Tình tiết mới trong vụ một cựu đặc vụ FBI mất tích ở Iran năm 2007

Báo cáo mới của AP trái ngược hoàn toàn với tuyên bố chính thức suốt nhiều năm trước đây của chính quyền Mỹ cho rằng Robert Levinson bị bắt cóc khi đang du lịch vì đến đảo nhỏ bé Kish của Iran - khu nghỉ dưỡng tràn ngập du khách, các mạng lưới tội phạm có tổ chức và cả bọn buôn lậu vào tháng 3/2007!

Sau vụ mất tích bí ẩn được cho là bắt cóc này, giới chức CIA giải trình trước Quốc hội Mỹ rằng Levinson không có mối quan hệ nào với họ. Tuy nhiên, cuối cùng CIA cũng nhận trách nhiệm đối với Levinson khi người này có mặt ở Iran để tiến hành một cuộc điều tra phục vụ cho chính quyền Mỹ và bồi thường cho người vợ Christine 2,5 triệu USD cùng với khoản tiền 120.000 USD gia hạn hợp đồng của Levinson với CIA.

Giới chức CIA cũng đã kỷ luật 10 nhân viên,  buộc thôi việc đối với 3 chuyên gia phân tích liên quan đến vụ việc Levinson. Vụ việc này được coi là một trong những bê bối lớn nhất của CIA bị vạch trần. Sau vụ này, giới chức CIA buộc phải soạn lại những quy định giới hạn đối với những chuyên gia phân tích làm việc với nhân viên hợp đồng bên ngoài.

3 bức ảnh chụp Robert Levinson vào 3 thời kỳ khác nhau: ảnh bên trái chụp Levinson lúc trước khi mất tích được giới thiệu trong một cuộc họp báo ở Washington ngày 6/3/2012, ảnh giữa chụp từ video mà gia đình Levinson nhận được và ảnh phải cho thấy hình ảnh ông sau 5 năm bị bọn bắt cóc giam cầm.

Mối quan hệ kín đáo với CIA

Các chi tiết về vụ mất tích bất thường của Robert Levinson được mô tả trong các tài liệu mà AP có được, cùng với nhiều cuộc phỏng vấn kéo dài trong suốt nhiều năm đối với hàng chục quan chức Mỹ đang tại chức hay đã về hưu và nước ngoài. Tất cả đều giấu tên do không được phép bàn luận về vụ án nhạy cảm này.

Ngày 26//2013, Nhà Trắng lên tiếng thừa nhận Robert Levinson là "một trong những người Mỹ bị bắt cóc lâu nhất trong lịch sử". Nếu còn sống thì nay Levinson, người cha của 7 đứa con, đã 65 tuổi.

Caitlin Hayden, người phát ngôn cho Hội đồng An ninh Quốc gia Mỹ (NSC), tuyên bố: "Cuộc điều tra về sự biến mất của Robert Levinson vẫn được tiếp tục, và chúng tôi cam kết sẽ tìm thấy ông để đưa ông về với gia đình một cách an toàn".

Robert Levinson gia nhập FBI năm 1978 sau 6 năm làm việc cho Cơ quan Bài trừ ma túy (DEA). Ông là chuyên gia về mafia và cuối cùng được FBI phân công đến văn phòng ở Miami với nhiệm vụ theo dõi các phần tử tội phạm có tổ chức người Nga.

Trong thời gian diễn ra hội nghị về tội phạm có tổ chức do Bộ Tư pháp Mỹ tiến hành ở thị trấn Santa Fe, miền Bắc bang New Mexico vào đầu thập niên 90 thế kỷ trước, Levinson quen biết Anne Jablonski - một trong những chuyên gia phân tích về tội phạm có tổ chức người Nga giỏi nhất của CIA - và sau đó hai người nhanh chóng trở thành bạn thân. Sau khi rời khỏi FBI năm 1998, Levinson chuyển sang làm nhà điều tra tư nhân, du hành khắp thế giới và thu thập thông tin cho các khách hàng công ty.

Trong khi đó, Jablonski vẫn tiếp tục làm việc cho CIA và năm 2005 chuyển sang Ban phụ trách các vấn đề xuyên quốc gia (OTI) - bộ phận đặc biệt của CIA chuyên điều tra xử lý những vụ chuyển tiền, buôn lậu vũ khí và tội phạm có tổ chức. Trong thời gian làm việc cho OTI, Jablonski cũng thường mời Levinson tham gia những cuộc bàn luận về rửa tiền với các đồng nghiệp của bà.

Năm 2006, Tim Sampson - lúc đó là lãnh đạo Nhóm điều tra tài chính bất hợp pháp (IFG), một bộ phận của OTI - chính thức thuê dụng Robert Levinson làm việc cho CIA với hợp đồng trị giá 85.000 USD. Robert Levinson được giao nhiệm vụ lập các báo cáo chuyên môn song trên thực tế ông hoạt động giống như một điệp viên thực thụ, thu thập thông tin cho CIA. Levinson chuyển giao nhiều báo cáo chi tiết cho CIA về phiến quân Colombia, Tổng thống Venezuela Hugo Chavez và kể cả chương trình hạt nhân bí mật của Iran.

Theo tiết lộ của một số cựu quan chức tình báo, chỉ trong vài tháng, Levinson có thể cung cấp cho CIA 20 gói dữ liệu bao gồm hình ảnh, đĩa máy tính và tài liệu. Tuy nhiên các chuyên gia phân tích của CIA yêu cầu Levinson không email dữ liệu đến trụ sở cơ quan hay đến các địa chỉ khác của chính quyền mà chỉ chuyển tất cả về nhà riêng của ông ở bang Virginia sẽ có người của CIA liên lạc sau. Biện pháp này được cho là để các quan chức chóp bu của CIA không biết được việc các chuyên gia phân tích lén lút điều hành một điệp vụ.

Nhưng, Jablonski luôn cứng rắn phủ nhận điều này. Robert Levinson lui tới nhiều quốc gia trên thế giới, bao gồm Panama, Thổ Nhĩ Kỳ và Canada, để phỏng vấn các nguồn thông tin tiềm tàng và đôi khi sử dụng tên giả để thu thập thông tin cho CIA và mỗi chuyến đi đều được cơ quan thanh toán tiền sau khi ông trở về. Nhưng, các trưởng trạm CIA tại các quốc gia này chưa bao giờ được thông báo về các hoạt động hải ngoại của Levinson cho dù cơ quan tình báo trả tiền cho các chuyến đi của ông - một việc được cho là vi phạm nguyên tắc.

Ngày 8/3/2007, Levinson bay từ Dubai - nơi ông điều tra về vụ buôn lậu thuốc lá và tội phạm tổ chức người Nga - đến đảo nghỉ dưỡng Kish ở ngoài khơi miền Nam Iran để gặp một người tên là Dawud Salahuddin - người Mỹ gốc Iran đang trốn lệnh truy nã vì tội bắn chết một nhà ngoại giao Iran về hưu ở Maryland năm 1980 - vì cho rằng người này có thể cung cấp thông tin về chương trình hạt nhân Iran mà CIA đặc biệt quan tâm.

Levinson được một người bạn thân lâu năm là Ira Silverman - phóng viên điều tra về hưu của Hãng thông tấn NBC - giúp sắp xếp cuộc gặp mặt với Salahuddin trong phòng khách sạn Maryam trên đảo Kish. Sáng ngày 9/3/2007, Levinson trả phòng khách sạn và biến mất.--PageBreak--

Cuộc tìm kiếm trong vô vọng

Chính quyền Mỹ nghi ngờ tình báo Iran liên quan đến vụ việc, trong khi giới chức CIA cũng báo cáo trước Quốc hội Mỹ rằng họ không dính líu gì đến việc Levinson đến Iran. Nhưng gia đình và bạn bè của Robert Levinson không chấp nhận thái độ của chính quyền Mỹ. Sau đó, cựu công tố viên liên bang David McGee - bạn của Levinson khi ông làm việc cho FBI - và phụ tá của McGee là nữ luật sư tập sự Sonya Dobbs bắt đầu tìm hiểu các tài khoản email của Levinson và cuối cùng họ khám phá mối liên lạc qua email giữa Levison, Jablonski.

Các email cho biết, Levinson làm việc theo chỉ thị của Jablonski, một điều mà nữ chuyên gia phân tích của CIA luôn phủ nhận. Tháng 10-2007, với bằng chứng là những email, McGee gửi thư trình bày sự việc CIA có dính líu đến chuyến đi đảo Kish của Levinson đến Thượng nghị sĩ Bill Nelson, người có chân trong Ủy ban Tình báo Thượng viện Mỹ. Lúc đó, Levinson đã mất tích 7 tháng

Sau đó, các nhà điều tra CIA bắt đầu tìm hiểu mối quan hệ giữa Levinson với Jablonski và ông chủ của người này là Tim Sampson. Đối với quan chức CIA, rõ ràng là Jablonski lén lút điều hành một nguồn tình báo con người - một công việc chỉ dành cho những điệp viên được huấn luyện cho các chiến dịch ngầm chứ không cho các chuyên gia phân tích. Do đó, bộ phận chiến dịch ngầm của CIA không hề biết Levison nằm trong bảng lương của cơ quan hay các hoạt động của ông ở nước ngoài.

Năm 2008, Phó giám đốc CIA lúc đó là Stephen Kappes thừa nhận với các thành viên Ủy ban tình báo Thượng viện rằng, CIA có dính líu đến câu chuyện của Robert Levinson. Liên quan đến vụ việc này, Jablonski và Sampson có thể đối mặt với bản án tù. Hiện nay, Jablonski làm việc trong lĩnh vực tư nhân, còn Tim Sampson kiếm được một công việc trong bộ phận tình báo của Bộ An ninh Nội địa Mỹ (DHS).

Anne Jablonski một trong những chuyên gia phân tích về tội phạm có tổ chức người Nga giỏi nhất của CIA.

Trong suốt nhiều năm, gia đình của Levinson không biết gì về số phận của ông. Nhưng một sự kiện bất ngờ xảy ra vào tháng 11/2010 khi một nguồn vô danh gửi đến gia đình một video dài 54 giây, trong đó Levinson xuất hiện và nói: "Làm ơn giúp tôi trở về nhà. 33 năm phục vụ cho chính quyền Mỹ đã không được gì. Làm ơn giúp tôi. Tôi đã bị giam giữ ở đây suốt 3 năm rưỡi. Sức khỏe tôi vô cùng tồi tệ".

FBI không biết xuất xứ của đoạn video này cũng như nó được thực hiện vào khoảng thời gian nào. Tháng 4/2011, gia đình Levinson lại thêm bất ngờ khi nhận được một loạt tấm ảnh chụp: Levinson bị xích tay và mặc bộ đồ màu cam giống như các tù nhân bị giam giữ ở nhà tù Vịnh Guantanamo ở Cuba của quân đội Mỹ! Lần này, FBI khẳng định bộ ảnh chụp đến từ Afghanistan. Câu chuyện của Levinson đến đây rơi vào bế tắc, và số tiền thưởng trị giá đến 1 triệu USD của FBI dành cho người cung cấp thông tin về cựu đặc vụ cũng không giúp gì cho cuộc điều tra.

Những tấm ảnh chụp Robert Levinson do gia đình cung cấp, ông cầm tờ giấy ghi (thứ tự từ trái qua phải): "Đây là kết quả của 30 năm phục vụ cho Mỹ", "Tại sao các ông không giúp tôi", "Tôi đang ở Guantanamo, các ông biết nó ở đâu không?", “Hãy giúp tôi”.

Sau khi xuất hiện băng vdeo và loạt ảnh chụp Levinson, giới chức chính quyền Mỹ bịa ra câu chuyện, ông bị một nhóm khủng bố hay tội phạm có tổ chức giam giữ ở đâu đó trong lãnh thổ Pakistan hay Afghanistan. Trong khi đó, trước sau như một, Iran luôn phủ nhận việc giam giữ cựu đặc vụ FBI. Cho dù mối quan hệ giữa Washington và Tehran đã bắt đầu tan băng với chính sách mới của chính quyền Tổng thống Iran Hassan Rouhani và thỏa thuận tạm thời đóng băng một phần chương trình hạt nhân của nước này, thông tin về số phận của Levinson vẫn không hề xuất hiện.

Tháng 9/2013, Tổng thống Hassan Rouhani tuyên bố với Hãng thông tấn CNN tại Đại hội đồng Liên Hiệp Quốc rằng: “Chúng tôi không biết Levinson là ai và hiện đang ở đâu. Chúng tôi không biết thông tin gì về người Mỹ mất tích này". Nhưng giới chức tình báo Mỹ cho rằng, chỉ có cơ quan tình báo chuyên nghiệp như Bộ Tình báo và An ninh Quốc gia Iran mới có đủ khả năng bắt cóc Levinson và gây cản trở mọi nỗ lực tìm kiếm cựu đặc vụ FBI của Mỹ trong nhiều năm dài như vậy.

Trong khi đó, gia đình của Levison không tin người này đã chết và vẫn nuôi hy vọng một ngày nào đó Livison sẽ trở về nhà. Gia đình của Levison đã lập trang web www.helpboblevinson.com để mọi người có thể cung cấp thông tin về Robert Levinson