Cựu Phó Giám đốc CIA ra mắt cuốn sách mới về sự kiện Mùa xuân Arập

Trước đó, giới chức tình báo Mỹ cũng thừa nhận không lường trước được sự bùng nổ sự kiện Mùa xuân Arập làm sụp đổ các chính quyền ở Trung Đông và Bắc Phi. Trong cuốn sách, Michael Morell nhấn mạnh CIA càng sai lầm nghiêm trọng khi đánh giá lạc quan về sự kiện Mùa xuân Arập sẽ đánh gục Al-Qaeda.

Theo bản sao "The Great War of Our Time" mà tờ Washington Post có được trước khi cuốn sách được phát hành ngày 12/5, Michael Morell viết: "Sự kiện Mùa xuân Arập là mối lợi cho những kẻ cực đoan Hồi giáo ở khắp Trung Đông và Bắc Phi. Từ quan điểm chống khủng bố, Mùa xuân Arập đã biến thành mùa đông".

Michael Morell tại Quốc hội Mỹ, năm 2012.

Michael Morell cho rằng sự đánh giá không đúng sự kiện Mùa xuân Arập là thất bại tồi tệ nhất trong lịch sử CIA. Morell viết rằng: "Chúng ta đã lơ là không tạo ra các ô cửa sổ riêng để quan sát những gì đang xảy ra và giới lãnh đạo không hề biết được cơn thủy triều sắp sửa dâng cao". Do đó, khi các chính quyền trong khu vực sụp đổ thì khả năng kiềm chế các nhánh của Al-Qaeda cũng suy yếu theo.

Hậu quả là 4 năm sau những cuộc biểu tình đầu tiên chống chính phủ của Tổng thống Zine El Abidine Ben Ali nổ ra từ ngày 18/12/2010, tổ chức Al-Qaeda cùng với các nhánh của tổ chức này đã giành được nhiều vùng lãnh thổ đồng thời tăng cường sức mạnh tại hàng loạt quốc gia như Ai Cập, Libya, Syria, Iraq và Yemen. Mới đây, giới chức chính quyền Mỹ cho rằng những cuộc xung đột được bọn cực đoan lợi dụng có thể kéo dài dai dẳng hơn 1 thập niên. Cuốn sách của Morell lật lại thời gian 30 năm phục vụ CIA của ông, đồng thời xoay quanh các sứ mạng chống khủng bố của CIA từ sau cuộc tấn công khủng bố nước Mỹ ngày 11/9/2001.

Tuy nhiên, Morell ủng hộ CIA sử dụng những biện pháp tra tấn tàn bạo đối với những nghi can khủng bố và chỉ trích cuộc điều tra của Ủy ban Tình báo Thượng viện về vấn đề này. Năm 2011 (tức 1 năm trước vụ Lãnh sự quán Mỹ ở Benghazi bị tấn công khủng bố giết chết Đại sứ Christopher Stevens), Morell bay đến thủ đô Tripoli của Libya để thúc giục chính quyền nước này tăng cường các biện pháp an ninh chống lại lực lượng Hồi giáo cực đoan trước tình trạng bạo lực lan tràn quá nghiêm trọng.

Cuốn sách cũng đề cập đến các vấn đề như hàng loạt tài liệu tình báo mật bị “người thổi còi” Edward Snowden tiết lộ và cuộc đột kích giết chết Osama bin Laden năm 2011 tại Abbottabad của Pakistan.

Ngoài ra, Morell cũng ngỏ lời xin lỗi đến cựu Ngoại trưởng Colin Powell vì những đánh giá sai lầm của CIA về chương trình vũ khí hủy diệt hàng loạt của Iraq, nhưng buộc tội cựu Phó tổng thống Dick Cheney đã gây sức ép đến các chuyên gia phân tích tình báo của CIA để tìm kiếm mối quan hệ giữa Iraq và Al-Qaeda vốn không tồn tại. Mặc dù, tổ chức cực đoan Nhà nước Hồi giáo tự xưng (IS) có mối quan hệ với Al-Qaeda và có tham vọng chiếm cứ Iraq cũng như Syria, song Morell cho rằng hệ tư tưởng của IS mơ hồ hơn Al-Qaeda. Phần đề cập đến Mùa xuân Arập trong cuốn sách đã cung cấp một số chi tiết mới về sự thất bại của Mỹ trong nỗ lực tác động đến Ai Cập và các quốc gia khác thông qua những cuộc đàm phán "cửa sau" bí mật.

Morell cũng cho biết ông là trung gian giao tiếp giữa chính quyền Tổng thống Barack Obama và lãnh đạo tình báo Omar Suleiman của Tổng thống Ai Cập Hosni Mubarak. Cuốn sách còn tiết lộ Omar Suleiman tìm kiếm sự hỗ trợ bí mật từ CIA để ông ta có thể sống sót sau sự kiện Mùa xuân Arập và thậm chí có thể kế vị Tổng thống Mubarak - một mưu đồ tuyệt mật mà Mubarak không hề biết!

Cuốn sách "The Great War of Our Time" của Michael Morell.

Michael Morell cho biết ông gửi thông điệp bí mật thúc giục Omar Suleiman thuyết phục Mubarak ra tuyên bố từ chức, đồng thời lập ra một hội đồng chuyển tiếp - một phần trong nỗ lực cuối cùng cho kế hoạch chuyển giao quyền lực trong hòa bình của CIA.

Thông điệp bí mật được soạn thảo bởi cố vấn Nhà Trắng Denis McDonough và được giới quan chức cao cấp trong Ban An ninh quốc gia của Tổng thống Obama phê chuẩn. Nhưng, cuối cùng Nhà Trắng nhận thấy mọi nỗ lực nhằm phế truất nhanh chóng Tổng thống Mubarak đã thất bại và thực tế cho thấy người này vẫn cố gắng bám lấy quyền lực tối cao. Nhưng, đến ngày 11/2/2011, Mubarak buộc phải từ chức sau 30 năm cầm quyền dưới sức ép từ giới lãnh đạo quân sự Ai Cập. Đồng thời, Omar Suleiman cũng bị ép buộc từ bỏ quyền lực và ông đã qua đời vào ngày 19/7/2012 ở tuổi 76 tại Cleveland, bang Ohio (Mỹ).

Trong suốt 33 năm phục vụ CIA, Michael Morell giữ chức phó giám đốc trong hơn 3 năm. Morell cũng 2 lần giữ chức quyền Giám đốc CIA khi Leon Panetta được bổ nhiệm vào vị trí Bộ trưởng Quốc phòng và một lần nữa sau khi David Petraeus rời khỏi chức vụ. Morell có 3 người con, thích chơi golf và tennis, đọc sách và du lịch. Morell cũng tham gia vào nhiều tổ chức từ thiện. Ngoài ra, Morell cũng nằm trong Ban giám đốc Quỹ Tưởng niệm Sĩ quan CIA.