nhà tự ý thức ngồi vào bàn mà không cần đến sự nhắc nhở của người lớn, họ rất vui mừng. Họ đưa con đến đây không chỉ muốn con học được kiến thức mà còn hy vọng con mình học được cả nghị lực vươn lên. Hy vọng con mình sẽ có một hình mẫu để sống thật tốt. Chính vì thế mỗi ngày, nhiều phụ huynh đưa con từ huyện Nghĩa Hành, vượt hơn chục cây số đến lớp học của cô giáo Yến.

Lớp học tiếng Anh của cô giáo Yến.

4. Trong khi con gái đang say sưa giảng bài cho học trò, bà Cúc lo cơm nước cho gia đình, thi thoảng nhìn về phía lớp học của con. Suốt hơn 30 năm qua, ánh nhìn của người mẹ này luôn dõi theo con gái đầu lòng như thế. Bà bảo, chính tinh thần lạc quan đã giúp Yến sống từng ngày, làm việc mỗi ngày. Nhiều khi Yến còn động viên ngược lại những thành viên trong gia đình. “Chưa cần nhìn xa đến Nick Vujicic hay thầy giáo Hirotada Ototake, chúng tôi có một Hồng Yến để làm hình mẫu sống. Đó là niềm tự hào của gia đình”, bà Cúc nói trong tự hào.

Bận “không kịp thở” với học trò, nhưng Yến vẫn ấp ủ ước mơ trở thành một người viết truyện trong tương lai không xa. Yến bảo, thầy giáo Hirotada Ototake khi viết cuốn tự truyện của mình có lẽ chưa hình dung cách nó chạm vào trái tim một người khuyết tật như cô. Đó là vẻ đẹp bất toàn đã truyền lửa cho cô. Cô hi vọng sẽ còn sức lực và trí tuệ để thực hiện ước mơ tiếp theo của mình.

Chào từ biệt, hình ảnh những cô cậu học trò với nét mặt thơ ngây vẫn cố gắng đọc chuẩn những âm từ tiếng Anh, rồi chăm chú nghe giảng và hình ảnh một người cô khuyết tật đầy tâm huyết với lớp học cứ đeo đuổi tôi trong suốt quãng đường trở về. Dọc hành trình, tôi vẫn luôn vững niềm tin rằng yêu thương vẫn luôn đong đầy trong cuộc sống quanh ta.