Cựu Thủ tướng Bồ Đào Nha tranh cử chức TTK LHQ
Cuộc tranh cử vào vị trí đứng đầu cơ quan quốc tế quyền lực đang diễn ra gay gắt với một số ứng cử viên nhiều hy vọng bao gồm: Ngoại trưởng Argentina Susana Malcorra, người đứng vị trí thứ 7 trong cuộc bỏ phiếu thử; và cựu Thủ tướng New Zealand Helen Clark, người đứng vị trí thứ 6.
Kết quả cuộc bỏ phiếu thử cho thấy cựu Tổng thống Slovenia Danilo Turk nhận được 11 phiếu ủng hộ của 11 quốc gia trong số 15 quốc gia thành viên Hội đồng Bảo an LHQ (UNSC), chỉ đứng sau Guterras với 12 phiếu ủng hộ. Nhưng, Tổng Giám đốc Tổ chức Văn hóa, Khoa học và Giáo dục LHQ (UNESCO) Irina Bokova (quốc tịch Bulgaria) đứng vị trí thứ 3. Kết quả làm tắt ngúm niềm hy vọng lần đầu tiên trong lịch sử LHQ sẽ có một phụ nữ ngồi vào chiếc ghế lãnh đạo - chỉ có một phụ nữ trong số 5 đối thủ hàng đầu.
 |
| Antonio Guterres. |
Sau khi cuộc bầu thử kết thúc, Ngoại trưởng Bồ Đào Nha Augusto Santo Silva mạnh dạn khẳng định với các phóng viên rằng ứng cử viên Antonio Guterres “đặc biệt có đầy đủ phẩm chất cho vị trí Tổng thư ký”.
Trong khi đó, Danilo Turk cho biết ông “rất phấn khích và hài lòng” với kết quả. Turk viết trong một email gửi đến tờ Foreign Policy: “Tôi thấy có lý do để hy vọng về một sự hiểu biết lẫn nhau trong LHQ có thể được xây dựng trong kỷ nguyên bất ổn và căng thẳng này. Tuy nhiên, vẫn còn con đường để tiến tới điều đó”.
Tính bí mật bao trùm cuộc bỏ phiếu - do UNSC không tiết lộ chi tiết kết quả - khiến cho những đại diện ngoại giao LHQ tức điên lên bởi vì họ từng gây sức ép đòi sự công khai nhiều hơn nữa trong tiến trình chọn Tổng thư ký. Sau cuộc bỏ phiếu, Chủ tịch UNSC Koro Bessho (Nhật Bản) báo tin cho Chủ tịch Đại Hội đồng LHQ Mogens Lykketoft cũng như báo chí về cuộc bầu thử đã kết thúc, song không cung cấp thông tin chi tiết về kết quả.
Lykketoft chỉ trích mạnh mẽ tính bí mật của UNSC, cho rằng điều đó không phù hợp với mong muốn về sự công khai và minh bạch của mọi người. Tuy nhiên, con đường đi đến vị trí cao nhất LHQ của Guterres có vẻ chưa chắc đã được bảo đảm bởi Nga có vẻ như không bằng lòng với ứng cử viên này. Ngoài ra, Moskva cũng tuyên bố quan điểm rằng họ không thích một ứng cử viên Đông Âu cho vị trí Tổng thư ký LHQ.
Antonio Guterres giữ chức Thủ tướng Bồ Đào Nha từ năm 1995 đến 2002 và lãnh đạo UNHCR từ tháng 6-2005 đến tháng 12-2015. Guterres chào đời năm 1949 ở thủ đô Lisbon của Bồ Đào Nha, học khoa vật lý và kỹ thuật điện tử ứng dụng tại Viện Công nghệ Bồ Đào Nha. Guterres bắt đầu tham gia chính trường năm 1974 khi gia nhập Đảng Xã hội và dần tiến tới vị trí lãnh đạo tổ chức chính trị này.
 |
| Antonio Guterres (giữa) khi làm UNHCR. |
Khác với người tiền nhiệm, Thủ tướng Guterres nổi tiếng được lòng dân nhờ tích cực bàn luận về mọi vấn đề xã hội Bồ Đào Nha. Guterres cũng giúp thúc đẩy phát triển kinh tế đất nước, chi tiêu mạnh cho quỹ an sinh xã hội và đề xuất một số sáng kiến an ninh xã hội tiến bộ. Từ tháng 1 đến tháng 7-2000, Guterres giữ chức vụ Chủ tịch Hội đồng châu Âu.
Tuy nhiên, trong nhiệm kỳ 2, Thủ tướng Guterres không thành công như nhiệm kỳ đầu do sự xung đột trong nội bộ Đảng Xã hội cũng như sự suy thoái kinh tế. Và, thảm họa sập cầu Hintze-Ribeiro ở Bồ Đào Nha vào ngày 4-3-2001 làm chết 59 người đã gây tổn hại nặng nề đến quyền lực và sự ủng hộ của người dân. Tháng 12-2001, Guterres từ chức sau kết quả thảm hại cho Đảng Xã trong những cuộc bầu cử địa phương. Ông tuyên bố về sự ra đi của mình: “Tôi từ chức để ngăn ngừa quốc gia rơi vào bất ổn chính trị”.
Sau khi rời khỏi chính trường Bồ Đào Nha, Guterres làm Chủ tịch Tổ chức Quốc tế Xã hội chủ nghĩa (Social International – SI) cho đến năm 2005. Guterres cũng là thành viên của Câu lạc bộ Madrid - tổ chức phi lợi nhuận độc lập bao gồm các cựu tổng thống và thủ tướng dân chủ thuộc 57 quốc gia trên thế giới.
Năm 1972, Antonio Guterres kết hôn với Luisa Amelia Guimaraes e Melo (sinh năm 1946) và có 2 con. Vợ ông chết vì bệnh ung thư tại London năm 1998. Năm 2001, Guterres tái hôn với Catarina Marques de Almeida Vaz Pinto (sinh năm1960).
