Vụ giết hại tướng tình báo Iran lưu vong Teymur Bakhtiar
Vụ tình báo Iran sát hại tướng Bakhtiar ngay trên lãnh thổ Iraq đã khiến quan hệ giữa Iran và Iraq trở nên căng thẳng và làm bùng nổ cuộc đối đầu giữa các phe phái đối lập Iran ở nước ngoài.
Teymur Bakhtiar sinh ngày 21/1/1914 và là con trai duy nhất của Sardar Moazzam Bakhtiari, thủ lĩnh bộ tộc Bakhtiari hùng mạnh ở miền Nam Iran. Năm 1928, Bakhtiar được gửi đến thủ đô Beirut của Liban để theo học tại một trường Pháp ngữ và đến năm 1933 được đào tạo thành sĩ quan quân đội tại Trường Võ bị Saint-Cyr ở Pháp.
Sau khi tốt nghiệp, Bakhtiar quay về
Nhờ mối quan hệ này mà Bakhtiar thăng tiến rất nhanh trên con đường binh nghiệp, nhất là sau khi Thủ tướng Mohammed Mossadeq bị lật đổ vào năm 1953. Là đồng minh với Fazollah Zahedi, người trở thành Thủ tướng Iran sau khi Mossadeq bị lật đổ, đến năm 1954, Bakhtiar đã được phong hàm trung tướng và được bổ nhiệm làm Toàn quyền thủ đô Tehran.
Năm 1957, Bakhtiar trở thành nhân vật quyền lực nhất
Dưới sự điều hành của Bakhtiar, SAVAK đã lập được nhiều thành tích trong nhiệm vụ trấn áp mọi hoạt động chống đối lại chính quyền, bao gồm các hoạt động của phong trào Cộng sản của đảng Tudeh, các phong trào Hồi giáo cực đoan và các phong trào chống chế độ quân chủ tại Iran.
Tháng 10/1958, chỉ sau một thời gian ngắn được thành lập, SAVAK đã bắt được cựu Bộ trưởng Ngoại giao trong chính phủ của Thủ tướng Mossadeq trước đây là Hossein Fatemi khi ông này đang lãnh đạo một phong trào chống đối lại chế độ quân chủ hà khắc của vua Shah tại Iran.
Đến năm 1959, SAVAK đã triển khai một chiến dịch đặc biệt ở miền Nam Iran nhằm trấn áp phong trào của đảng Cộng sản
Thủ tướng Ali Amini, người cương quyết hạ bệ tướng Bakhtiar theo lệnh của Mỹ. |
Thế nhưng Bakhtiar bắt đầu bị thất sủng sau khi Ali Amini, một chính trị gia thân Mỹ trở thành Thủ tướng Iran vào năm 1962, trong khi Bakhtiar, vốn được đào tạo tại Pháp và được cả Pháp và Anh hậu thuẫn. Cuộc đối đầu giữa Amini và Bakhtiar rất quyết liệt, nhất là vào năm 1963, khi Chính phủ Mỹ liên tục gây áp lực buộc Vua Shah phải loại bỏ quyền lực của Bakhtiar.
Đến năm 1964, Bakhtiar bị buộc phải rời bỏ chức vụ chỉ huy SAVAK và đến tháng 5/1964 đến sống lưu vong tại thành phố Genève của Thụy Sĩ cùng gia đình.
Oán hận vì bị thất sủng, đến năm 1965, Baktiar tận dụng các mối quan hệ tạo dựng được khi còn làm chỉ huy SAVAK để kêu gọi, thuyết phục các chính trị gia, tướng lĩnh quân đội Iran sống lưu vong ở nước ngoài, trong đó có cả Giáo chủ Ayatollah Khomeini (người sau này chỉ huy cuộc cách mạng Hồi giáo lật đổ chế độ quân chủ của Vua Shah tại Iran vào năm 1979), Reza Radmanesh, Tổng thư ký của đảng Tudeh, Mahmud Panahian, người đứng đầu phong trào Iran tự do đấu tranh đòi thiết lập chế độ dân chủ tại Iran... để thành lập một phong trào rộng lớn nhằm đấu tranh đòi Vua Shah phải từ nhiệm và thiết lập chế độ dân chủ tại Iran. Vì những hành động này, Bakhtiar bị buộc tội phản loạn và đích thân Vua Shah đã ký lệnh truy bắt ông ta vào năm 1968.
Năm 1969, sau khi thoát khỏi hai vụ ám sát mà theo điều tra là do SAVAK gây ra, Bakhtiar quyết định rời Thụy Sĩ đến định cư tại
Ngày 12/8/1970, Khalil Tahmasebi được phép tháp tùng Bakhtiar trong một cuộc đi săn gần thành phố Kirkuk nên quyết định tận dụng thời cơ này để sát hại Bakhtiar sau đó đào thoát về lại Iran. Tuy nhiên, sau khi ra tay bắn chết Bakhtiar và viên cận vệ, Tahmasebi đã bị lính biên phòng
Bị thẩm vấn gắt gao, Tahmasebi khai báo là đã thi hành án tử đối với Bakhtiar theo lệnh của SAVAK và bản thân Tahmasebi là đội viên một đội sát thủ ngoại biên của SAVAK. Vụ giết hại tướng tình báo Iran lưu vong Bakhtiar đã làm căng thẳng mối quan hệ vốn không mấy mặn nồng gữa Iraq và Iran và chỉ được giải quyết ổn thỏa khi Saddam Hussein trở thành Thủ tướng Iraq vào năm 1979