“Curveball” - Kẻ giấu mặt trong chiến dịch thông tin giả của CIA

Nội dung cuốn sách cũng cho thấy, các quan chức hàng đầu của Mỹ đã "cố tình" tin tưởng vào những thông tin không có căn cứ này như thế nào?

“Curveball” là ai?

Phóng viên Bob Drogin là người chuyên trách về đề tài an ninh quốc gia và tình báo tại Washington kể từ năm 1998 - trong cuốn sách đã cung cấp một số thông tin về một kẻ đào tẩu được coi là nguồn gốc ban đầu của một loạt các thông tin tình báo giả về các loại vũ khí hủy diệt hàng loạt tại Iraq, được coi là nguyên cớ chính để Mỹ đưa quân vào lật đổ chính quyền của Saddam Hussein.

Drogin đã kể lại chi tiết về cách mà “Curveball” - mật danh của một kẻ nặc danh người Iraq đã đào tẩu sang Đức vào năm 1999 - đã trở thành nguồn tin chính của tình báo Mỹ như thế nào, ngay cả khi Cơ quan Tình báo trung ương Mỹ (CIA) không biết thực sự hắn là ai tới tận thời điểm chiến tranh bắt đầu.

Những gì được kể lại trong cuốn sách cho thấy, “Curveball” thực ra chỉ là một kẻ chạy trốn tìm cách ba hoa về những chuyện mình nghĩ ra để có được một lời đảm bảo được tị nạn chính trị. Tất nhiên, “tác động gây chiến” của kẻ đào tẩu trên không thể thành công nếu như không có ý định chơi khăm của các sĩ quan tình báo Đức với các đồng nghiệp Mỹ, và quan trọng nhất là mong muốn của CIA chỉ báo cáo những thông tin mà các ông chủ của mình muốn nghe.

“Curveball” trên thực tế chỉ là một viên kỹ sư quèn tại Iraq, kẻ đã chạy sang Đức vào năm 1999 và bị loại khỏi quy chế người tị nạn để tống vào một trại cứu tế. Chính tại đây, hắn đã nghĩ ra một câu chuyện viễn tưởng thực sự để được liên tục thẩm vấn trong suốt hai năm 2000-2001. Tuy nhiên trước đó, câu chuyện của “Curveball” không hề được xác nhận hay kiểm chứng, đơn giản là nó không nhận được những quan tâm thực sự, trong khi tình báo nước ngoài cũng rất khó khăn để đưa người tới Baghdad kiểm tra những gì đã được hắn cung cấp.

Nhưng sau sự kiện 11/9, câu chuyện của “Curveball” bỗng nhiên trở thành chiếc phao cứu sinh của CIA, đúng vào thời điểm các quan chức Mỹ đang ra sức tìm kiếm những bằng chứng dù là nhỏ nhất về WMD của Iraq.

Qua một vài giai đoạn “tiếp nhận và xử lý”, những thông tin hết sức mơ hồ đến từ Đức đã trở thành bằng chứng quan trọng xuất hiện trong những bài phát biểu của các quan chức hàng đầu nước Mỹ. Chẳng hạn như trong bài phát biểu của Tổng thống Bush ngay trước chiến tranh có một vài thông tin từ nguồn của “Curveball”.

Tiếp đó, trong lần diễn thuyết trước Hội đồng Bảo an LHQ vào tháng 2/2003, Colin Powell (khi đó là Ngoại trưởng) đã sử dụng một số tấm hình xe tải trong chương trình WMD của Iraq (thực ra chỉ là những bản vẽ lại theo lời khai của nhân chứng “Curveball” được CIA chuẩn bị từ trước) để làm bằng chứng thuyết phục các thành viên trong hội đồng. Theo lời Powell, nhân chứng này đã làm việc trực tiếp trong những chiếc xe tải trên và đã tận mắt chứng kiến một vụ tai nạn đã giết hại hàng chục người !?

Một chi tiết đáng chú ý khác được nêu ra trong cuốn sách cho biết, “Curveball” còn có một người anh đã trốn khỏi Iraq từ năm 1992, sau đó tham gia tổ chức lưu vong của Chalabi tại Anh ngay từ những giai đoạn đầu tiên. Cả hai đã không hề quan tâm tìm kiếm nhau cho đến năm 2001. Khi đó, “Curveball” nhận được một cú điện thoại bất ngờ từ người anh này với lời đề nghị: “Chúng tôi đã nghe tin cậu đang có mặt tại Đức. Ngài Chalabi muốn biết, cậu có thể tiết lộ một số thông tin nào đó về chương trình vũ khí hủy diệt hàng loạt để chúng tôi có thể báo cho người Mỹ. Chúng tôi đang cố gắng giúp đỡ họ về vấn đề này”.

Thế là với “nguồn thông tin mới” này, CIA lại nhận được những lời khẳng định chắc chắn nữa từ phía Chalabi về sự tồn tại của WMD. Người Mỹ về sau mới hiểu rõ họ đã bị mắc lỡm sau khi chiếm được Baghdad. CIA khi đó đã lần ra được người mẹ của “Curveball” và biết được quan hệ của anh ta với người anh đang làm việc cho Chalabi.

Vai trò đạo diễn của CIA

Trước khi có được những thông tin từ “Curveball”, CIA rõ ràng là hoàn toàn mù tịt về chương trình WMD của Saddam Hussein. Cơ quan tình báo hàng đầu của Mỹ chỉ mập mờ úp mở rằng, Hussein rất có thể sẽ sở hữu những vũ khí này trong vòng từ 8 đến 10 năm nữa. Bản thân Giám đốc Mohamed El-Baradei của Cơ quan Năng lượng nguyên tử quốc tế (IAEA) khi trình bày trước mặt Hội đồng Bảo an vào ngày 7/3/2003 cũng thừa nhận rằng, họ đã có mặt ở khắp mọi nơi đáng ngờ nhưng không phát hiện ra bất cứ bằng chứng về cơ sở hạ tầng nào có thể được dùng để chế tạo vũ khí hạt nhân.

Khi giả thuyết về vũ khí hạt nhân bị phá sản, CIA bắt đầu tập trung vào tìm kiếm về các loại vũ khí hóa sinh. Saddam trên thực tế đã từng triển khai một chương trình sản xuất vũ khí sinh - hóa học quy mô lớn vào những năm 80 thế kỷ trước, nhưng đã gần như bị ngưng trệ hoàn toàn ngay trước thời điểm cuộc chiến năm 1991.

Đó chính là cái cớ để CIA ra sức khẳng định về sự tồn tại và phát triển chương trình vũ khí sinh - hóa của Saddam, cho dù những thông tin từ “Curveball” được chính các chuyên gia phân tích của cơ quan này kết luận là mập mờ và thiếu thuyết phục.

Sau khi Baghdad bị quân Mỹ chiếm, Bob Drogin đã có mặt ngay tại đây với quyết tâm tìm ra các dấu vết của chương trình WMD nhưng tất nhiên là không có kết quả.

Trong khi đó, Giám đốc George Tenet của CIA trong một bài phát biểu tại Đại học Georgetown tháng 2/2004 đã chống chế rằng, “chúng tôi đang tìm cách tiếp cận các nguồn tin về các đơn vị vũ khí sinh học cơ động của Saddam”. Theo kết luận của tác giả, “Curveball” dù thế nào cũng chỉ được coi là một công cụ để chính quyền Mỹ kiếm cớ để triển khai cuộc chiến của mình tại Iraq